.jpg)
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងសមភាគីចិន លោក Li Keqiang កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ ក្នុងរយៈកាលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះកម្ពុជាកាន់តែងាកខ្លាំងឡើងៗចេញពីជំនួយ និងការវិនិយោគពីប្រទេសលោកខាងលិច ខណៈលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្លាក់ចុះ ហើយបែរទៅរកជំនួយខ្លាំងឡើងពីប្រទេសចិនដែល «មិនមានការភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌ»។
ក្នុងរយៈកាលខែចុងក្រោយនេះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាប់ឃុំខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងពីបទក្បត់ជាតិ ហើយបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល និងបានបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ខណៈមានការថ្កោលទោសកាន់តែខ្លាំងឡើងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ជាការឆ្លើយតបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបបានកាត់ផ្តាច់ជំនួយចំពោះស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា ហើយអាមេរិកបានប្តេជ្ញាហាមប្រាមទិដ្ឋាការទៅលើមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់។
ប៉ុន្តែចិនបានសម្ដែងនូវការគាំទ្រចំពោះ «កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាដើម្បីការពារស្ថិរភាពនយោបាយ» និងបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយផ្ទាល់ខ្លួនទៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងមជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកំចាត់មីនកម្ពុជា (CMAC) ផងដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសម្ដែងក្តីរីករាយថាចិននឹងបំពេញចន្លោះប្រហោងដែលអាមេរិកដកចេញ និងបានចំអកទៅអាមេរិកថាប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិច «ភ័យខ្លាចចិនយកអាសនៈរបស់ខ្លួន»។
ទោះយ៉ាងណាក្តីក្រុមអ្នកវិភាគបានថ្លែងថាជំនួយរបស់ចិននៅតែអាចមានផលវិបាកអវិជ្ជមានហើយប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនក៏យល់ឃើញដូចនេះដែរ ខណៈមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងពាណិជ្ជករចិនមួយចំនួនកំពុងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការបែរទៅរកចិននេះ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនលោក Li Keqiang បានមកទស្សនកិច្ចកម្ពុជារួមជាមួយនឹងមេដឹកនាំតំបន់ទន្លេមេគង្គដទៃៗទៀតនាសប្តាហ៍នេះ ហើយមេដឹកនាំទាំងអស់បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីមួយដើម្បីចូលរួមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ‑ឡានឆាង។ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបានសម្តែងការព្រួយបារម្ភខ្លាចថាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ‑ឡានឆាងនឹងផ្តល់ឲ្យចិននូវការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីគ្មានដែនកំណត់នៅតាមបណ្តោយទន្លេ ខណៈចិនមិនព្រមចូលរួមនៅក្នុងគណៈកម្មាធិការទន្លេមេគង្គឯករាជ្យ។
លោកបណ្ឌិត Bill Laurance នៅក្នុងអត្ថបទរបស់លោកដែលមានចំណងជើងថាកេរដំណែលខ្មៅងងឹតនៃការជំរុញរបស់ចិនសម្រាប់ធនធានសកលដែលបោះពុម្ពដោយសាលា Yale នៃការសិក្សាអំពីរុក្ខាប្រមាញ់ និងបរិស្ថានបានសរសេរថា៖ «ខ្ញុំមិនដែលឃើញប្រទេសមួយដែលមានផលប៉ះពាល់លើសលប់ទៅលើផែនដីដូចជាចិនឥឡូវនេះទេ»។
លោក Laurance គឺជាអ្នកអេកូឡូស៊ីជនជាតិអូស្ត្រាលី និងជាអ្នកមានកិត្តិយសខ្ពស់នៅសាកលវិទ្យាល័យ James Cook។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់លោកគឺមានភាពសកម្មនៅក្នុងប្រទេសចំនួន ២០ នៅអាស៊ី អាមេរិកឡាទីន និងអាហ្វ្រិក ដែលអាជីវកម្មចិន និងអ្នកវិនិយោគចិនកំពុងបង្កការខូចខាតយ៉ាងខ្លាំងចំពោះបរិស្ថាននៅក្នុងប្រទេសទាំងនេះ។
លោកបានថ្លែងមកកាន់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍តាមអ៊ីមែលកាលពីម្សិលមិញថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំបានឃើញផ្ទាល់ភ្នែកបានធ្វើឲ្យខ្ញុំភ័យខ្លាចយ៉ាងខ្លាំង»។
លោក Laurance បានសរសេរនៅក្នុងអត្ថបទមួយកាលពីខែមីនាថា៖ «ការអភិវឌ្ឍជាតិពិតណាស់ត្រូវការហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រសើរឡើងហើយការវិនិយោគរបស់ចិនកំពុងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើននៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន...ជាអកុសល ក្រុមហ៊ុនចិន និងវិនិយោគិនចិនកម្រធ្វើឲ្យមានភាពជឿនលឿនខ្លាំងចំពោះការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម អភិបាលកិច្ចប្រសើរឡើង និងចីរភាពបរិស្ថានដែលនឹងជំរុញឲ្យមានកំណើនប្រកបដោយស្ថិរភាព និងរយៈពេលវែងក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច»។
លោក Laurance បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថាឆ្ងាយពីការនាំយកឱកាស និងទ្រព្យសម្បត្តិទៅឲ្យប្រជាជនមូលដ្ឋានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ចិនមានគោលបំណងរក្សាទ្រព្យសម្បត្តិនៅក្នុងសហគមន៍ចិន។
លោកសរសេរតាមអ៊ីមែលថា៖ «ពាណិជ្ជករចិនមានបំណងភាគច្រើនគិតពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនខ្លាំងរស់នៅ និងធ្វើការជាមួយគ្នាហើយភាគច្រើនបំផុតជួលបុគ្គលិកជនជាតិខ្លួនឯង... ពីមុនពេលពួកគេជួលប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «តាមបទពិសោធរបស់ខ្ញុំ ពាណិជ្ជករជនជាតិចិនជាច្រើនមានលក្ខណៈគឃ្លើន ច្រងេងច្រងាង និងសូកប៉ាន់មន្ត្រីសាធារណៈ... ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចទទួលបានលទ្ធភាពទូលំទូលាយចំពោះដី រ៉ែ ឈើ ប្រេង និងឧស្ម័ន និងធនធានដទៃៗទៀតហើយជាញឹកញាប់ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន និងជាតិ»។
លោក Laurance បានទទួលស្គាល់ថា ចិនមិនត្រឹមតែកេងប្រវ័ញ្ចទៅលើបរិស្ថានទេ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះ កេងប្រវ័ញ្ចច្រើនជាងប្រទេសដទៃៗ។
អត្ថបទនេះបានសរសេរទៀតថា៖ «គ្មានប្រទេសណាធ្លាប់ផ្លាស់ប្តូរផែនដីយ៉ាងលឿនខ្លាំងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបែបនេះទេ»។
ចន្លោះពីឆ្នាំ ២០០៦ និង ២០០៨ ទំនប់វារីអគ្គិសនីកំចាយគឺជាគម្រោងវិនិយោគបរទេសធំបំផុតរបស់កម្ពុជា។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់មូលនិធិ Heinrich Boll Stiftung វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិដើម្បីអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិជីវិតសត្វព្រៃ។ គម្រោងនេះត្រូវបានដឹកនាំដោយ Sinohydro ដែលជាក្រុមហ៊ុនកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋចិន។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក Wen Jiabao បានសន្យាផ្តល់ជំនួយចំនួន ៦០០ លានដុល្លារដល់កម្ពុជា។
បើតាមរបាយការណ៍នេះបានឲ្យដឹងថា៖ «ស្ទើរពាក់កណ្តាលនៃកញ្ចប់ជំនួយនេះគឺគាំទ្រការអភិវឌ្ឍ...ទំនប់វារីអគ្គិសនីកំចាយ» ហើយជំនួយដែលនៅសល់ដទៃទៀតគឺសម្រាប់ការសាងសង់ស្ពាន និងការិយាល័យរដ្ឋាភិបាល។
ឯកសារនេះកត់សម្គាល់ថា៖ «អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានព្រមានថាការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីរបស់កម្ពុជាអាចបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់នាក់ចេញពីលំនៅឋាន និងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរដល់បរិស្ថាន»។
ក្តីបារម្ភស្រដៀងគ្នានេះដែលត្រូវបានលើកឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ដែលទើបសម្ពោធដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីខែកញ្ញា។
ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងត្រែងត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយក្រុមហ៊ុន HydroLancang ដែលជាក្រុមហ៊ុនកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋចិន និងបានលើកឡើងអំពីក្តីបារម្ភអំពីការខូចខាតមិនអាចជួសជុលបានចំពោះជលផលក្នុងទន្លេសាប ដែលចិញ្ចឹមប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់។
លោក Alejandro Gonzalez-Davidson ដែលជាសកម្មជនបរិស្ថានដែលត្រូវបាននិរទេសតាមបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា «ធ្វើការជាចំហជាមួយក្រុមហ៊ុនធំៗនៅក្នុងវិស័យដូចជាវិស័យថាមពល សំណង់ និងរ៉ែ»។
លោកថ្លែងនៅក្នុងសារមួយកាលពីម្សិលមិញថា៖ «វាជាការផ្តល់អាទិភាពចំពោះជំនួយពីចិន។ ចំនួនលុយដ៏ច្រើនទាំងនេះយើងកំពុងនិយាយអំពីវានៅទីនេះហើយភាគច្រើនបំផុតជាគម្រោងធំៗដូចជា ទំនប់វារីអគ្គិសនី សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច និងរ៉ែ»។
លោក Gonzalez បានពន្យល់ថា ក្រុមហ៊ុនចិន «ដែលមិនមានតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព» ទាំងនេះអាចមានឥទ្ធិពលទៅលើតុលាការកម្ពុជា នគរបាល និងថែមទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក្នុងការបង្ក្រាបការតវ៉ា និងបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ណាមួយ។
លោក Gonzalez បានគូសបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ការប្រើស្ថាប័នរដ្ឋទាំងនេះនឹងមានផលអវិជ្ជមាន» ខណៈមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍។ លោកក៏បានពន្យល់ផងដែរថាក្រុមហ៊ុនកម្ពុជាជាច្រើនដែលមានកិច្ចសន្យាជួយគម្រោងរបស់ចិនគឺជាកម្មសិទ្ធិ ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល។
លោកអះអាងថា៖ «ក្រុមហ៊ុនដែលមានលក្ខណៈផ្តាច់មុខលើការចែកចាយអគ្គិសនីចេញពីទំនប់ទាំងនោះ...គឺស្ថិតនៅក្រោមឆត្ររបស់ក្រុមហ៊ុនភាពីម៉ិច...»។
Guterres ក៏បានចង្អុលទៅក្រុមហ៊ុន Union Development Group (UDG) នៅកោះកុងជាឧទាហរណ៍មួយទៀតនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ចិនដែលមានលក្ខណៈកេងប្រវ័ញ្ច។ ក្រុមហ៊ុនដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ចិននេះត្រូវបានផ្តល់ឲ្យនូវការជួលរយៈពេល ៩៩ ឆ្នាំទៅលើដីចំនួន ៤៥០០០ ហិកតានៅក្នុងឧទ្យានជាតិបទុមសាគរ។
ក្រុមហ៊ុន UDG គ្រោងសាងសង់រមណីយដ្ឋាននៅមាត់សមុទ្រ និងព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិផងដែរដែលចំណាយអស់ទឹកប្រាក់ ៣,៨ ពាន់លានដុល្លារ ហើយបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារនៅក្នុងស្រុកចំនួន ២។
ក្រុមហ៊ុន UDG ក៏ត្រូវបានចោទប្រកាន់ផងដែរថាបានកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់នោះ និងមិនគោរពទៅតាមកញ្ចប់សំណងដែលបានសន្យាដែលត្រូវផ្តល់ទៅឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញ។
លោក Brian Eyler ជាអ្នកជំនាញម្នាក់ស្តីពីទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនជាមួយនឹងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជានាយកនៃកម្មវិធីអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់វិទ្យាស្ថាន Stimson បានថ្លែងថាជំនួយរបស់ចិនបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតទាំងរយៈពេលខ្លី និងទាំងរយៈពេលវែង។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក្តីលោក សៅ សុភាព អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានច្រានចោលការលើកឡើងដែលថាជំនួយរបស់ចិនមានលក្ខណៈគ្រោះថ្នាក់ និងអះអាងថាបទបញ្ជាបរិស្ថានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានលក្ខណៈ «រឹងមាំ»។
លោកថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ខ្ញុំមិនរើសអើងនឹងការវិនិយោគរបស់ចិនទេ»។ «រាល់ការវិនិយោគ និងអភិវឌ្ឍទាំងអស់ត្រូវតែគោរពទៅតាមបទប្បញ្ញត្តិរបស់ប្រទេស»។
តំណាងស្ថានទូតចិនមិនអាចទាក់ទងសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេនៅសប្តាហ៍នេះ៕ PS
