ភ្នំពេញៈ ករណីវិវាទដីដ៏រ៉ាំរ៉ៃជិត ១០ ឆ្នាំរវាងពលរដ្ឋ ៣៧៥ គ្រួសារជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន Koh Kong Plantation Co.,Ltd និងក្រុមហ៊ុន Koh Kong Sugar Industry Co.,Ltd ក្នុងឃុំដងពែង ឃុំជីខលើ ស្រុកស្រែអំបិល និងឃុំកណ្តោល ស្រុកបទុមសាគរ ខេត្តកោះកុងត្រូវបានមន្ត្រីអន្តរក្រសួងដោះស្រាយបញ្ចប់កាលពីម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីភាគីនីមួយៗព្រមទទួលយកតាមស្មារតីនៃកិច្ចសម្របសម្រួល។ នេះបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួមរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំរកដំណោះស្រាយនោះមានការសម្របសម្រួលពីលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងមានការចូលរួមពីលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោកស្រី អភិបាលខេត្តកោះកុង លោក George Edgar ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ តំណាងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគដំណាំអំពៅ តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋពាក់ព័ន្ធជិត ៣០០ នាក់។
តាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរួមកាលពីម្សិលមិញបានបង្ហាញថា ជាលទ្ធផលក្រុមហ៊ុន និងពលរដ្ឋបានព្រមព្រៀងគ្នាបញ្ចប់វិវាទនេះជាស្ថាពរដោយក្រុមពលរដ្ឋ ១៧៥ គ្រួសារយល់ព្រមទទួលយកដំណោះស្រាយជាដីទំហំ ៣ ហិកតា និងថវិកាចំនួន ២៥០០ ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយគ្រួសារ ប៉ុន្ដែមិនដោះស្រាយចំពោះពលរដ្ឋដែលបានដោះស្រាយហើយនោះទេ ហើយពលរដ្ឋ ២០០ គ្រួសារផ្សេងទៀតក៏យល់ព្រមទទួលយកដីទំហំ ១,៥ ហិកតាក្នុងមួយគ្រួសារផងដែរ។ ដោយឡែក ភាគីក្រុមហ៊ុនយល់ព្រមឲ្យរដ្ឋកាត់ដីទំហំ ៨២៨ ហិកតាស្ថិតក្នុងឃុំជីខលើ ស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង ចេញពីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលបានទទួលសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរដ្ឋធ្វើប្រទានកម្មជាកម្មសិទ្ធិជូនពលរដ្ឋខាងលើ និងផ្ដល់ថវិកាតាមចំនួនខាងលើជូនក្រុមពលរដ្ឋក្នុងចំណោម ១៧៥ គ្រួសារតាមសំណូមពរ។
លោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានលើកឡើងថា លោកព្យាយាមសម្របសម្រួលដោះស្រាយករណីវិវាទនេះ ឲ្យចប់ត្រឹមថ្ងៃនេះ [ម្សិលមិញ] ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋមានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីពួកគាត់ស្របច្បាប់ឡើងវិញ។ ទន្ទឹមនឹងនេះលោកបានសង្កត់ធ្ងន់លើចំនួនពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីពិតប្រាកដ និងសុំឲ្យមានចុះកិច្ចសន្យាផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំសុំចំនួនពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនពិតប្រាកដ ព្រោះខ្ញុំមិនចង់ដោះស្រាយឲ្យចំនួន ១៧៥ គ្រួសាររួចរាល់ហើយ ស្រាប់តែមួយខែក្រោយមកមានពលរដ្ឋ ១០០ គ្រួសារទៀតមកតវ៉ាលើដីហ្នឹងដដែលទៀត។ អ៊ីចឹងខ្ញុំមិនចង់ឲ្យមានស្ថានភាពបែបនេះ ខ្ញុំសុំឲ្យពលរដ្ឋក្នុងវិវាទនេះ ចុះកិច្ចសន្យាទទួលដី និងបញ្ឈប់សកម្មភាពតវ៉ាជាមួយនឹងដកពាក្យបណ្ដឹងពីពេលនេះទៅ»។
អ្នកស្រី ផាវ ញ៉ើង តំណាងពលរដ្ឋ ១៧៥ គ្រួសារមកពីឃុំជីខលើ បានលើកឡើងថា អ្នកស្រីសាទរចំពោះចំណាត់ការនេះដោយអ្នកស្រីបានសំណូមពរទៅរដ្ឋាភិបាលជួយកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងផ្ដល់សេវាសាធារណៈជូនពលរដ្ឋទាំងនេះ។
អ្នកស្រីបន្តថា ទីតាំងដីដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចប្រគល់ឲ្យពលរដ្ឋនេះមានចម្ងាយជិត ២០ គីឡូម៉ែត្រពីទីតាំងដីភូមិចាស់របស់ពួកគាត់ និងជាតំបន់ដាច់ស្រយាលគ្មានសេវាសាធារណៈ ឬហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់រដ្ឋទេ ហើយពលរដ្ឋខ្លះមិនមានមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ ឬដឹកជញ្ជូនទេ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «កន្លែងហ្នឹងដាច់ស្រយាល ហើយមានតែដីទេ តែយើងក៏មិនប្រកែកនឹងការបែងចែកនេះដែរ ប៉ុន្ដែសុំជួយផ្ដល់សេវាសាធារណៈដូចជា មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន វត្តអារាម និងផ្សារឲ្យពលរដ្ឋទាំងនេះផង។ ជាពិសេសផ្លូវចេញចូល ព្រោះសព្វថ្ងៃកន្លែងហ្នឹងមានតែផ្លូវរបស់ក្រុមហ៊ុនទេ»។
លោក ព្រុំ ឃឹម តំណាងពលរដ្ឋប្រមាណ ២០០ គ្រួសារមកពីឃុំកណ្ដោល ស្រុកបទុមសាគរបានលើកឡើងថា លោកសប្បាយរីករាយចំពោះដំណោះស្រាយបញ្ចប់វិវាទក្រោមការសម្របសម្រួលពីលោក ជា សុផារ៉ា នេះព្រោះពលរដ្ឋបានជួបទុក្ខជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ចាប់ពីពេលនេះទៅពួកខ្ញុំមានឱកាសប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតវិញហើយ។ កន្លងមកពួកយើងមិនដែលបានគិតគូរពីការងារអ្វីទេ ព្រោះមួយថ្ងៃៗយើងរវល់តែគិតរកដំណោះស្រាយ តើអ្នកណាអាចជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។ បន្ទាប់ពីពួកយើងបានដីធ្លីមកវិញ ពួកយើងក៏ចង់បានសេវាសាធារណៈសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើទីតាំងដីចាស់នោះផងដែរ»។
លោកស្រី មិថុនា ភូថង អភិបាលខេត្តកោះកុងបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសូមចូលរួមសាទរចំពោះដំណោះស្រាយ ដោយសន្ដិភាពមួយនេះ ហើយយើងនឹងបន្តចាប់ដៃគ្នាអភិវឌ្ឍតំបន់ ខេត្ត និងប្រទេសយើងឲ្យកាន់តែរីកចម្រើនថែមទៀត។ ការដោះស្រាយប្រកបដោយរលូននេះ ព្រោះតែមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជាពិសេសតំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ពីអន្តរក្រសួង និងតំណាងសហគមន៍អឺរ៉ុបផងដែរ»។
លោក លី យ៉ុងផាត់ អ្នកតំណាងក្រុមហ៊ុន Koh Kong Plantation Co.,Ltd និងក្រុមហ៊ុន Koh Kong Sugar Industry Co.,Ltd បានថ្លែងថា លោកយល់ស្របតាមការចាត់ចែងរបស់តំណាងអន្តរក្រសួងនេះ ហើយលោកក៏ជួយអបអរសាទរដល់ពលរដ្ឋផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ថ្ងៃហ្នឹងខ្ញុំនិយាយត្រង់ហើយថា ការពិតខ្ញុំអត់មានពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅនេះទេ ប៉ុន្ដែពីមុនខ្ញុំជាអ្នកនាំពួកគាត់មកឃើញថា ខាងស្រុកភូមិខ្ញុំហ្នឹងអត់មានអ្នកវិនិយោគ អ៊ីចឹងខ្ញុំខំអូសទាញគាត់មក អ៊ីចឹងបានពួកគាត់ក៏មក យើងដឹងហើយថា ប្រទេសយើងវាយ៉ាងម៉េច។ ពេលគាត់មកហើយ ជួបបញ្ហាអ៊ីចឹង ខ្ញុំក៏មិនអាចទៅចោលគាត់ទេ ហើយខ្ញុំក៏ជួយគាត់អស់ពីលទ្ធភាពដែរ»។
លោក វង្ស កុសល មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោងវិវាទដីធ្លី និងសិទ្ធិលំនៅឋាននៃវេទិកាអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជាហៅកាត់ថា NGO Forum បានយល់ឃើញថា ករណីវិវាទនេះវាល្មមនឹងត្រូវបានបញ្ចប់ហើយ ព្រោះរយៈពេលជិត ១០ ឆ្នាំមកហើយដែលពលរដ្ឋនាំគ្នាតវ៉ាដើរដាក់ពាក្យបណ្ដឹងស្ទើរតែគ្រប់ស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិដែលពាក់ព័ន្ធដើម្បីឲ្យជួយរកដំណោះស្រាយ ប៉ុន្ដែត្រូវបានពន្យារពេលរហូតមកទល់ថ្ងៃនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំសាទរចំពោះដំណោះស្រាយនេះ ព្រោះវាជាជោគជ័យដ៏ធំមួយសម្រាប់ពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លីនៅខេត្តកោះកុងទាំងអស់នេះ។ តាមការសង្កេតរបស់យើងកន្លងមកនេះមានបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីជាច្រើនមិនសូវមានអាជ្ញាធរជួយដោះស្រាយឲ្យបានលឿននោះទេ លុះត្រាតែមានបទបញ្ជាពីរដ្ឋាភិបាល និងឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា»៕