ភ្នំពេញៈព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី អមព្រះរាជដំណើរដោយសម្ដេចម៉ែ នរោត្តម មុន្នីនាថ សីហនុ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ បានយាងចាកចេញពីប្រទេសដើម្បីទៅ«ពិនិត្យព្រះរាជសុខភាព»ក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន ខណៈដែលព្រះអង្គបានផ្ទេរព្រះរាជសិទ្ធិ ឲ្យលោក សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ដែលនឹងត្រូវចុះហត្ថលេខា ក្នុងឋានៈជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី លើវិសោធនកម្មច្បាប់ ដែលមាន ភាពចម្រូងច្រាស ដែលច្បាប់ទាំងនេះ ត្រូវបានអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិចាត់ទុកថា ជាការ«គំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរ» និងជា«គ្រោះមហន្តរាយ សម្រាប់សេរីភាព នៃការបញ្ចេញមតិ»នៅកម្ពុជា។
វិសោធនកម្មច្បាប់ទាំង ៤ ដែលត្រូវបានសមាជិកព្រឹទ្ធសភា គណបក្សកាន់អំណាច អនុម័តដោយសំលេងឯកច្ឆ័ន កាលពីថ្ងៃពុធ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដើម្បីពិនិត្យពីធម្មនុញ្ញភាព មុននឹងថ្វាយទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីឡាយព្រះហស្ថលេខា មុនពេលដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់។
ច្បាប់ទាំងនោះ រួមមានវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ វិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ វិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ព្រមទាំងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រម លើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការជំរុញ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ។
នៅឯព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ មានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលជាច្រើន រួមទាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាលោក សាយ ឈុំ និងប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន បានអញ្ជើញទៅជូនព្រះរាជដំណើរព្រះមហាក្សត្រ។
លោក អ៊ុំ ដារ៉ាវុធ នាយកព្រះរាជខុទ្ធកាល័យ ហ្លួងម៉ែ បានថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖«ព្រះអង្គលោកយាងទៅតាមការកំណត់របស់ក្រុមពេទ្យចិន ដោយមានការណាត់ជួបក្នុងរវាង ៦ ខែ ម្ដងក្នុង ១ ឆ្នាំ។ បើថា តាមទម្លាប់គ្មានបព្ហាព្រះរាជសុខភាព ព្រះអង្គទ្រង់យាងចេញតែ ១ ខែ។ ព្រះអង្គទ្រង់នឹងយាងមកវិញមុនចូលឆ្នាំខ្មែរ»។
មុនយាងចាកចេញពីប្រទេស គឺនៅថ្ងៃទី ១៩ ខែកុម្ភៈ ព្រះអង្គបានឡាយព្រះហស្ថលេខា ត្រាស់បង្គាប់ តែងតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ២ រូប មានសម្ដេចរាជបុត្រីព្រះអនុជ នរោត្តម អរុណរស្មី និងលោកស្រី អ៊ុំ សុម៉ានិន ខណៈដែលការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា នឹងធ្វើឡើង នៅថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈនេះ។
លោក ម៉ម ប៊ុននាង អ្នកនាំពាក្យព្រឹទ្ធសភាថ្លែងថា ព្រះមហាក្សនរោត្តម សីហមុនី កាលពីថ្ងៃពុធ បានផ្ទេរព្រះរាជសិទ្ធិឲ្យលោក សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ខណៈព្រះអង្គយាងទៅ«ពិនិត្យព្រះរាជសុខភាព»នៅបរទេសដោយគ្មានកាលកំណត់។
លោកថា វិសោធនកម្មច្បាប់ទាំង ៤ ដែលត្រូវព្រឹទ្ធសភាអនុម័ត កាលពីថ្ងៃពុធ នឹងត្រូវលោកសាយ ឈុំ ចុះហត្ថលេខាជំនួសព្រះមហាក្សត្រ។ លោកបន្ថែមថា វិសោធនកម្មច្បាប់ទាំងនេះនឹងត្រូវបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដើម្បីពិនិត្យធម្មនុញ្ញភាព នៅថ្ងៃនេះ ឬយ៉ាងយូត្រឹមថ្ងៃចន្ទសប្ដាហ៍ក្រោយ។
លោកថ្លែងថា៖«ក្រោយពេលយើងបានប្រជុំពេញអង្គអនុម័ត យើងនឹងរៀបចំបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដើម្បីពិនិត្យទៅលើសំណុំច្បាប់ តើមានធម្មនុញ្ញភាពដែរឬទេ។ បើស្របហើយ ត្រូវបញ្ជូនទៅព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឡាយព្រះហស្ថលេខាដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់តែម្ដង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោកបណ្ឌិត មាស នី ថ្លែងថា៖«អ្វីដែលខ្ញុំយល់ ព្រះមហាក្សត្រ នឹងប្រឈមមុខនឹងភារកិច្ចមួយទៀតដែលទ្រង់នឹងត្រូវឡាយព្រះហត្ថលេខា លើច្បាប់ថ្មី ដូច្នេះព្រះអង្គប្រហែលជាចង់គេចចេញពីអ្វីទាំងអស់នេះ។ ច្បាប់មិនឲ្យប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ប្រហែលជាផ្ទុយនឹង អ្វីដែលព្រះអង្គធ្លាប់មានបន្ទួលពីពេលមុនថា គ្មានពលរដ្ឋកម្ពុជាណាមួយនឹងត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដោយសារតែពួកគេរិះគន់ព្រះមហាក្សត្រទេ»។
ប៉ុន្តែលោកសុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានថ្លែងថា ព្រះមហាក្សត្រ មិនបានគេចពីការឡាយព្រះហស្ថលេខា លើវិសោធនកម្មច្បាប់ទាំងនេះនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះអង្គត្រូវយាងទៅពិនិត្យព្រះរាជសុខភាពប៉ុណ្ណោះ។ ទោះជាយ៉ាងណាលោកទទួលស្គាល់ថា ព្រះមហាក្សត្រ មិនបានស្នើរឲ្យមានវិសោធនកម្មច្បាប់ទាំងនោះឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖«ព្រះអង្គលោកអត់បានស្នើរ ក៏ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមជាអ្នកកាន់អំណាច ក្នុងរបបរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់គិតគូការពារកិត្តិយស ការពារព្រះមហាក្សត្រ មិនឲ្យជនណា បុគ្គលណាប្រមាថ[ព្រះមហាក្សត្រ] ស្របទៅតាមខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលចែងថា អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចអ្នកណាបំពារបំពានបានឡើយ។ អ៊ីចឹងមានក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកដែលបំពារបំពានមិនទាន់មាន មាត្រាច្បាប់ណាមួយកំណត់ដាក់ទោសទណ្ឌទេ អ៊ីចឹងបានជាក្នុងនាម ជាអ្នករាជានិយម ជាអ្នកស្រលាញ់ព្រះករុណា ការពារព្រះករុណា ការពាររបបរាជានិយម អាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានជាគណបក្សប្រជាជន ក៏ដូចជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន លោកផ្តួចផ្តើមគំនិតធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់»៕