ភ្នំពេញៈ អ្នកស្រី ប៊ូ រចនា ភរិយាលោក កែម ឡី បានថ្លែងអំណរគុណដល់សហគមន៍ខ្មែរ នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងអ្នកស្រី និងកូនៗទាំង ៥ នាក់ឲ្យទទួលបានសិទ្ធិជ្រកកោននៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ខណៈដែលលោក ហុង លីម តំណាងរាស្ត្រអូស្ត្រាលី ដើមកំណើតខ្មែរដែលជាអ្នកនាំមុខក្នុងការជួយដល់ភរិយា និងកូនៗរបស់អ្នកវិភាគល្បីឈ្មោះដែលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់រូបនេះបានប្តេជ្ញាបន្តស្វែងរកយុត្តិធម៌ឲ្យលោក កែម ឡី និងជួយគាំពារឧបត្ថម្ភគ្រប់បែបយ៉ាងដល់កូនទាំង ៥ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពួកគេបានរៀនសូត្រពេញលេញនៅក្នុងប្រទេសជឿនលឿនមួយនេះ។ នេះបើតាមអ្នកស្រី រចនា និងលោក លីម ដែលបាននិយាយនៅក្នុងវេទិកាអ្នកស្តាប់របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីកាលពីយប់មិញ។
ភរិយា និងកូនៗទាំង ៥ នាក់របស់អ្នកវិភាគនយោបាយដ៏មានប្រជាប្រិយភាព លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់ទាំងកណ្ដាលថ្ងៃ នៅកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញបានទៅដល់ទីក្រុងមែលប៊នប្រទេសអូស្ត្រាលី បន្ទាប់ពីចំណាយពេលជាង ១ ឆ្នាំសំងំរស់នៅក្នុងទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ក្រោយអំពើឃាតកម្ម លើលោក កែម ឡី ដែលមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនចាត់ទុកថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ។
ទោះយ៉ាងណាដំណើរចាកចេញពីប្រទេសថៃទៅកាន់ប្រទេសអូស្ត្រាលីរបស់ភរិយា និងកូនៗទាំង ៥ នាក់របស់លោក កែម ឡី នេះមិនបានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូននោះឡើយ ដោយសារអាជ្ញាធរថៃបានធ្វើឲ្យមានការរាំងស្ទះជាច្រើនម៉ោងនៅព្រលានយន្តហោះក្នុងក្រុង បាងកក នៅក្នុងថ្ងៃចេញដំណើរ គឺនៅថ្ងៃទី ១៦ កុម្ភៈដោយសារតែថា កូនប្រុសពៅ កែម ឡី វីរៈបុត្រ កើតនៅក្នុងប្រទេសថៃមិនមានលិខិតស្នាមត្រឹមត្រូវ និងមូលហេតុផ្សេងទៀតដែលមិនត្រូវបានគេប្រាប់ឲ្យដឹង។
លោក ហុង លីម បានថ្លែងថា៖ «ដល់តារាងកប៉ាល់ហោះ អាជ្ញាធរថៃអត់ឲ្យចេញទេ ពីព្រោះវីរៈបុត្រកើតនៅប្រទេសថៃអត់មានលិខិតស្នាម និងបញ្ហាផ្សេងទៀត ដែលយើងបានសួរគេ តែគេអត់ប្រាប់ឲ្យយើងដឹងទេ។ នៅពេលនោះលោក ភាព ដែលជាតំណាងក្រុមការងាររបស់យើងដែលទៅចាំអមដំណើរពួកគេ បានតេមកខ្ញុំថា ត្រូវធ្វើម៉េចបើគេឃាត់មិនឲ្យចេញអ៊ីចឹង? ពេលនោះខ្ញុំភ័យអើយភ័យ ដែលនៅក្នុងជីវិតខ្ញុំ ខ្ញុំមិនដែលមានការភិតភ័យខ្លាំងដូច្នេះទេ»។
លោក លីម ថ្លែងថាលោកបានប្រាប់ក្រុមការងាររបស់លោកថា ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យអ្នកស្រី រចនា និងកូន ៤ នាក់ដែលមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់បានចេញមកមុនសិន ចំណែក វីរៈបុត្រ ទុកឲ្យលោក ភាព នាំយកចេញទៅតាមប្រទេសភូមានៅពេលក្រោយ។
ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណាលោក លីម បញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលនោះក៏មានការអន្តរាគមន៍ភ្លាមៗពីស្ថានទូតអូស្ត្រាលីនៅទីក្រុងបាងកក និងអង្គការអន្តរជាតិ ហើយ ២ ម៉ោងក្រោយមកក៏គេអនុញ្ញាតឲ្យម្តាយកូនទាំង ៥ នាក់បានចេញមកកាន់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ធ្វើឲ្យពួកយើងសប្បាយចិត្តយ៉ាងខ្លាំង»។
បើតាមលោក លីម ការបានចាកចេញរបស់ភរិយា និងកូនៗលោក កែម ឡី នេះក៏មានការជួយជ្រោមជ្រែងយ៉ាងខ្លាំងផងដែរពីមេធាវីអន្តរជាតិមួយក្រុម។
ក្រៅពីថ្លែងអំណរគុណដល់សហគមន៍ខ្មែរនៅអូស្ត្រាលី និងថ្លែងអំណរគុណដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងនៅក្រៅប្រទេសដែលតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ឈឺឆ្អាលដល់សុខទុក្ខអ្នកស្រី និងកូនៗរបស់អ្នកស្រី អ្នកស្រី ប៊ូ រចនា ក៏បានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់លោក ជុន ច័ន្ទបុត្រ ដែលជាអ្នកសម្របសម្រួលវេទិកាអ្នកស្តាប់របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីផងដែរថា ក្រុមគណៈកម្មការបុណ្យសពលោក កែម ឡី មានព្រះតេជគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ លោក ប៉ា ងួនទៀង និងលោក មឿន តុលា មិនដែលបានប៉ះពាល់លុយបុណ្យសពប្តីរបស់អ្នកស្រីដូចមានការប្តឹងទៅតុលាការ ហើយតុលាការបានចេញដីកាចាប់ខ្លួនអ្នកទាំង ៣ នេះទេ។ «គណៈកម្មការអត់បានកាន់លុយទេ...តុលាការខ្មែរសូមឈប់ឲ្យគេចាប់អ្នកគ្មានកំហុសអ៊ីចឹងទៅ...ពួកគាត់ (គណៈកម្មការ) អ្នកចាត់ចែងលុយគ្រួសារទាំង ២ ខាងប្តីខ្ញុំ និងខាងខ្ញុំជាអ្នកកាន់លុយ អត់បាត់បង់ អត់មានបញ្ហាលុយហ្នឹងទេ»។
លោក ហុង លីម ក៏បានថ្លែងផងដែរថាពីពេលនេះទៅមុខរូបលោក ក្រុមការងារ និងសហគមន៍ខ្មែរនៅអូស្ត្រាលីនឹងខិតខំស្វែងរកយុត្តិធម៌ ជូនលោក កែម ឡី និងធ្វើយ៉ាងណាឲ្យកូនទាំង ៥ របស់លោក កែម ឡី បានរៀនសូត្រពេញលេញនៅក្នុងប្រទេសនេះ។
លោក កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយដ៏ល្បីល្បាញដែលតែងតែនិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាលឥតសំចៃត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៦ នៅស្តារម៉ាត ការ៉ាស់សាំងបូកគោ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពីលោកបានធ្វើការអត្ថាធិប្បាយតាមវិទ្យុអាស៊ីសេរីអំពីរបាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក Global Witness ដែលរាយការណ៍អំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនជាង ១០០ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ក្រោយបញ្ចប់ពិធីបុណ្យសពស្វាមីរបស់ខ្លួនដែលមានអ្នកចូលរួមកាន់ទុក្ខរាប់សែននាក់នោះ អ្នកស្រី ប៊ូ រចនា ដែលនៅពេលនោះកំពុងមានផ្ទៃពោះកូនទី ៥ និងកូនៗ ៤ នាក់បានភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសថៃ ដើម្បីស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោននៅប្រទេសទី ៣ ដោយសារតែការរស់នៅក្នុងប្រទេសមានការព្រួយបារម្ភពីបញ្ហាសុវត្ថិភាព។ នៅក្នុងខែតុលាក្នុងឆ្នាំដដែលនោះអ្នកស្រីបានសម្រាលកូនទី ៥ ហើយបានដាក់ឈ្មោះថា «កែមឡី វីរៈបុត្រ»។
លោក នឿន ចាន់នី ជាស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ប៊ូ ម៉ូលីកា ដែលជាបងស្រីបង្កើតរបស់អ្នកស្រី ប៊ូ រចនា ថ្លែងថាសាច់ញាតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនបានដឹងទាល់តែសោះអំពីដំណើររបស់ភរិយាលោក កែម ឡី ទៅដល់អូស្ត្រាលី រហូតដល់មានការផ្សព្វផ្សាយរបស់ព័ត៌មាន។
លោក ចាន់នី ថ្លែងថា៖ «ពីដំបូងក្រុមគ្រួសារមិនបានជឿទេថា វាជាការពិត តែទោះជាយ៉ាងណា គឺរូបខ្ញុំផ្ទាល់ រួមទាំងគ្រួសារទាំងមូលមានក្តីសោមនស្សរីករាយយ៉ាងខ្លាំង។ ទន្ទឹមនឹងការត្រេកអរ ពួកយើងក៏មានការសោកស្តាយ ដែលពួកយើងមិនបានដឹងមុនថា គាត់បានចាកចេញទៅអូស្ត្រាលី ព្រោះយើងបាននិយាយគ្នារួចហើយថា ឪពុកម្តាយគាត់ និងបងប្អូនផ្សេងៗទៀត ត្រៀមខ្លួនទៅជូនដំណើរគាត់នៅប្រទេសថៃ»។
ខណៈក្រុមគ្រួសាររបស់លោក កែម ឡី ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានសម្ដែងការអបអរពីដំណឹងនេះ ឥស្សរជនរបស់អតីតគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនដូចគ្នានៅក្នុងប្រទេសថៃបានសម្ដែងសុទិដ្ឋិនិយម និងក្ដីសង្ឃឹម សម្រាប់អនាគតរបស់ពួកគេក្នុងការទទួលបានសិទ្ធិជ្រកកោនផ្នែកនយោបាយនៅប្រទេសទី ៣។
លោក ម៉ែន វិបុល អតីតប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខេត្តស្វាយរៀង ក្នុងចំណោមអតីតមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងជាច្រើនរូបទៀតដែលកំពុងសុំសិទ្ធិជ្រកកោនក្នុងប្រទេសថៃថ្លែងប្រាប់ភ្នំពេញ-ប៉ុស្តិ៍ថា វាជាជំហានវិជ្ជមានមួយ សម្រាប់ពួកលោក ហើយលោកសង្ឃឹមថាអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងជួយជំរុញរឿងនេះឲ្យបានឆាប់រហ័ស។ «វាផ្តល់ក្ដីសង្ឃឹមដល់ជនដែលសុំសិទ្ធិជ្រកកោនកុំឲ្យគ្នានៅរងា មានការលំបាក ដូចដឹងស្រាប់ហើយនៅទឹកដីគេ មិនដូចទឹកដីរបស់យើងទេ...»។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយថ្លែងថាការបានទៅតាំងលំនៅ ក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលីរបស់ក្រុមគ្រួសារលោក ឡី កាន់តែបង្ហាញថា អូស្ត្រាលី ទទួលស្គាល់ថាកម្ពុជាពិតជាមានបញ្ហានយោបាយ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ «ខ្ញុំពិតជាកោតសរសើរ និងគាំទ្រចំពោះការឆ្លើយតបបែបនេះ និងការគាំទ្រពីសហគមន៍ខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី។ ពួកគេធ្វើការយ៉ាងលំបាកដើម្បីសម្រេចបាននូវរឿងនេះ»៕