.jpg)
ពលរដ្ឋមួយគ្រួសារដែលកំពុងរស់នៅលើដីមានជម្លោះ។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ភ្នំពេញៈ មានរឿងរ៉ាវមួយចំនួនបានផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងភូមិកណ្តាលស្ទឹងជាភូមិដាច់ស្រយាលមួយចាប់តាំងពីអ្នកស្រី ប៊ុល អូន និងស្វាមីបានផ្លាស់លំនៅមកកាន់ទីនេះជាលើកដំបូងកាលពីជាង ២០ ឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែឥឡូវវាស្ថិតក្នុងគម្រោងព្រលានយន្តហោះថ្មី។
ពួកគាត់បានប្រកបរបបធ្វើស្រែចម្ការ និងបានសង់ផ្ទះតូចមួយដើម្បីរស់នៅទីតាំងនោះដោយមានទាំងកូន និងចៅនៅជាមួយផង។
មានជនចម្លែកៗបានចាប់ផ្តើមលេចមុខក្នុងភូមិនេះជាបន្តបន្ទាប់ដោយមានទាំងបង្គោលនឹងម៉ាស៊ីន ឈូសឆាយ។ ឧកញ៉ាក្នុងតំបន់ម្នាក់បានឲ្យដឹងថា ដីនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់គាត់។ ករណីរបស់អ្នកភូមិចំនួន ៣ ឃុំដែលមានរាប់រយគ្រួសារនេះបានកើតឡើងនៅតុលាការជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកស្រី អូន និងអ្នកជិតខាងនៅបន្តធ្វើការងារជាធម្មតាគឺការប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ ហើយអ្វីៗហាក់នៅស្ងប់ស្ងាត់ និងគ្មានអ្នកណាម្នាក់មកបង្ហាញខ្លួនទៀតទេ។
ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី ១២ ខែមករាអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ។
រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសគម្រោងសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មីមានតម្លៃ ១,៥ ពាន់លានដុល្លារលើផ្ទៃដី ២៦០០ ហិកតាក្នុងឃុំនោះក៏ដូចជាបញ្ចេញផែនទីដែលបានបង្ហាញពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ចម្រុះដ៏ធំមួយនៅតំបន់នោះ។
នៅថ្ងៃបន្ទាប់ឃើញមានរថយន្តភីបអាប់ (SUV) ជាច្រើនគ្រឿងទៅតំបន់នោះដើម្បីរកទិញដីចំណែកឯប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល FreshNews ក៏បានចេញផ្សាយឯកសារដែលថា ដីនោះជាកម្មសិទ្ធិឧកញ៉ា។
ព័ត៌មាននេះបានធ្វើឱ្យអ្នកភូមិភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងពីព្រោះសាលក្រមដែលចេញពីឆ្នាំ ២០០៦ និង ២០០៧ បានឲ្យពួកគាត់ឈ្នះ ហើយគេបានសន្យាថានឹងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីឲ្យពួកគាត់។
អ្នកស្រី អូន អាយុ ៥៤ ឆ្នាំពីសប្ដាហ៍មុនបានថ្លែងថា៖ «យើងមិនដឹងថាត្រូវនិយាយអ្វីទេ។
យើងមិនដឹងថាហេតុអ្វីបានជាអាជ្ញាធរយល់ព្រមធ្វើវា ប៉ុន្តែគ្មាននរណាម្នាក់អនុវត្តដូច្នេះសោះ»។
ជម្លោះដីធ្លីនៅកម្ពុជាមិនមែនជារឿងថ្មីទេ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់គម្រោងព្រលានយន្តហោះថ្មី និងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ចម្រុះធំៗបែបនេះ វាអាចធ្វើឱ្យមានជម្លោះដីធ្លីថ្មីកើតឡើងជាមួយជម្លោះដែលបានកើតឡើងនៅកម្ពុជាជាយូរមកហើយ។
តាមកំណត់ត្រាតុលាការ និងការធ្វើបទសម្ភាសជាមួយពលរដ្ឋថាជម្លោះដីធ្លីនេះហាក់ដូចជាប្តូរម្ចាស់កម្មសិទ្ធិច្រើនដង ហើយវាស្ថិតក្នុងដៃឧកញ៉ា សៀង ចាន់ហេង ចាប់តាំងពីមានការប្រយុទ្ធគ្នាកាលពីមួយទសវត្សរ៍មុន។ ឥឡូវនេះវាកំពុងស្ថិតក្នុងដៃអ្នកជិតស្និទ្ធិជាមួយក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ OCIC ជាដៃគូជាមួយនាយកដ្ឋានអាកាសចរណ៍រដ្ឋ។
អ្នកស្រី អូន ថា៖ «ឥឡូវនេះមិនថាតើដីរដ្ឋមែនឬក៏អត់ទេ ពួកគេត្រូវតែទូទាត់សំណងឲ្យយើង។ ពួកយើងមិនប្រឆាំងទេ ប៉ុន្តែវាត្រូវតែមានសំណងដូចជាលុយ ឬក៏ដីធ្លីជាដើម»។
ពេលទាក់ទងពីម្សិលមិញអ្នកស្រី ចាន់ហេង បានថ្លែងថាគាត់កំពុងនៅអាមេរិក។ ប៉ុន្តែក្នុងបទសម្ភាសពីលើកមុនជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ អ្នកស្រីធ្លាប់បានថ្លែងថាក្រុមហ៊ុនអ្នកស្រីគឺក្រុមហ៊ុន ហេង អភិវឌ្ឍន៍ បានទិញដីនោះនៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ៩០ ហើយថាអ្នកភូមិបានរំលោភដីនោះបន្ទាប់ពីអ្នកស្រីបានសង់ផ្លូវ និងទំនប់។
ទោះយ៉ាងណាអ្នកស្រុកជាច្រើនដែលនៅតែហៅភូមិនោះតាមឈ្មោះសម័យប៉ុលពតគឺតំបន់ ៩២ តំបន់ ៩៣ និងតំបន់ ៩៤ នោះបានថ្លែងថាពួកគេបានមកតាំងលំនៅទីនោះតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ៨០ និង ៩០ ម្ល៉េះគឺតាំងពីមុនក្រុមហ៊ុននេះមកដល់។
លោក ហ៊ុនហេង ជាអ្នកស្រុកម្នាក់រស់នៅតំបន់ ៩២ បានថ្លែងថា៖ « នៅទីនេះគឺគ្មានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីទេគឺមានតែកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយមេភូមិ។ ខ្ញុំបានរស់នៅទីនេះចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩០ គឺតាំងពីមិនទាន់មានផ្លូវចូលមកតំបន់នេះម្ល៉េះ.. នៅពេលខ្ញុំផ្លាស់មករស់នៅទីនេះដំបូងកូនខ្ញុំនៅក្មេងៗ ប៉ុន្តែពេលនេះកូនខ្ញុំមានកូនផ្ទាល់ខ្លួនទៅហើយ»។
អ្នកភូមិបានឲ្យដឹងថាកាលពីឆ្នាំ ២០០៥ មនុស្សរបស់អ្នកស្រី ចាន់ហេង បានមកឈូសឆាយដើម្បីទាមទារយកដីនោះ បើទោះបីជាច្បាប់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីក្នុងឆ្នាំ ២០០១ បានបញ្ជាក់ថាអ្នកដែលរស់នៅដោយសន្តិភាពលើដីណាមួយក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំអាចទាមទារកម្មសិទ្ធិដីធ្លីបានក្តី។
អ្នកភូមិបានឲ្យដឹងថាកាលពីឆ្នាំ ២០០៦ និង ២០០៧ តុលាការខេត្តបានចេញសាលក្រមជូនដីនោះទៅអ្នកភូមិវិញដែលជាជ័យជម្នះដ៏កម្រមួយហើយអាជ្ញាធរជាច្រើនបានមកវាស់វែងដីរបស់អ្នកភូមិ។ ប៉ុន្តែប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីមិនធ្លាប់ត្រូវបានគេចេញឲ្យទេ។
ការតវ៉ាទាមទារហាក់មានសម្ទុះខ្លាំងឡើងៗ។ នៅឆ្នាំ ២០០៩ អ្នកភូមិ និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្សបានរាយការណ៍ថាសន្តិសុខក្រុមហ៊ុន និងកងរាជអាវុធហត្ថបានបាញ់លើក្រុមអ្នកតវ៉ា ហើយពួកគេបានវាយអ្នកភូមិ ៣ នាក់ និងបានឈូសឆាយដីធំៗដែលជាកម្មសិទ្ធិអ្នកភូមិថែមទៀតផង។
នៅឆ្នាំបន្ទាប់អ្នកភូមិ ១០ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនខណៈពួកគេបានព្យាយាមរារាំងម៉ាស៊ីនឈូសឆាយរបស់ក្រុមហ៊ុន ហើយ ២-៣ ខែបន្ទាប់ពីតំណាងអ្នកភូមិ ៣ នាក់ផ្សេងក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនផងដែរ និងបានរងការចោទពីបទរំលោភយកដី និងបទញុះញង់ និងមានទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមអ្នកតវ៉ាធ្វើឲ្យមានការរិះគន់ពីក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សថាជាទម្រង់នៃការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។
អ្នកភូមិម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ម៉ែនឌី អាយុ ៤៥ ឆ្នាំបានឲ្យដឹងថា៖ «វាហាក់ដូចជាគ្មានពាក្យបណ្តឹង ឬញត្តិរបស់ពួកយើងណាមួយបានទៅដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នោះទេ។ យើងបានទៅកាន់គេហដ្ឋានរបស់គាត់ ប៉ុន្តែយើងនៅតែមិនអាចជួបគាត់បានដដែល»។
ទោះយ៉ាងណាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅតែមិនត្រូវបានចេញឲ្យពលរដ្ឋដដែល។ ភ្លាមៗនៅឆ្នាំ ២០១៤ តុលាការកំពូលបានសម្រេចថាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ៦០៦ ជាកម្មសិទ្ធិក្រុមហ៊ុន Min You Cultural Foundation ដែលតំណាងដោយឧកញ៉ាថៃសេងឡុង និងពាណិជ្ជករជប៉ុន ២ នាក់ផ្សេងទៀតមិនបានចុះបញ្ជី។ តុលាការក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា៖ «អ្នកភូមិបានព្យាយាមលួចយកដីនោះ ទោះបីជាមានការទទួលថាមាន «ភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើន» កើតឡើងក្នុងការទិញលក់ដីតាំងពីដំបូងក្តី។
អ្នកស្រុកម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ញ៉រញ៉ែម អាយុ ៥១ ឆ្នាំដែលបានប្រមូលឯកសារថតចម្លងដោយប្រុងប្រយ័ត្នគ្រប់ដំណាក់កាលនៃដំណើរការនោះថ្លែងថាការសម្រេចនេះស្ថិតក្នុងអាថ៌កំបាំង។
២ ឆ្នាំក្រោយមកម្នាក់ដែលជាម្ចាស់ដើមដីនោះគឺជាអតីតព្រឹទ្ធសភាគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចឈ្មោះពៅសិទ្ធិដែលនៅឆ្នាំ ២០១៦ ត្រូវបានចោទពីបទក្លែងឯកសារលក់ដី ១ ពាន់ហិកតាក្នុងស្រុកកណ្តាលស្ទឹងទៅឲ្យធនាគារជប៉ុនមួយហើយត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១ ឆ្នាំ។
មិនមែនតែអ្នកភូមិទេដែលកំពុងប្រយុទ្ធគ្នានៅក្នុងជម្លោះដីធ្លីនៅទីតាំងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះថ្មីនោះតែជម្លោះដីធ្លីដែលអូសបន្លាយជាយូរមកហើយអាចប៉ះពាល់ដល់គម្រោងនេះ។
ប៉ុន្តែមន្ត្រីមានអំណាច ឬជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនក៏ស្រាប់តែលេចឡើងជាម្ចាស់ដីនៅក្នុងឃុំកណ្តោកនៃតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះនោះ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍លោក ថោង ខុន ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ដួង ហេង, អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ កើត ឆែ និងអភិបាលខណ្ឌជ្រោយចង្វារលោក ឃ្លាំង ហួត ក៏ជាម្ចាស់ដីចន្លោះពី ២ ទៅ ២៨ ហិកតាក្នុងឃុំនេះគឺនៅជិតភូមិស្វាយព្រៃ។ នេះបើតាមលិខិតមួយផ្ញើទៅអភិបាលស្រុកកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ដែលប្តឹងក្រុមហ៊ុនមួយថាកំពុងរំលោភបំពានលើដីរបស់ពួកគេ។
ពិន វណ្ណៈ ជាមេធាវីតំណាងក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បានបញ្ជាក់ថាម្ចាស់ដីកំពុងតតាំងជាមួយក្រុមហ៊ុនចិនមួយពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដី ប៉ុន្តែ «បានបញ្ចប់ការដោះស្រាយកាលពីឆ្នាំមុន»។
ទោះយ៉ាងណាក្តីអ្នកភូមិបានថ្លែងថាជម្លោះបានបន្តរហូតមកដល់ឥឡូវនេះ ដែលអ្នកភូមិជាច្រើនត្រូវបានជួលឲ្យមកការពារដីដែលជារបស់មន្ត្រីទាំងនោះ។
ស្ត្រីម្នាក់ដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានអះអាងថាអ្នកស្រីបានឡើងលើអាប៊ុលដើម្បីបញ្ឈប់បុរសតំណាងឲ្យឈ្មោះ ហេង មិនឲ្យជីកចូលក្នុងដីនិយោជកអ្នកស្រី។
អ្នកស្រីបារម្ភថាអ្នកស្រីអាចនឹងត្រូវបណ្តេញចេញពីដីរបស់អ្នកស្រីដោយក្រុមហ៊ុនដែលមានអំណាចខ្លាំងដែលឥឡូវនេះកំពុងមកតំបន់នេះ។
អ្នកស្រីថា៖ «យើងបាននៅទីនេះ ២០ ឆ្នាំមកហើយ ដូច្នេះយើងនឹងមិនចេញទេបើគ្មានសំណង»។
ក្រុមមន្ត្រីក៏បានថ្លែងផងដែរថា លោក គន់ គីម ដែលជានាយឧត្តមសេនីយ៍យោធាក៏មានកម្មសិទ្ធិដីក្នុងឃុំនេះដែរគឺនៅជាប់ដីរបស់ឧកញ៉ា សៀង ចាន់ហេង។
អ្នកភូមិឈ្មោះ ហ៊ុន ហេង ថ្លែងថា៖ «ក្រុមហ៊ុនហេងអភិវឌ្ឍន៍ និងលោក គន់ គីម គឺនៅលើផ្នែកមួយ»។ «ហើយឧកញ៉ាដទៃទៀតគឺស្ថិតនៅលើផ្នែកម្ខាងទៀត»។
លោក ដួង ហេង ,លោក ថោង ខុន និង លោក ឃ្លាំង ហួត មិនអាចទាក់ទងសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេកាលពីម្សិលមិញ។
ទោះយ៉ាងណាក្តីលោក កើត ឆែ នៅពេលទាក់ទងពីម្សិលមិញដំបូងសួរថា តើលោកចង់ទិញដី ឬបន្ទាប់មកលោកថាដីត្រូវបានលក់អស់ហើយ? លោកបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមដោយថាជា «បញ្ហាឯកជន»។
អ្នកភូមិក៏បានប្រាប់ដែរថាក្រុមហ៊ុនឈ្មោះ Eco Megapolis Development Corporation ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឧកញ៉ា ឃុន សៀ ក៏បាននិងកំពុងវាស់វែងដីក្នុងតំបន់នេះដែរ។
សមាជិកមួយចំនួននៃក្រុមប្រឹក្សាភិបាលក្រុមហ៊ុន OCIC ក៏ជាសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាភិបាលរបស់ក្រុមហ៊ុន Eco Megapolis ផងដែរ។ អត្ថបទមួយពីកាសែតឌឹខេមបូឌាដេលី បង្ហាញថា សៀ ទទួលបានដី ២០ ហិកតាក្នុងតំបន់នេះកាលជាង ៤ ឆ្នាំមុនក្នុងការដោះដូរដីជាមួយរដ្ឋាភិបាល។
លោក អំ សំអាត នៅអង្គការលីកាដូដែលផ្តល់ដំបូន្មានដល់អ្នកភូមិនៅពេលមានការបាញ់កាលឆ្នាំ ២០០៩ បានថ្លែងថាលោកសង្ស័យថាអាជ្ញាធរខកខានមិនបានដោះស្រាយបញ្ហា «ដោយសារអត្ថប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនពួកគេ»។ លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចដោះស្រាយឲ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះ ការអភិវឌ្ឍនឹងមិនរលូននោះទេ»។ «ហើយប្រជាពលរដ្ឋនឹងប្រឈមមុខនឹងការឈឺចាប់ បណ្តឹងផ្លូវច្បាប់ ហិង្សា និងការដាក់ពន្ធនាគារ»។
លោក វ៉ាន់ សុផាត អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាថ្លែងថារដ្ឋាភិបាល និងអ្នកអភិវឌ្ឍន៍គួរវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមលើគម្រោងនេះ។
លោកថា៖ «គម្រោងមិនគួរឲ្យដំណើរការ លុះត្រាតែភាគីជម្លោះឈានដល់ដំណោះស្រាយដែលអាចទទួលយកបាន...។
អភិបាលខេត្តលោក ម៉ៅ ភិរុណ ក៏បានងឿងឆ្ងល់អំពីនរណាជាម្ចាស់ដីដោយលោកថា ដីនេះនៅមិនទាន់ដាំដុះអ្វីនៅពេលអ្នកភូមិបានរើមកនៅ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «កាលពីមុនឃុំយើង និងអ្នកភូមិមានការធ្វេសប្រហែស និងផ្តល់ការបញ្ជាក់ដីដោយមិនផ្ទៀងផ្ទាត់ ថាតើដីនេះមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឬអត់នោះទេ» លោកស្រី សាន ហ៊ុង ជំនួយការប្រធានក្រុមហ៊ុន OCIC របស់លោក ពុង ឃាវសែ បានថ្លែងថាក្រុមហ៊ុនបានទិញដីនេះស្របច្បាប់កាលពីចុងឆ្នាំមុនពីម្ចាស់ជាច្រើន ប៉ុន្តែពួកគេមានប្លង់កម្មសិទ្ធិដីចុះហត្ថលេខា «ប្រហែល ២-៣ ឆ្នាំមុន»។ ប៉ុន្តែលោកស្រីទទួលស្គាល់ថា៖ «ដីនៅទីនោះពួកគេមានបញ្ហាច្រើន»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិលលោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថា បានថ្លែងថារដ្ឋលេខាធិការដ្ឋាន «មិនបានដឹងច្បាស់» ថាដីមួយចំនួននៅទីនោះមានជម្លោះទេពេលខ្លួនមានហ៊ុន ១០ ភាគរយក្នុងគម្រោងនេះ។
កាលពេលមានជម្លោះ តំណាងលោកស្រី ចាន់ហេង បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថាលោកស្រីបានទិញដីតំបន់នេះពីអ្នកភូមិក្នុងតម្លៃ ៤៥០ ដុល្លារក្នុងមួយហិកតា ប៉ុន្តែឥឡូវដីត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាគេលក់នៅក្នុងតម្លៃពី ១៥ ម៉ឺនទៅ ៣០ ម៉ឺនដុល្លារក្នុងមួយហិកតា៕ NS /PS
