ភ្នំពេញៈ អ្នកវិភាគជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចជាន់ខ្ពស់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា ដើម្បីពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើង ខណៈកន្លងមកកម្រឃើញមានការផ្លាស់ប្ដូរដំណើរទស្សនកិច្ចទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំង២។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណិ្ឌត្យសភាកម្ពុជា ថ្លែងថាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិកចុងក្រោយនេះ ហាក់ដូចជាមានភាពប្រសើរឡើងច្រើនដោយអ្នកការទូតសហរដ្ឋអាមេរិកហាក់ដូចជាបានជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ជាច្រើនរបស់កម្ពុជា។ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃភាគីទាំង២ ហាក់ដូចជាបង្ហាញឥរិយាបថ និងការប្ដេជ្ញាចិត្តក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង២ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង និងហាក់ដូចជាមានទស្សនៈរួមគ្នាច្រើនលើបញ្ហាតំបន់និងពិភពលោក។
លោកថ្លែងថា៖ «ដើម្បីពង្រឹង និងពង្រីក ជំរុញទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំង ២ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើង ទី១ ខ្ញុំយល់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំនៃភាគីទាំង២ គួរតែរកឱកាសជួបគ្នាឱ្យបានញឹក ហើយជជែកគ្នាត្រង់ទៅត្រង់មក។ ទី២ គួរគប្បីជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចជាន់ខ្ពស់រវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំង២ ត្បិតយើងកម្រឃើញមានការផ្លាស់ប្ដូរដំណើរទស្សនកិច្ចពីសហរដ្ឋអាមេរិកមកកម្ពុជា ពីកម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក»។
លោក គិន ភា បន្ថែមថា ការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនកិច្ចគ្នានេះក៏ជាសូចនាករបញ្ជាក់អំពីភាពស៊ីជម្រៅនិងភាពស្អិតរមួតនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង២ផងដែរ។ ជាពិសេស សហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែរៀបចំឱ្យមានដំណើរទស្សនកិច្ចថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ខ្លួនមកកាន់កម្ពុជា ប្រសិនជាចាត់ទុកថាកម្ពុជាជាប្រទេសសំខាន់។ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏គួររកវិធីសាស្រ្តដែលឱ្យមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធពីថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា និងពីតួអង្គពាក់ព័ន្ធនៅកម្ពុជា ដោយជៀសវាងព្យាយាមមើលតែជ្រុងម្ខាង និងដាក់ល័ក្ខខ័ណ្ឌគ្នាច្រើនពេក។
លោកបន្តថា៖ «ភាគីទាំង២ មិនគួរយកបញ្ហាដែលមិនយល់ស្របគ្នា ឬបញ្ហាដែលផ្ទុយគ្នាហ្នឹងទៅជាស្បៃពពកបិទបាំងទំនាក់ទំនងទាំងមូលរវាងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ យើងគួរតែជំរុញ លើកកម្ពស់លើវិស័យណាដែលអាចធ្វើការជាមួយគ្នាបាន។ វិស័យផ្សេងទៀតដែលមិនទាន់ធ្វើការជាមួយគ្នាបានគួរព្យាយាមស្វែងយល់ ហើយនិយាយត្រង់ទៅត្រង់មកជាមួយគ្នា ដោយគោរពអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យគ្នាទៅវិញទៅមក មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងគ្នា។ ប្រទេសទាំង២ គួរតែរកវិធីសាស្ត្រល្អធ្វើការជាមួយគ្នា ជាជាងស្ថិតនៅក្រោមស្រមោលនៃទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-ចិន»។
កាលថ្ងៃទី៧ ខែឧសភា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងលោក ផាទ្រីក មើហ្វី (Patrick Murphy) ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាដែលត្រូវចប់អាណត្តិមានជំនួបទ្វេភាគីនៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ។
ក្នុងជំនួបនោះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការចូលរួមចំណែក «យ៉ាងសកម្ម» របស់លោក Murphy ក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងការទូត និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងអាណត្តិការទូតរបស់លោកលើវិស័យជាច្រើន រួមមាន អប់រំ សុខាភិបាល ទេសចរណ៍ វប្បធម៌ ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រជាជននិងប្រជាជន និងការលើកកម្ពស់ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងវិស័យឯកជន ក្នុងវិស័យធុរកិច្ច និងវិនិយោគ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការបន្តពង្រឹង និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងអាណត្តិការទូតរបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកថ្មី ហើយលោកបន្ថែមថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែរក្សាគោលនយោបាយទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ ដោយឈរលើមូលដ្ឋានសង្គតិភាព និងនិរន្តរភាព។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏បានលើកឡើងអំពីការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ និងផែនការសកម្មភាពថ្មីៗក្នុងការកែលម្អបរិយាកាសធុរកិច្ចនៅកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគិនថ្មីៗបន្ថែមទៀត រួមទាំងវិនិយោគិនពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Murphy បានសរសេរនៅលើបណ្តាញសង្គម X (អតីត Twitter) នាថ្ងៃទី៧ ឧសភា ថា ក្នុងជំនួបនោះ លោកបានពិភាក្សាជាមួយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពីសមិទ្ធផល និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី ព្រមទាំងមធ្យោបាយដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជាឱ្យកាន់តែរីកចម្រើនទៅមុខ។
លោកសរសេរថា៖ «ខ្ញុំមានមោទនភាពចំពោះមិត្តភាពរបស់យើងជាមួយប្រជាជនកម្ពុជា និងគាំទ្ររាល់សំឡេងទាំងអស់ត្រូវបានឮ និងគោរព»។
លោក រ៉ូ វណ្ណៈ សហស្ថាបនិក វិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-សហរដ្ឋអាមេរិក ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលឡើងចុះ ជាពិសេស គឺមិនសូវល្អនោះទេ ដោយសារការមិនទុកចិត្តគ្នា ការចោទប្រកាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើលទ្ធភាពនៃវត្តមានយោធាចិននៅកម្ពុជា និងការដើរថយក្រោយនៃប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិសហជីព។
លោកថ្លែងថា៖ «ការពឹងអាស្រ័យខ្លាំងរបស់កម្ពុជាទៅលើចិន ក៏ជាកត្តាមិនអំណោយផលសម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាចប្រជាធិបតេយ្យនេះដែរ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា លោក Patrick Murphy ហាក់ធ្វើនយោបាយការទូតទន់ភ្លន់ជាមួយកម្ពុជា ជាពិសេស ជាមួយអ្នកដឹកនាំថ្មី ក្នុងក្តីសង្ឃឹមថា នឹងអាចធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំង២ កាន់តែប្រសើរឡើង ប៉ុន្តែគោលនយោបាយនេះ ហាក់បង្ហាញថា បរាជ័យទៅហើយ ដោយសារការរឹតបន្តឹងលើអ្នកជំទាស់ ការបន្តឃុំខ្លួនអ្នកទោសនយោបាយ និងកម្មករ ឬសហជីពកម្មករជាដើម»។
លោក រ៉ូ វណ្ណៈ លើកឡើងថា៖ «ការរៀបចំវេទិកា ឬ ការសន្ទនារវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសទាំង២ ការលើកកម្ពស់ និងពង្រីកការវិនិយោគរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកកាន់កម្ពុជា អាចជាកត្តាកសាងទំនុកចិត្ត និងភាពជឿជាក់គ្នា បន្ថែមលើការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញ ឬ ការបើកលម្ហសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយ ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និង ការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនឹងអាចធ្វើឱ្យប្រទេសទាំង២ មានទំនាក់ទំនងកាន់តែល្អសម្រាប់ផលប្រយោជន៍នៃប្រជាជននៃប្រទេសទាំង ២»។
លោកបន្ថែមថា កម្ពុជាគួរពិនិត្យឡើងវិញពីលទ្ធភាពនៃការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី ឬ ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដទៃទៀត ដើម្បីបង្ហាញថា កម្ពុជាមិនមែនធ្វើសមយុទ្ធយោធាតែជាមួយប្រទេសចិននោះទេ។
ប៉ុន្តែ លោក អ៊ិន តារា ឯកអគ្គរាជទូត និងតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍កម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិ នៅហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី៥ ឧសភា ថា សមាជិកសហជីពដែលត្រូវបានផ្តន្ទាទោសពីបទល្មើសដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្តកំហុស មិនមែន ដោយសារការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធី និងបង្កើតសមាគមនោះទេ។
លោកថ្លែងបន្តថា៖ «នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងទៀតដែរ បុគ្គលទាំងនោះត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ មិនមែនផ្អែកលើសម្ព័ន្ធនយោបាយ ឬតួនាទីជាសហជីពនោះទេ។ បទចោទប្រកាន់កើតចេញពីការប្រព្រឹត្តបទល្មើសនឹងច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិថ្លែងថា វត្តមាននាវាចិន ២គ្រឿង ដែលបានចូលចតនៅមូលដ្ឋានសមុទ្ររាមកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា គឺជាការឯកភាពគ្នារវាងក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា-ចិន ដោយចិននឹងបណ្តុះបណ្តាលអំពីជំនាញបច្ចេកទេសក្នុងការប្រើប្រាស់នាវា ក៏ដូចជា បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗផ្សេងទៀត ដល់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ដែលជាការរួមចំណែកក្នុងការធ្វើទំនើបកម្មកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លា។
លោកបញ្ជាក់ក្នុងបណ្តាញសង្គមនាថ្ងៃទី៧ ឧសភា ថា៖ «ការចូលនៃនាវាចិននេះ ក៏ជាការតេស្តសាកល្បងចំពោះកំពង់ផែរាម ដែលភាគីចិនកំពុងជួយសាងសង់ឱ្យកម្ពុជា ហើយកម្ពុជាក៏គ្រោងនឹងទិញនាវាបែបនេះដើម្បីបម្រើឱ្យវិស័យយោធានៅពេលខាងមុខផងដែរ មិនមែនជាការតាំងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
កម្ពុជា-ចិន គ្រោងធ្វើសមយុទ្ធនាគមាស ដែលជាលំហាត់រួមគ្នារវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំង២លើកទី៦ នៅពាក់កណ្តាលខែឧសភានេះ ក្រោមប្រធានបទ «ប្រតិបត្តិការប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរួម និងការសង្គ្រោះមនុស្សធម៌»៕