ការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយបង្ហាញថាកត្តាដែលធ្វើឲ្យវិវាទដីធ្លីមានលក្ខណៈពិបាកដោះស្រាយដោយសារកក្តាបរិបទវិវាទប្រវត្តិដីជម្លោះ និងស្ថានភាពនយោបាយដែលធ្វើឲ្យជម្លោះដីធ្លីកាន់តែរីករាលដាល និងក្លាយជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ស្ថិរភាព និងសុខុមាលភាពសង្គម។
យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវស្តីពីវិវាទដីធ្លីនៅក្នុងខេត្តចំនួន ៤ នៃប្រទេស កម្ពុជា រួមមាន ខេត្តកំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ និងបាត់ដំបងរបស់ វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGO forum) និង អង្គការជីវិតថ្លៃថ្នូរដែលបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញបានលើកឡើងថា មូលហេតុជាបឋមនៃការបរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី គឺ ទាក់ទងនឹងសំណងមិនសមស្របតាមបទដ្ឋានសម្រាប់ផ្តល់ឲ្យដល់អ្នកភូមិដែលដីរបស់ពួកគេត្រូវបានរឹបអូសតាមរយៈសម្បទានដី សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គមកិច្ច។ (ដកស្រង់ពីអត្ថបទ៖ ប៉ិច សុធារី)