ភ្នំពេញៈ អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ពីម្សិលមិញបានលើកយកបញ្ហាឯករាជភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ និងលទ្ធភាពនៃការទទួលបានយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមកជជែកជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃក្រសួង យុត្តិធម៌ ខណៈបញ្ហានយោបាយមិនត្រូវបានភាគីទាំង ២ យកមកជជែក ជាអ្វីដែលមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ចាត់ទុកជំនួបនេះថា ទទួលបានលទ្ធផលផ្លែផ្កា និងភាពវិជ្ជមាន។
តាមគម្រោងលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត នឹងបិទបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល ១១ ថ្ងៃរបស់លោកស្រីនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្ដាហ៍នេះជាថ្ងៃដែលលោកស្រីនឹងធ្វើសន្និសីទកាសែតដើម្បីបង្ហាញពីការរកឃើញរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មុននឹងដាក់របាយការណ៍អំពីការរកឃើញរបស់លោកស្រីទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៩ ខាងមុខនេះ។
ក្នុងជំនួបបិទទ្វាររយៈពេលជាង ២ ម៉ោងដែលធ្វើឡើងនៅក្រសួងយុត្តិធម៌ពីម្សិលមិញរវាងលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត និងក្រុមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដែលដឹកនាំដោយលោក ជីវ សុងហាក់ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ និងជាតំណាងលោកអង្គវង្ស វឌ្ឍានា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌បានប្រព្រឹត្តដោយភាពវិជ្ជមាន និងលទ្ធផលប្រកបដោយផ្លែផ្កា។ នេះបើយោងតាមលោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ប្រាប់អ្នកកាសែតក្រោយជំនួប។
លោកស្រី ស្ម៊ីត ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំមុនចូលទៅក្នុងរថយន្តថា លោកស្រីពិតជាបានជជែកពីបញ្ហាតម្លាភាពនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងការពង្រឹងលទ្ធភាពនៃការទទួលបានយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានជជែកជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌អំពីបញ្ហាផ្សេងៗជាច្រើនរាប់ចាប់តាំងពីអាយុកាលដែលមនុស្សទទួលបានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការទទួលខុសត្រូវផ្លូវច្បាប់រហូតដល់ការបង្កើតសាលាឧទ្ធរណ៍ក្នុងតំបន់ក៏ដូចជាតម្លាភាពនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងការតែងតាំងចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ព្រមទាំងការសម្លឹងមើលទៅលើឯករាជភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ និងការពង្រឹងលទ្ធភាពនៃការទទួលបានយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា»។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «មានបញ្ហាជាច្រើនដែលខ្ញុំបានលើកឡើងពីមុនដែលមានដូចជាបញ្ហានៃការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន ឯករាជភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ ក៏ដូចជាការយល់ឃើញ និងការជឿជាក់លើប្រព័ន្ធតុលាការ។ ខ្ញុំកំពុងសម្លឹងមើលជម្រើសនៃការផ្តន្ទាទោសអាយុកាលដែលមនុស្សម្នាក់ទទួលបានសិទ្ធិពេញលេញ និងការទទួលខុសត្រូវ យុត្តិធម៌សម្រាប់អនីតិជន និងបញ្ហាជាច្រើនទៀតដែលយើងបានពិភាក្សាតាមប្រភេទជាច្រើន»។
ទោះយ៉ាងណាទាំងលោកស្រី ស្ម៊ីត និងលោក ម៉ាលីន សុទ្ធតែបានអះអាងថា បញ្ហារបស់អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំងគឺលោក កឹម សុខា និងបញ្ហានយោបាយផ្សេងទៀតមិនត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះទេ។
នៅពេលសួរអំពីទស្សនៈរបស់លោកស្រីជុំវិញប្រព័ន្ធយុតិ្តធម៌នៅកម្ពុជានោះ លោកស្រីឆ្លើយថា៖ «ដូចអ្វីដែលខ្ញុំបាននិយាយពីមុនអ៊ីចឹងគឺនៅដដែល ដូចដែលខ្ញុំទើបតែបាននិយាយដូច្នេះដែរ។ នោះហើយគឺជាអ្វីដែលយើងកំពុងពិភាក្សា»។
លោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងថាភាគីទាំង ២ បានជជែកផ្តោតជាសំខាន់លើ «យុត្តិធម៌សង្គម និងឯករាជភាពតុលាការ»។ ជាអ្វីដែលលោក ម៉ាលីន វាយតម្លៃថាបានប្រព្រឹត្តទៅដោយវិជ្ជមាន និងផ្លាផ្កាផងដែរនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «គាត់លើកនូវក្ដីកង្វល់មួយចំនួន គាត់ស្នើឲ្យក្រសួងធ្វើការពិចារណា ចំណែកក្រសួងយុត្តិធម៌គឺយើងស្វាគមន៍នូវការលើកបញ្ហាប្រឈម ឬទស្សនៈវិស័យ។ បញ្ហាដែលគាត់លើកគឺជាបញ្ហាដែលយើងជួបប្រទះ និងកំពុងតែដោះស្រាយ»។
លោកបន្តថា៖ «គាត់ទទួលស្គាល់នូវការវិវត្ត គាត់កោតសរសើរ ប៉ុន្តែគាត់នៅតែមានក្ដីបារម្ភទៅលើបញ្ហាទាំងនោះ ដើម្បីឲ្យយើងធ្វើការងារដោះស្រាយ។ ការងារកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់យើងគឺដើម្បីធ្វើឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។
បើទោះបីជាលោកស្រី ស្ម៊ីត មិនបានលើកពីពាក្យកោតសរសើរណាមួយអំពីជំនួបរបស់លោកស្រីនៅចំពោះមុខអ្នកកាសែតក៏លោក ម៉ាលីន អះអាងថាលោកស្រី ស្ម៊ីត បានលើកពីភាពរីកចម្រើននៃកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។
លោកថារដ្ឋាភិបាលបានចាប់ផ្តើមសាងសង់ឧទ្ធរណ៍តំបន់ចំនួន ២ គឺនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងខេត្តបាត់ដំបងពីក្នុងចំណោមគម្រោងសាងសង់ឧទ្ធរណ៍តំបន់ចំនួន ៧ កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេសដែលដំណើរការសាងសង់ត្រូវការពេលវេលាយ៉ាងតិច ១ ឆ្នាំ។ រដ្ឋក៏មានការត្រៀមធនធានមនុស្ស ការជ្រើសរើស ព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រមបន្ថែមទៀត ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការដាក់ឲ្យដំណើរការឧទ្ធរណ៍តំបន់នេះ។
លោកបន្តថា៖ «ពាក់ព័ន្ធដល់ការពង្រឹងយន្តការស្ថាប័ន អភិបាលកិច្ចល្អ ឯករាជភាពនៃអំណាចតុលាការ។ គាត់ចាប់អារម្មណ៍ទាក់ទងទៅនឹងការធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយដែលយើងបានធ្វើកាលពីសប្ដាហ៍មុន។ តាមច្បាប់ចៅក្រមត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងការងារក្នុងរយៈពេល ៤ ឆ្នាំម្ដង ប៉ុន្តែព្រះរាជអាជ្ញាមិនកំណត់ទេ»។
លោកបន្ថែមថាព្រះរាជអាជ្ញាគឺច្បាប់មិនតម្រូវទេ ព្រះរាជអាជ្ញាគឺជាមន្ត្រីរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែក្រសួងយុត្តិធម៌ធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរដូចគ្នាទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងដើម្បីប្ដូរបរិយាកាសការងាររបស់គាត់ដើម្បីលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយម។
លោកថា៖ «គាត់ (លោកស្រី ស្ម៊ីត) លើកជាសំណួរថា បើចៅក្រមដែលទទួលពិន័យហើយ ហើយត្រូវផ្លាស់ទៅកន្លែងផ្សេងទៀតគាត់អាចបង្កបញ្ហាដែលធ្វើឲ្យការងារគ្មានប្រសិទ្ធភាព»។
លោកថាចំពោះចៅក្រមណាដែលត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មខាងវិន័យដែលសម្រេចដោយឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ត្រូវការផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងការងារ ឬបើបានប្រព្រឹត្តកំហុសធ្ងន់ធ្ងរត្រូវបញ្ឈប់ពីការងារ។ ការផ្លាស់ប្ដូរគឺជាការផ្តល់ឱកាសឲ្យគាត់ធ្វើការកែប្រែខ្លួន ឬធ្វើការងារនោះមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន។
ក្រុមអ្នកវិភាគកន្លងមកពុំសូវមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះផ្លែផ្លានៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី ស្ម៊ីត ឡើយដោយសារជំហរមិនផ្លាស់ប្ដូររបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា តែអ្នកវិភាគថារបាយការណ៍របស់លោកស្រីមានសារៈសំខាន់ ដើម្បីឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិយកជាទឡ្ហីករណ៍ ឬអំណះអំណាងក្នុងការពិចារណា និងបង្កើន ឬក៏បន្ថយទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា៕