បន្ទាយមានជ័យៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីម្សិលមិញ បានកោតសរសើរចិនចំពោះការផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកថា កម្ពុជាមិនបោះបង់ចោលប្រទេសផ្សេងហើយទៅចាប់យកចិនដូចការវិភាគមួយចំនួននោះឡើយ គឺកម្ពុជាត្រូវការមិត្តទាំងអស់។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងដូច្នេះក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនូវផ្លូវជាតិលេខ ៥៨ ប្រវែង ១៧៤ គីឡូម៉ែត្រភ្ជាប់ពីក្រុងប៉ោយប៉ែតខេត្តបន្ទាយមានជ័យទៅស្រុកសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យដែលការសាងសង់ផ្លូវនេះចំណាយថវិកាសរុប ១៧១ លានដុល្លារ។ ក្នុងចំនួននេះប្រទេសចិនបានផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទាន ១១៩ លានដុល្លារហើយចំណែក ៥១ លានដុល្លារទៀតជាថវិកាបដិភាគរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ហើយឥឡូវនេះដាក់ជាសំណួរ បើចិនមិនចូលមកជួយ អ្នកណាជួយ? សួរអ៊ីចេះ! ហើយសួរអាអ្នកវិភាគឡប់ៗនោះ បើចិនមិនចូលមកជួយទេ អ្នកណាជួយ? ផ្លូវស្ពានដែលបានកើតរួចហើយនេះ បើអ្នកឯងមិនបានឃើញអាពេលខាងមុខទេ អ្នកឯងគួរដែលបានធ្វើដំណើរលើផ្លូវដែលចិនបានចូលរួមចំណែកជួយនេះ បើចិនមិនជួយទេ សួរថាអ្នកណា? ខ្ញុំកូណាខ្ញុំស្វាគមន៍ជាមួយជំនួយទាំងអស់ដែលចូលរួមអភិវឌ្ឍកម្ពុជា»។
លោកបន្តថា កម្ពុជាក៏ស្វាគមន៍ប្រទេសជាមិត្តផ្សេងទៀតដូចទៅនឹងប្រទេសចិនដែរ ដូចជាស្វាគមន៍ជប៉ុនដែលបានជួយស្ពានកំពង់ចាមគឺស្ពានគីហ្សូណា ស្ពានត្សឹបាសានៅអ្នកលឿង ការសាងសង់ផ្លូវជាតិលេខ ១ និងផ្លូវជាតិលេខ ៥ ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការសាងសង់ជាដើម។
លោកស្វាគមន៍ធនាគារពិភពលោក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ដែលបានចូលរួមក្នុងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ហើយនិងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងដែលធ្លាប់បានជួយកសាងផ្លូវជាតិលេខ ៣ ដែលផ្លូវនេះពេលនេះកំពុងត្រូវបានពង្រីកដោយហិរញ្ញប្បទានពីចិន។
លោកថា កូរ៉េក៏ជួយកម្ពុជាក្នុងការកសាងផ្លូវជាតិលេខ ២ និងលេខ ២២ ដែលភ្ជាប់ភ្នំពេញ ខេត្តកណ្ដាល និងកំពត និងផ្លូវជាតិលេខ ៤៨ ផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងស្វាគមន៍ ក៏ប៉ុន្តែមិត្តភក្តិយើងទាំងឡាយ ទាំងជប៉ុន ទាំងកូរ៉េ ទាំងធនាគារពិភពលោក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងដូចជាមូលនិធិ OPEC គឺជួយយើងបានត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹង។ តែអាជាង ៣០០០ គ.ម និងស្ពានប្រហែល ១០ គ.ម ទាំងស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេ និងស្ពាននានា សួរថា បើចិនមិនជួយ អ្នកណាជួយ? បើអ្នកមិនឃើញគម្រោងនៅពេលខាងមុខទេ អ្នកគួរតែដឹងថា អ្នកកំពុងដើរ និងធ្វើដំណើរលើផ្លូវដែលចិនបានជួយ។ នោះហើយជាអ្វីដែលបានកើតឡើងពិតប្រាកដ។ ប៉ុន្តែភាពជ្រុលនិយមរបស់អស់លោកអ្នកគឺបានបង្កើតឲ្យមានបញ្ហា»។
លោកបន្តថា ក្រៅពីផ្លូវ និងស្ពាន ចិនបានជួយដល់កម្ពុជាលើផ្នែកជាច្រើនទៀត ដូចជាការកសាងប្រឡាយទឹក ការជួយខាងវិស័យសុខាភិបាល វិស័យអប់រំ ការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស ដោយពេលនេះមាននិស្សិតកម្ពុជារាប់ពាន់អ្នកកំពុងសិក្សានៅប្រទេសចិន។
លោកថ្លែងថា៖ «ម៉េចបានអ្នកទាំងឡាយមិនយល់ ហើយគិតតែរឿងវិភាគឡើងថាយើងបោះបង់ចោលអាមេរិក បោះបង់ចោលអឺរ៉ុបទៅចាប់យកតែចិន។ ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ថា ខ្ញុំអត់បោះបង់ចោលអ្នកណាមួយទេ។ ខ្ញុំត្រូវការមិត្តទាំងអស់។ អ្នកខ្លះវាទៅហួសជ្រុល។ សូម្បីតែអាមេរិកាំងក៏វារកស៊ីជាមួយចិន ហេតុអ្វីអ្នកឯងស្អប់ចិនខ្លាំងម្ល៉េះ? នេះជាភាពមិនប្រាកដនិយមនៅក្នុងការធ្វើនយោបាយ។ ហើយបើការធ្វើនយោបាយបែបនេះ មិនអាចធ្វើមេដឹកនាំកម្ពុជាបានទេ។ កម្ពុជាប្រកាន់យកនូវទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិដោយមិនប្រកាន់របបនយោបាយ។ មកដល់ពេលនេះយើងមានជាង ១៧០ ប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយកម្ពុជា»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តថាកម្ពុជាគឺជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយជាមួយចិន ហើយក៏ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រជាមួយជប៉ុនដែរ។ ប៉ុន្តែអ្នករិះគន់មិនបានមើលឃើញចំណុចនេះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំកូណាខ្ញុំមិនចង់ស្ដីបន្ទោសអ្នកណាទេ ប៉ុន្តែចង់បង្រៀនមនុស្សមួយចំនួនដែលមានការគិតគូរមិនត្រឹមត្រូវ គិតតែមួយជ្រុងតូចដោយមិនឃើញអំពីចំណុចធំ ចំណុចរួម»។
លោក ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនបានថ្លែងក្នុងពិធីបើកសម្ពោធពីម្សិលមិញថា ផ្លូវជាតិលេខ ៥៨ គឺខ្សែផ្លូវយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការពារជាតិ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និង ទេសចរណ៍ស្ថិតនៅស្របតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន កម្ពុជា-ថៃ ដោយតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរូបវ័ន្ត ស្ថាប័ន និងប្រជាជនរវាងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងជាមួយរាជធានីខេត្តផ្សេងទៀតតាមរយៈបណ្ដាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនប្រទាក់ក្រឡាពីតំបន់ ១ ទៅតំបន់ ១។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯក សុណ្ណារ៉ា បានយល់ឃើញថា ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីប្រទេសចិនសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាពិតជាមានក្នុងកម្រិតច្រើនជាងប្រទេសផ្សេងៗ។ លោកថា ជាទូទៅជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីចិនច្រើនតែគ្មានលក្ខខណ្ឌដូចជំនួយពីអាមេរិក ឬ ពីសហគមន៍អឺរ៉ុបតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ឬអនុសញ្ញានានា។
លោកថា៖ «ជាទូទៅ ជំនួយមានលក្ខខណ្ឌមិនល្អទេសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែលក្ខខណ្ឌដែលសហរដ្ឋអាមេរិក ឬសហគមន៍អឺរ៉ុបដាក់ឲ្យនោះគឺអ្វីដែលកម្ពុជាបានព្រមព្រៀងហើយស្រាប់ទេ។ មិនមែនអ្វីថ្មីដែលគេលើកឡើងទេ»។
លោកបន្ថែមថា ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួនមើលឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជាហាក់ងាកទៅរកចិនតាមរយៈការលុបចោលសមយុទ្ធជាមួយអាមេរិក និងអូស្ត្រាលី។
លោកថា កម្ពុជាគួរតែមានទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្ដាប្រទេស ទាំងអស់ ហើយរក្សាឲ្យបាននូវអព្យាក្រឹតដែលអាចរាប់អានបាននូវគ្រប់ប៉ូលនយោបាយទាំងអស់៕