.jpg)
កម្មករធ្វើការក្នុងរោងចក្រ ក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសមួយ នាពេលកន្លងមក។
ភ្នំពេញៈ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) កាលពីថ្ងៃចន្ទបានចេញសលាកបត្រព័ត៌មានស្ដីអំពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស (SEZs) នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយបានទទួលស្គាល់ថាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនេះអាចជំរុញឲ្យមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែរបាយការណ៍នោះក៏បានឲ្យដឹងដែរថា ការអភិវឌ្ឍដែលទទួលបាននោះមានជាប់ទាក់ទងជាមួយនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សមកជាមួយ។
សលាកបត្រព័ត៌មានសរសេរថា៖ «ខណៈដែលរាល់អត្ថប្រយោជន៍នៃតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសបាននាំមកនូវលក្ខខណ្ឌក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងការធ្វើជំនួញពាណិជ្ជកម្មក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែការអភិវឌ្ឍ និងប្រតិបត្តិការរបស់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនោះតែងជាប់ទាក់ទងជាមួយនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលមានដូចជា ការដកហូតដីធ្លី បញ្ហាលក្ខខណ្ឌការងារ ឬការប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានជាដើម»។
សលាកបត្រព័ត៌មានបានបន្តថាការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដោយមិនមានតម្លាភាព និងការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈបានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចការពារសិទ្ធិរបស់ពួកគេបានល្អ។ ការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយគ្មានការពិភាក្សាត្រឹមត្រូវជាមួយនឹងសហគមន៍ក្នុងតំបន់ ដែលជាលទ្ធផលវាបង្កឲ្យមានការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ។ សលាកបត្រព័ត៌មានបានបន្ថែមថាប្រាក់ឈ្នួល និងលក្ខខណ្ខការងារនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនោះក៏មានកម្រិតទាប និងមិនល្អ។
ជាងនេះទៅទៀតសលាកបត្រព័ត៌មានថ្លែងថាសេរីភាពក្នុងការចូលរួមនៅឯតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនោះត្រូវបានរឹតបន្តឹងបើទោះបីជាសហជីពកម្មករត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើតឡើងក៏ដោយ។
តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសត្រូវបានផ្តួចផ្ដើមក្នុងឆ្នាំ ២០០៥ ហើយវាស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា «ក.អ.ក» និងការគ្រប់គ្រងរបស់អង្គភាពមួយដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា គណៈកម្មាធិការតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសកម្ពុជា «គ.ស.ព»។ បើយោងតាមអង្គការមួយឈ្មោះថា អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជាបានបង្ហាញថាកម្ពុជាមានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសចំនួន ៣៨។
សលាកបត្រពត៌មានបានថ្លែងថា៖ «ក្នុងនាមជាស្ថាប័នសាធារណៈធ្វើសកម្មភាពជំនួសរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក.អ.ក និង គ.ស.ព តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនោះត្រូវតែគោរពសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិដូចដែលបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិដែលកម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័ន»។
សលាកបត្រព័ត៌មានបន្ថែមថា៖ «ទោះបីជាយ៉ាងណាពុំមានយន្តការប្តឹងតវ៉ា ឬផ្ដល់ព័ត៌មានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពណាមួយដែលអនុញ្ញាតឲ្យសហគមន៍រងផលប៉ះពាល់ពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសអាចរាយការណ៍អំពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សដែលផ្ទុយនឹងកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីធានាថារាល់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពឡើយ»។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុ ជាបានផ្ដល់អនុសាសន៍ ៥ ចំណុចដែលរួមមាន៖១. បដិសេធការអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស លុះត្រាតែអាជ្ញាធរបានអនុវត្តការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម និងការពិគ្រោះយោបល់ ២. ធ្វើកំណែទម្រង់របបច្បាប់គ្រប់គ្រងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស តាមរយៈការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ៣ ធានាថាអនុក្រឹត្យដែលបានអនុម័តយល់ព្រមក្នុងការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសអាចស្វែងរកបានដោយសាធារណៈ ៤. ធានាឲ្យមានសេរីភាពខាងសមាគមត្រូវបានការពារ និង ៥. បង្កើតយន្តការទទួលបណ្ដឹងដោយឯករាជ្យ មិនលម្អៀង និងមានប្រសិទ្ធភាព។
លោក វណ្ណ សុផាត អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សរបស់ ម.ស.ម.ក បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃអង្គារថានេះគឺជាសារផ្ញើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយឲ្យងាកមកធ្វើការពិចារណាលើផ្នែកអវិជ្ជមាន ដើម្បីធ្វើឲ្យតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសមានភាពប្រសើរឡើង។
លោក សុផាត ថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើការអភិវឌ្ឍមួយប្រឈមនឹងហានិភ័យខ្ពស់ ការអភិវឌ្ឍនឹងមិនអាចដំណើរការទៅប្រកបដោយនិរន្តរភាពនោះទេ។ ដូច្នេះការអភិវឌ្ឍដែលប៉ះពាល់សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬសិទ្ធិការងារគឺជាការអភិវឌ្ឍមិនមាននិរន្តរភាព ហើយប្រជាពលរដ្ឋនឹងទាមទារដែលនោះនឹងបណ្ដាលឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នា។ បើស្ថានភាពបែបនោះនឹងកើតឡើង វានឹងមិនអាចធ្វើការទាក់ទាញវិនិយោគិនបានទេ»។
«ប៉ុន្តែប្រសិនបើការអភិវឌ្ឍនេះត្រូវបានធ្វើឡើងជាមួយនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងមិនមានបង្កបញ្ហាអ្វីនោះទេ ការអភិវឌ្ឍនឹងមានដំណើរទៅមុខដោយរលូនដោយមានវិនិយោគិនល្អៗ»។
លោក សុផាត ថ្លែងថាលោកមិនមានតួលេខនៃសហគមន៍ដែលកំពុងតែប្រឈមនឹងបញ្ហាជាមួយនឹងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនោះទេ ពីព្រោះមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សមានការលំបាកក្នុងការស្វែងរកព័ត៌មានពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសទាំងនោះ។
លោក សុខ ចិន្តាសោភា អគ្គលេខាធិការនៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា និងជារដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនអាចទាក់ទងដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយអំពីបញ្ហានេះបានទេ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានថ្លែងថាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬ ដោយការបណ្ដាក់ទុនរួមគ្នាដែលមិនស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ លោកថា ការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមការព្រមព្រៀងគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន និងក្រុមហ៊ុន។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបើកចំហ និងអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេមានសហជីពរបស់ពួកគេផ្ទាល់ដែលអាចនឹងទាមទារ និងការពារផលប្រយោជន៍សមាជិករបស់ពួកគេ។ កម្មករមិនចាំបាច់ធ្វើការតវ៉ាទេ ពីព្រោះយើងដោះស្រាយរាល់បញ្ហាទាំងអស់ជាប្រព័ន្ធ។ ភាគីកម្មករ និងក្រុមហ៊ុនជាដៃគូនឹងគ្នា»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា លោកថ្លែងថា មានលក្ខខណ្ឌដែលក្រុមហ៊ុនត្រូវតែធ្វើការអនុវត្តនោះគឺការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម និងត្រូវបញ្ជូនរបាយការណ៍ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលមុនពេលចាប់ផ្ដើម ហើយក្រុមហ៊ុនត្រូវតែបង្ហាញអំពីវិភាគទានរបស់ពួកគេក្នុងការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងតំបន់នោះ៕
