.jpg)
កម្មករ-កម្មការិនី ពេលចេញសម្រាកពីការងារនៅរោងចក្រកាត់ដេរមួយ ស្ថិតនៅខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីម្សិលមិញ។ រូប ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ភ្នាក់ងារវាយតម្លៃចំណាត់ថ្នាក់ឥណទានពិភពលោក Moody’s Investors Services ព្រមានថា ការបាត់បង់សក្ដានុពលអនុគ្រោះពន្ធពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាចូលទៅសហភាពអឺរ៉ុប នឹងធ្វើឲ្យចុះខ្សោយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ហើយនឹងធ្វើឲ្យចំណាត់ថ្នាក់របស់ប្រទេសនេះស្ថិតក្នុងភាពអវិជ្ជមាន។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ចេញកាលពីថ្ងៃសៅរ៍។
ក្នុងរបាយការណ៍ Moody កត់សម្គាល់ថា ខណៈកម្ពុជាបានរក្សាចំណាត់ថ្នាក់បំណុលប្រកបដោយស្ថិរភាព B2 ប្រទេសនេះនឹងបាត់បង់សមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងតម្លៃនៃការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់ខ្លួន បើមិនមានការប៉ះប៉ូវដោយការទទួលបានផលិតភាពផ្សេងទៀតនោះ។
Moody បានឲ្យដឹងថា ការកើនឡើងតម្លៃនឹងកាត់បន្ថយភាពទាក់ទាញរបស់កម្ពុជាជាមូលដ្ឋានផលិត និងអាចធ្វើឲ្យចុះខ្សោយលំហូរចូលការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសដែលបានរួមចំណែកដល់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
របាយការណ៍បានឲ្យដឹងថា៖ «ការប្រកួតប្រជែងពីក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់ក្នុងតំបន់បង្កឲ្យមានការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងដល់ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់កម្ពុជា»។
របាយការណ៍នេះបន្តថា ប្រទេសបង់ក្លាដែស មានចំណែកទីផ្សារសម្លៀកបំពាក់ ពិភពលោក ៦,៥ ភាគរយ ធៀបនឹង ១,៦ ភាគរយរបស់កម្ពុជា និងធ្វើឲ្យសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនកាន់តែធំ ក្នុងការបង្កើនការផលិតនៅក្នុងវិស័យនេះ។
លោក Matthew Circosta អ្នកវិភាគមកពីក្រុមហ៊ុន Moody ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍តាមអីុមែលកាលពីម្សិលមិញថា ការដក EBA អាចប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដែលរួមទាំងការប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាផងដែរ។ ប៉ុន្តែលោកបានឲ្យដឹងថា វាត្រូវការពេលវេលាដើម្បីមើលថា តើនឹងមានការប្រែប្រួលដូចម្តេចក្នុងអំឡុងពេលនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងត្រូវរង់ចាំព័ត៌មានលម្អិតបន្ថែមទៀត ជុំវិញការកំណត់ពេលវេលា និងដំណើរការចរចា ក្នុងការកំណត់ផលប៉ះពាល់ ដែលអាចកើតឡើងលើកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP)»។ លោកបន្តថា៖ «ដូចបានពន្យល់នៅក្នុងរបាយការណ៍ អាចមានការលើកលែងពន្ធនាំចូលលើផលិតផលមួយចំនួន»។
លោក Matthew Circosta ឲ្យដឹងថា ខណៈរបាយការណ៍បានផ្ដល់ទស្សនៈជាមួយនឹងព័ត៌មានចុងក្រោយនៅក្នុងដៃ Moody នឹងបន្តតាមដានមើលការអភិវឌ្ឍបន្តទៀត។
Moody បានឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរបស់វៀតណាមជាមួយ EU ដែលលុបពន្ធវាយនភណ្ឌ និងសម្លៀកបំពាក់ និងលទ្ធភាពនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក នឹងបង្កើនជាបញ្ហាប្រឈមផ្នែកសមត្ថភាព ប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជា។
EU គឺជាទីផ្សារនាំចេញឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា និងជាអតិថិជនធំជាងគេ សម្រាប់សម្លៀកបំពាក់ និងផលិតផលស្បែកជើង។ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅ EU មានប្រហែល ៤០ ភាគរយដែលមានតម្លៃ ៤,៣ ពាន់លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ឬ ២០ ភាគរយនៃ GDP ហើយប្រហែល ៩០ ភាគរយស្ថិតក្រោម EBA។
វិស័យសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង បានផ្ដល់ការងារប្រហែល ៧០ ម៉ឺននាក់ ឬប្រហែល ៧,៥ ភាគរយនៃកម្លាំងពលកម្មសរុប។ ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានណាមួយលើវិស័យកាត់ដេរនឹងដាក់សម្ពាធលើតម្រូវការក្នុងស្រុក ដែលបានគាំទ្រដល់កំណើនជារួមរបស់កម្ពុជា»។
ផែនការរបស់ EU ក្នុងការដក កិច្ចព្រមព្រៀង EBA ជាមួយកម្ពុជា កំពុងទាក់ទាញការបារម្ភពីវិស័យឯកជន។
សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុប និងសភាពាណិជ្ជកម្មចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជា បង្ហាញការបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងលើបញ្ហានេះដោយថ្លែងថានឹងប៉ះពាល់ដល់ការវិនិយោគអឺរ៉ុបរយៈពេលវែងនៅកម្ពុជា។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) ក៏អំពាវនាវដល់ EU កុំឲ្យធ្វើការសម្រេចចិត្តណាមួយដែលនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យដែលគាំទ្ររបស់កម្ពុជា។ GMAC ឲ្យដឹងថា៖ «ការផ្អាកEBA បណ្ដោះ អាសន្ន ឬការដាក់ទណ្ឌកម្មឯកតោភាគីរយៈពេលខ្លីណាមួយអាចធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានរយៈពេលវែងលើជីវិតរបស់កម្មកររបស់យើង និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ»។
GMAC បន្តថា៖ «ការរីកចម្រើនទាំងអស់ដែល កម្ពុជាទទួលបានក្នុងរយៈពេល ២ ទសវត្សរ៍កន្លងមក តាមរយៈកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលរួមទាំង ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដូចជា EU អាចត្រូវបំផ្លាញចោលយ៉ាងរហ័ស»។
លោក ង៉ែត ជូ ទីប្រឹក្សាយោបល់ជាន់ខ្ពស់នៅក្រុមហ៊ុនពិគ្រោះយោបល់ Emerging Markets បានថ្លែងថា បញ្ហា EBA នៅពេលនេះ កំពុងក្លាយជាបញ្ហាដ៏រសើបនៅកម្ពុជា ជាពិសេសក្នុងចំណោមវិស័យឯកជន។
លោកថ្លែងថា៖ «បើវាកើតឡើងមែន វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រតិបត្តិការ ដែលក្រុមវិនិយោគិន ត្រូវការពិចារណាថា តើពួកគេអាចបន្តរស់ដើម្បីប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជាឬយ៉ាងណា?»។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងត្រូវការរក្សាវិនិយោគិនរបស់យើងនៅក្នុងដៃ មុនពេលពួកគេផ្លាស់ប្តូរទៅទិសដៅផ្សេងទៀត រដ្ឋាភិបាលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានខ្ពស់ ក្នុងការស្វែងរកការចរចាកាន់តែប្រសើរជាមួយ EU ជាជាងជួសជុលវាក្រោយបញ្ហាកើតឡើង»។
ទោះបីយ៉ាងនេះក្តី Moody បានឲ្យដឹងថា ការដក EBA អាចបង្កើនល្បឿនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មនៅក្នុងឧស្សាហកម្មផលិតកម្មផ្សេងទៀត។
យោងតាម Moody ដោយមិនរាប់បញ្ចូលសម្លៀកបំពាក់ អង្ករ និងកៅស៊ូ ចំណែកនៃការនាំចេញផ្សេងទៀតរបស់កម្ពុជា ដូចជា កង់ ការវេចខ្ចប់ និងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក កើនឡើងជាង ២០ ភាគរយនៃការនាំចេញសរុបកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ធៀបនឹងប្រមាណ ២ ភាគរយកាលពីឆ្នាំ ២០០៨។
របាយការណ៍នេះបញ្ជាក់ថា៖ «ការធ្វើពិពិធកម្មបន្ថែមទៀតដល់មូលដ្ឋាននាំចេញរបស់ខ្លួន ពិសេសនៅក្នុងឧស្សាហកម្មបន្ថែមតម្លៃកាន់តែខ្ពស់នឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាកាន់តែរឹងមាំ»៕LA
