.jpg)
លោកស្រី ខៃ ចិន្តា ប្រធានសមាគមសណ្ឋាគារកម្ពុជា និងជាប្រធានមូលនិធិអភិរក្សដំរីខ្មែរ អៃរាវត្តា។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជាបានបង្ហាញពីកំណើនពី ១ ឆ្នាំទៅ ១ ឆ្នាំ ដែលភាគច្រើនត្រូវបានជំរុញលំហូរទេសចរចិនក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ប៉ុន្តែអ្វីគួរឲ្យកត់សម្គាល់សម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៩ តំបន់ទេសចរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រវប្បធម៌ដ៏ល្បីល្បាញមួយរបស់កម្ពុជាបានមើលឃើញពីការធ្លាក់ចុះភ្ញៀវទេសចរបរទេសលើកដំបូង ១៥ ភាគរយ។
អ្នកយកព័ត៌មានភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍លោក ស៊ន សារ៉ាត បានជួបជាមួយលោកស្រី ខៃ ចិន្តា ប្រធានសមាគមសណ្ឋាគារកម្ពុជា (CHA) ដើម្បីពិភាក្សាពីបញ្ហាវិស័យទេសចរណ៍ និងសណ្ឋាគារនៅកម្ពុជា។
លោកស្រីមើលឃើញយ៉ាងណាដែរចំពោះការវិវឌ្ឍនៃវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា ពិសេសព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីនេះ?
វិស័យទេសចរណ៍មានការកើនឡើងតិចតួច ប៉ុន្តែសណ្ឋាគារមានការកើនឡើងច្រើនដូច្នេះបានធ្វើឲ្យតម្រូវការតិចជាងការផ្គត់ផ្គង់ យើងមើលឃើញថា ខណៈចំនួនភ្ញៀវទេសចរមានការកើនឡើងតិចតួច ការសាងសង់សណ្ឋាគារបានកើនឡើងពី ១ ទៅ ១ ថ្ងៃ ដូច្នេះចំណែកទីផ្សារត្រូវបានពុះច្រៀកកាន់តែច្រើន។
ចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេសមកកាន់ខេត្តសៀមរាបបានធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ ២០១៩។ តើអ្វីជាមូលហេតុ?
មូលហេតុចម្បងខ្ញុំគិតថា រឿងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង ព្រោះឲ្យតែមានបញ្ហាតូចមួយកើតឡើងហើយឮដល់បរទេស ពួកគេតែងតែបារម្ភ ទោះបីវាមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពពួកគេក៏ដោយ។ ដូច្នេះយើងដឹងហើយស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់អារម្មណ៍ដល់ភ្ញៀវ។ រឿងទី ២ គឺសេដ្ឋកិច្ច ការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ចសកលធ្វើឲ្យភ្ញៀវទេសចរត្រូវធ្វើការពិចារណាច្រើនជាងមុន មុននឹងពួកគេសម្រេចចិត្តមកកម្ពុជា ឬប្រទេសណាមួយ។ ការពិចារណាច្រើនរបស់ភ្ញៀវនេះហើយធ្វើឲ្យគាត់ពន្យារពេលការធ្វើដំណើរ។
កត្តាមួយទៀតដែលនាំឲ្យភ្ញៀវទេសចរបរទេសធ្លាក់ចុះនៅខេត្តសៀមរាបគឺសេវាកម្មទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាមិនទាន់មានភាពសម្បូរបែប បើធៀបនឹងប្រទេសជិតខាង។ ទាក់ទងនឹងកន្លែងកម្សាន្ត និងមជ្ឈមណ្ឌលទំនិញ យើងនៅមានចំនួនតិចនៅឡើយ យើងធ្វើការផ្សព្វផ្សាយច្រើនតែពីអង្គរវត្ត នៅពេលភ្ញៀវបរទេសបានមកលេងអង្គរវត្តហើយ ពួកគេនឹងមិនមកវិញទេ ដោយសារតែពុំមានកន្លែងផ្សេង ដែលពួកគេមិនចាប់អារម្មណ៍ តាមពិតយើងមានតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិច្រើន ដែលមិនទាន់បានផ្សព្វផ្សាយឲ្យអស់សក្តានុពល ខណៈយើងមានប្រទេសជិតខាងជាគូប្រជែង ដែលគេមានរបស់ពិសេសជាងយើងច្រើនទាំងកន្លែងកម្សាន្ត និងតម្លៃថោក។
តើលោកស្រីយល់ឃើញយ៉ាងណាដែរចំពោះលំហូរចូលទាំងវិនិយោគិន និងទេសចរចិនមកកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដែលភាគច្រើនបានបង្កើតសេវាសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ដោយខ្លួនឯង?
ខ្ញុំគិតថា ភ្ញៀវទេសចរជនជាតិចិនដែលចូលមកស្រុកខ្មែរយើងមិនបាននាំប្រយោជន៍ធំដុំដល់ប្រជាជនទេ ដោយសារភាគច្រើននៃក្រុមភ្ញៀវធំៗនេះពួកគាត់ស្នាក់នៅតែក្នុងសណ្ឋាគារគ្រប់គ្រងដោយវិនិយោគិនចិន ពួកគេទទួលទានអាហារនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិចិន ខណៈក្រុមហ៊ុនទេសចរណ៍ទៀតសោតក៏ជាក្រុមហ៊ុនចិន បើពួកគាត់ទិញវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ក៏ទិញក្នុងហាងចិនដែរ អ៊ីចឹងលុយដែលធ្លាក់មកដល់ដៃពលរដ្ឋខ្មែរតិចតួចបំផុត។ អ្នកដែលទទួលបានប្រយោជន៍ផ្ទាល់មានដូចជាអ្នកនាំភ្ញៀវ និងអ្នកបើកបរដ៏តិចតួច។
ប៉ុន្តែបើនិយាយពីផលប៉ះពាល់មានច្រើន ដូចជាការនាំមកនូវរូបភាពមិនសូវល្អ ដូចយើងដឹងស្រាប់ហើយភ្ញៀវជនជាតិចិនមិនថាមកកម្ពុជា ឬទៅប្រទេសណាទេ ពួកគេមានឥរិយាបថមិនល្អ មិនបានរៀនសូត្រពីវប្បធម៌របស់ប្រទេសណាមួយមុននឹងពួកគេចូលមកទេ ពួកគេទៅទីណាចង់ធ្វើចៅហ្វាយគេតែម្តង។
អ៊ីចឹងលោកស្រីយល់ឃើញយ៉ាងណាដែរចំពោះការវិវឌ្ឍនៃទិសដៅទេសចរណ៍តំបន់ឆ្នេរដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺក្រុងព្រះសីហនុ?
ខ្ញុំគិតថា ការអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុនចិនជារឿងល្អ ព្រោះដើម្បីឲ្យគាត់ជួយផ្សព្វផ្សាយវិស័យទេសចរណ៍របស់កម្ពុជាទៅខាងក្រៅ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលត្រូវទុកផ្លូវ ទុកឱកាស ទុកចំណែកសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុកក្នុងការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍សហគមន៍។ ពិតណាស់ការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ យើងត្រូវមានគ្រប់ប្រភេទ ទាំងការវិនិយោគខ្នាតធំ ខ្នាតមធ្យម និងអាជីវកម្មខ្នាតតូច ឬទេសចរណ៍របស់សហគមន៍ ដើម្បីជាជម្រើសសម្រាប់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ។ បច្ចុប្បន្នទេសចរក្នុងស្រុកពិបាកនឹងទៅក្រុងព្រះសីហនុណាស់ ពិសេសលើការស្នាក់នៅ ហើយជម្រើសគឺពួកគេត្រូវជិះឆ្លងទៅលេងកោះដែលត្រូវចំណាយកាន់តែខ្ពស់។
ដូចលោកស្រីបានដឹងហើយពីការបិទទ្វាររបស់សណ្ឋាគារផ្កាយ ៥ ដ៏ចំណាស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ The Great Duke និងសណ្ឋាគារអប្សរាអង្គរនៅខេត្តសៀមរាប។ លោកស្រីមានយោបល់យ៉ាងណាដែរ?
ខ្ញុំគិតថាវាមានបញ្ហាច្រើនដែលជំរុញឲ្យពួកគេបិទទ្វារ ហើយនោះជាបញ្ហានៃការធ្លាក់ចុះសេដ្ឋកិច្ច ការធ្លាក់ចុះចំនួនភ្ញៀវទេសចរដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់លំហូរសាច់ប្រាក់គេ។ ការប្រកួតប្រជែងក្នុងវិស័យនេះកាន់តែស្វិតស្វាញ ពិសេសអ្នកចូលមកថ្មីដែលកំពុងអភិវឌ្ឍកាន់តែទំនើប ហើយបើសណ្ឋាគារណាមិនដើរឲ្យទាន់ស្ថានភាពទេនឹងមានបញ្ហា។
បញ្ហាពន្ធក៏អ៊ីចឹងដែរ ក្រុមហ៊ុនខ្លះមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងការបង់ពន្ធដែលធ្វើឲ្យចំនួនចេះតែកើនឡើងពី ១ ឆ្នាំទៅ ១ ឆ្នាំ ទីបំផុតគាត់មិនអាចទូទាត់បានក៏សម្រេចចិត្តបិទមួយរយៈ។
ក្នុងនាមជាប្រធានសមាគមតើលោកស្រីនឹងធ្វើអ្វីខ្លះចំពោះស្ថានភាពបែបនេះ?
យើងបានជូនដំណឹងដល់សមាជិករបស់យើងឲ្យប្រឹងប្រែងបន្តការផ្សព្វផ្សាយពីវិស័យទេសចរណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅទីផ្សារក្រៅប្រទេស ដើម្បីប្រមូលភ្ញៀវមកវិញ យើងមិនត្រូវបានលើកទឹកចិត្តចំពោះស្ថានភាពបែបនេះឡើយ យើងត្រូវពង្រឹងសេវាកម្មឲ្យកាន់តែខ្លាំង យើងត្រូវធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីបង្កើតសំឡេងតែមួយ។ ហើយយើងបានធ្វើការជាមួយក្រសួងក្នុងការផ្សព្វផ្សាយរកទីផ្សារទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ដើម្បីទទួលបានភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិកើនឡើង។
លោកស្រីមើលយ៉ាងណាដែរចំពោះចក្ខុវិស័យវិស័យទេសចរណ៍ ២០២០?
យើងមានក្តីព្រួយបារម្ភថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរនឹងមិនអាចកើនឡើងបានទេនៅឆ្នាំ ២០២០ នេះដោយហេតុផលដែលខ្ញុំបានលើកឡើងខាងលើដូចជាបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសកលជាដើម ប៉ុន្តែយើងនៅតែមានក្តីសង្ឃឹមចំពោះវិស័យទេសចរណ៍នៅពេលអនាគត យើងនៅតែបន្តធ្វើការផ្សព្វផ្សាយទីផ្សារ និងពង្រឹងសេវាកម្ម ខ្ញុំជំរុញឲ្យសមាជិកចេញទៅក្រៅដើម្បីធ្វើទីផ្សារ។
នៅខែមីនាខាងមុខ ខ្ញុំនឹងទៅចូលរួមក្នុងពិព័រណ៍មួយនៅអាល្លឺម៉ង់ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា៕ LA
