.jpg)
ទីតាំងស្រូបយកថាមពលពីពន្លឺព្រះអាទិត្យ និងខ្សល់ក្នុងខេត្ត Binh Thuan ប្រទេស វៀតណាម។ រូបថត AFP
ក្រុងហាណូយៈ អាមេរិកកំពុងទិញបន្ទះថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ (សូឡា ឬ Solar panel) ពីប្រទេស វៀតណាម ជាច្រើនកន្លងមក ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនផលិត IREX Energy JSC នៅវៀតណាមមិនកំពុងអបអរនឹងកំណើនទិញនេះទេ។
ថ្មីៗនេះ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Bloomberg បានរាយការណ៍ថា បន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានដកហូតពន្ធនាំចូលកាន់តែខ្ពស់លើប្រទេស ចិន ផលិតកម្មនៅវៀតណាមដែលជាប្រទេសជិតខាងរបស់ចិនមានភាពសកម្មជាងមុន។
ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ចិន ដែលប្រឈមការដកហូតពន្ធ ៥៥ ភាគរយ លើទំនិញរបស់ពួកគេ បានផ្លាស់ប្តូរទីតាំងផលិតកម្មទៅវៀតណាម ខណៈដែលក្រុមហ៊ុននៅវៀតណាមបានមើលឃើញកំណើនបញ្ជាទិញខ្លាំង។ គ្រាន់តែនៅខែមិថុនា ការនាំចូលឧបករណ៍សម្រាប់បន្ទះស្រូបថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ (solar cell) ពីវៀតណាមបានកើនឡើង ៦៥៦ ភាគរយ ធៀបនឹងខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៨។
កំណើនពាណិជ្ជកម្មគ្រប់យ៉ាងរាប់ចាប់ពីគ្រឿងសង្ហារិមរបស់ក្រុមហ៊ុន Ikea រហូតដល់ស្បែកជើងរបស់ក្រុមហ៊ុន Nike បច្ចុប្បន្នកំពុងជំរុញឲ្យមានការពិនិត្យមើលកាន់តែដិតដល់ពីអាមេរិក និងធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុននានាដូចជា IREX មានក្តីបារម្ភ។
លោក Pham Thi Thu Trang ប្រធានផ្នែកប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុន IREX បានប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Bloomberg ពីទីក្រុងហូជីមិញកាលពីសប្តាហ៍មុនថា៖ «យើងបារម្ភថា អាមេរិកអាចដំឡើងពន្ធលើបន្ទះសូឡារបស់យើង»។ លោកបន្ថែមថា៖ «បើទោះជាទីផ្សារអាមេរិកធំក៏ពិតមែន តែវាជាទីផ្សារស្មុគស្មាញនៅពេលនិយាយអំពីនយោបាយ»។
វៀតណាមដែលដឹកនាំដោយបក្សកុម្មុយនីស្ត បានបើកចំហទីផ្សារជាលំដាប់ទៅកាន់វិនិយោគិនបរទេសក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ដើម្បីក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលផលិតកម្មមួយក្នុងតំបន់ ដោយក្រុមហ៊ុនល្បីឈ្មោះនានាដូចជាក្រុមហ៊ុន Samsung Electronics Co., Intel Corp. និង Nestle SA បង្កើតរោងចក្រនៅទីនោះ។ ការបើកចំហពាណិជ្ជកម្ម កម្លាំងពលកម្មមានថ្លៃឈ្នួលទាប និងមានទីតាំងនៅជាប់ប្រទេស ចិន បានជួយឲ្យវៀតណាមគេចផុតពីកិច្ចគាំពារនិយមដែលកំពុងកើនឡើងបានយ៉ាងជោគជ័យ ខណៈដែលក្រុមហ៊ុននានាស្វែងរកការគេចខ្លួនចេញពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម។
វៀតណាមបានកើនឡើងយ៉ាងលឿនក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកដ៏សំខាន់មួយ។
យោងតាម Bloomberg អតិរេកពាណិជ្ជកម្មប្រចាំឆ្នាំរបស់វៀតណាមជាមួយអាមេរិកបានកើនឡើងខ្ពស់ជាង ២០ ពាន់លានដុល្លារ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៤ មក និងបានកើនឡើងដល់ ៤០ ពាន់លានដុល្លារ កាលពីឆ្នាំមុន ដែលជាកំណត់ត្រាខ្ពស់បំផុតគិតចាប់តាំងពីមានកំណត់ត្រានៅឆ្នាំ ១៩៩០ មក នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ការិយាល័យស្ថិតិអាមេរិក។ ក្នុងរយៈពេល ៥ ខែ ដំបូងក្នុងឆ្នាំនេះ អតិរេកនេះបានកើនឡើង ៤៣ ភាគរយ រួចទៅហើយធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុនដែលមានចំនួន ២១,៦ ពាន់លានដុល្លារ។
រដ្ឋបាលរបស់លោក ត្រាំ បច្ចុប្បន្នកំពុងដាក់សម្ពាធលើប្រទេសដែលមាន ប្រជាជន ៩៧ លាននាក់មួយនេះ ឲ្យកាត់បន្ថយអតិរេកពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន ដោយគំរាមប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកលូតលាស់ខ្លាំងបំផុតរបស់ពិភពលោកនេះ។
បញ្ហាបានកើតមានឡើងនៅខែឧសភា នៅពេលរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុអាមេរិកបានដាក់ប្រទេស វៀតណាម ចូលទៅក្នុងបញ្ជីឃ្លាំមើលរបស់ប្រទេសដែលត្រូវពិនិត្យមើលសម្រាប់លទ្ធភាពនៃការកើតមានការកេងចំណេញលើរូបិយប័ណ្ណ។ នៅពេលនោះ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងសម្ពាធរបស់អាមេរិក វៀតណាមបានប្រកាសបង្ក្រាបលើក្រុមហ៊ុននាំចេញចិន ដែលបានប្រើប្រាស់វៀតណាមធ្វើជាផ្លូវសម្រាប់នាំចេញផលិតផលរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះជាមួយនឹងការដាក់ស្លាកក្លែងក្លាយថា «ផលិតនៅវៀតណាម» ដើម្បីគេចផុតពីការដកហូតពន្ធរបស់លោក ត្រាំ។
លោក ត្រាំ កាលពីខែមុនបានពិពណ៌នាវៀតណាមថា ប្រទេសដែល «ស្ទើរតែជាអ្នករំលោភបំពានមនុស្សរាល់គ្នាដ៏អាក្រក់បំផុតតែមួយគត់» នៅពេលលោកត្រូវបានគេសួរថា តើលោកមានបំណងដកហូតពន្ធលើទំនិញវៀតណាម ឬទេ?។ ហើយកាលពីសប្តាហ៍ទី១ នៃខែនេះ អាមេរិកបានដកហូតពន្ធជាង ៤០០ ភាគរយ លើដែកដែលនាំចូលពីវៀតណាម ដែលដែកទាំងនោះមានប្រភពពីកូរ៉េខាងត្បូង និងតៃវ៉ាន់។
ក្រុមមន្ត្រីវៀតណាមកំពុងខ្វល់ខ្វាយ។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានប្តេជ្ញាចិត្តទិញទំនិញអាមេរិកបន្ថែមទៀតរាប់ចាប់ពីយន្តហោះរបស់ក្រុមហ៊ុន Boeing Co. រហូតដល់ផលិតផលថាមពល ដើម្បីជួយកាត់បន្ថយអតិរេកពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនជាមួយប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតមួយនេះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម Nguyen Xuan Phuc នៅពាក់កណ្តាលខែនេះបានប្រាប់ក្រុមមន្ត្រីរបស់លោកឲ្យពិនិត្យមើលប្រតិកម្មរបស់អាមេរិកចំពោះគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុរបស់វៀតណាមឲ្យបានដិតដល់ថែមទៀត។
លោក Alexander Vuving សាស្រ្តាចារ្យនៅមជ្ឈមណ្ឌល Daniel K. Inouye Asia-Pacific សម្រាប់ការសិក្សាសន្តិសុខនៅរដ្ឋហាវ៉ៃ បានថ្លែងថា៖ «ពួកគេ [មន្ត្រីវៀតណាម] មានភាពតានតឹង និងច្របូកច្របល់។ ពួកគេមិនដឹងថា តើអ្វីដែលជាជំហានបន្ទាប់របស់លោក ត្រាំ ទេ»។
លោក Nestor Scherbey ឈ្មួញជើងសា និងអ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាផ្នែកគយអាមេរិកដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណមួយរូប ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហូជីមិញ បានថ្លែងថា វៀតណាមមិនមានជំនាញស្ទាត់នោះទេក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់នានាប្រឆាំងនឹងការអនុវត្តពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ជាទីដែលមេធាវីមួយក្រុមចាំបាច់ត្រូវធ្វើការងារយ៉ាងឆាប់រហ័សជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ លោកថ្លែងថា៖ «វាប្រៀបដូចជាការដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់នៅក្នុងតុលាការ ហើយមិនបានបង្ហាញខ្លួនដូច្នេះដែរ»។
តម្លៃកម្លាំងពលកម្មទាប
ក្រុមហ៊ុន Capital Economics Ltd ប៉ាន់ប្រមាណថា បើលោក ត្រាំ ហូតពន្ធនាំចូល ២៥ ភាគរយ លើការនាំចូលពីវៀតណាម ដូចដែលលោកបានធ្វើជាមួយទំនិញរបស់ប្រទេស ចិន ទីក្រុងហាណូយនឹងមើលឃើញការធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូលពីការនាំចេញ ២៥ ភាគរយ ស្មើនឹងជាង ១ ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រទេសនេះ។ ការធ្លាក់ចុះនោះនឹងជម្រុះចោលអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណ ០,៥ ភាគរយ ដែលប្រទេសនេះទទួលបានក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកក្នុងនាមជាអ្នកទទួលផលពីសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម។
កម្មករកំពុងធ្វើការក្នុងរោងចក្រមួយក្នុងទីក្រុងហាណូយ ប្រទេស វៀតណាម។ AFP
សូម្បីតែមុនពេលមានភាពតានតឹងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនេះ វៀតណាមទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីក្រុមហ៊ុននានា ដែលស្វែងរកជម្រើសការចំណាយទាបធៀបនឹងចិន ដោយសារប្រាក់ឈ្នួលនៅទីនោះ បានកើនឡើង។ និន្នាការនោះនឹងទំនងជាបន្តកើតមាន ដែលគួរតែជួយទ្រទ្រង់គន្លងសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម។ នេះបើយោងតាមលោក Adam McCarty ប្រធានសេដ្ឋវិទូនៅក្រុមហ៊ុន Mekong Economics ក្នុងទីក្រុងហាណូយ។
លោកថ្លែងថា៖ «វានឹងមិនបញ្ឈប់ការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចជាមូលដ្ឋានក្នុងការផ្លាស់ប្តូរការងាររោងចក្រមូលដ្ឋានពីប្រទេស ចិន ទៅវៀតណាមឡើយ»។ លោកបន្តថា៖ «ប្រទេស ចិន កំពុងចំណាយកាន់តែខ្ពស់ខ្លាំងពេក»។
មេដឹកនាំរបស់ប្រទេស វៀតណាម បានធ្វើការងាររយៈពេលយូរមកហើយ ក្នុងការការពារប្រទេសពីបញ្ហាពាណិជ្ជកម្មនានាតាមរយៈការការពារការពឹងផ្អែករបស់ខ្លួនលើទីផ្សារតែមួយគត់ណាមួយ ដែលរួមទាំងអាមេរិកផងដែរ ដែលជាទិសដៅនាំចេញឈានមុខគេរបស់ប្រទេសនេះ។
វៀតណាមបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាង ១០ រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបដែលទើបនឹងចុះហត្ថលេខា ដែលនឹងលុបចោលពន្ធគយ ៩៩ ភាគរយ និងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកដែលត្រូវបានកែលម្អឡើងវិញ ដែលនៅទីបំផុតផ្ដល់សិទ្ធិរួចពន្ធចូលទីផ្សារជាច្រើនដូចជាប្រទេស កាណាដា និងជប៉ុនជាដើមសម្រាប់ទំនិញជាច្រើន៕ LA
