.jpg)
ក្រុងកាប៊ុល: មិនគួរឲ្យជឿថា អាហ្វហ្គានីស្ថាន ជាប្រទេសដែលហែកហួរដោយសង្គ្រាម និង សម្បូរក្រុមសាសនាជ្រុលនិយម ធ្លាប់ជាទីឋានស្ងប់សុខរបស់ពុទ្ធសាសនិក។
ដំណើរធម្មយាត្រាពីគ្រប់ទិសទីនៃតំបន់អាស៊ីកណ្ដាល និងខាងត្បូង មកកាន់តំបន់ភ្នំដ៏ដាច់ស្រយាលនេះ បានកសាងអារាម និងចម្លាក់ពុទ្ធបដិមាដ៏ធំសម្បើមជាច្រើន ល្អាងជីកក្នុងភ្នំថ្មកំបោរ និងទីឋានសមាធិច្រើនសន្ធឹកទៀត។
ពុទ្ធសាសនា ត្រូវបាននាំមកកាន់ប្រទេស អាហ្វហ្គានីស្ថាន ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១ ដោយចក្រភពគូសាន។
មន្ដ្រីរបស់ព្រះអង្គ និងបុព្វជិកពុទ្ធសាសនាបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍវិថីសូត្រ ហើយការសាបព្រួសពុទ្ធសាសនានៅទូទាំងតំបន់ការ៉ាកូរ៉ាម រហូតដល់ឥណ្ឌា ចិន និងប្រទេសខ្លះទៀតនៅអាស៊ី។
ពេលសាសនាអ៊ិស្លាមជ្រៀបចូលដល់តំបន់អាស៊ីកណ្ដាល ហើយតំបន់គូស ព្រហ្មញ្ញសាសនាបុរាណនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាននេះ ក៏ត្រូវប្រមុខដឹកនាំសាសនាថ្មីបានបញ្ជាឲ្យកម្ទេចតំបន់ប្រវត្ដិសាស្ដ្រពុទ្ធសាសនាទាំងអស់។ សង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃរាប់ទសវត្សរ៍បានបំផ្លិចបំផ្លាញតំបន់បុរាណវត្ថុវិទ្យាសំខាន់ជាច្រើន ហើយការប្រមែប្រមូលទុកដាក់ក្នុងសារមន្ទីរក៏ត្រូវកម្ទេចចោលផងដែរ។
សកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញចុងក្រោយទើបបានកើតឡើងមិនយូរប៉ុន្មាន ពេលព្រះពុទ្ធបដិមាដ៏ធំសម្បើមចំនួនពីរនៅក្បែរក្រុងបាមីយ៉ាន ត្រូវបានកម្ទេចដោយក្រុមតាលីបង់ ក្នុងឆ្នាំ ២០០១។
ក្រុងបាមីយ៉ាន ជាគោលដៅទេសចរណ៍សំខាន់មួយរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថាន ភាគច្រើនដោយសារព្រះពុទ្ធបដិមាយក្សដែលត្រូវបានកម្ទេចនោះ។ វាក៏ជាទីឋានដ៏ស្រស់ត្រកាលមួយក្នុងប្រទេសថែមទៀត។ វាស្ថិតនៅលើរយៈកម្ពស់ប្រមាណ ២៥០០ ម៉ែត្រ និងជាតំបន់ត្រជាក់ជាងនៅក្រុងកាប៊ុល។
ព្រះពុទ្ធបដិមាទាំងពីរអង្គមានកម្ពស់ ៣៦,៥ ម៉ែត្រ និង ៥៣ ម៉ែត្រ ព្រមទាំងរចនាដោយពណ៌មាស និងដាំត្បូងភ្លឺចញ្ចាចថែមទៀត។ ប្រវត្ដិវិទូជឿថា ចម្លាក់ព្រះពុទ្ធបដិមាធំៗទាំងនោះ ត្រូវបានឆ្លាក់តាមជញ្ជាំងភ្នំចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៣ និងទី៦។
បុរាណវត្ថុវិទូ ហ្សេម៉ាយ៉ាឡៃ តាហ្ស៊ី បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថា ទីអារាមណាផ្សេងទៀតដែលមានចម្លាក់ព្រះពុទ្ធបដិមាដ៏ល្អអស្ចារ្យទៀតទេ។ ទំនាក់ទំនងដ៏ស្អិតរមួតរវាងពុទ្ធបរិស័ទ និងទីអារាម ជាមួយអ្នកកេងប្រយោជន៍ពីឧស្សាហកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មដោយប្រើធនធានធម្មជាតិអត់មានពីមុនមកទេ»៕ HR
