.jpg)
ភ្នំពេញៈ មនុស្សយើងថ្លៃថ្នូរដោយគុណធម៌ ចរិយាសម្បត្តិ ឫកពារម្យទម ការស្លៀកពាក់សមរម្យ ពាក្យសម្ដីត្រឹមត្រូវគឺមិនជ្រាយពេក មិនរឹងពេកមានអត្ថន័យខ្លឹមសារសមគួរដល់អ្នកស្ដាប់ ប្រយ័ត្នមាត់រាល់ពេលនិយាយ មានពេលត្រូវនិយាយក៏និយាយតែពាក្យពិតពាក្យមានប្រយោជន៍ ពីរោះ និងនិយាយជាចិត្តសប្បុរស បើស្ងៀមត្រូវស្ងៀមដោយចិត្តស្ងប់ស្ងៀម។
ការដកស្រង់សម្តីចេញពីសៀវភៅ «សិក្ខាបទមនុស្សល្អ» នៃគេហទំព័រ ៥០០០ ឆ្នាំ បានបរិយាយឲ្យដឹងពីសិក្ខាបទ ៥ យ៉ាង ដែលមិត្តល្អមានតួនាទីសម្តែងឲ្យឃើញឡើងក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា។
សម្រង់ពីសៀវភៅនេះឲ្យដឹងថា៖ «សិក្ខាបទទី ១ មិត្តល្អគប្បីសិក្សាថា អាត្មាអញត្រូវធ្វើទានគឺឲ្យនូវអ្វីៗដែលគួរឲ្យដល់មិត្តសម្លាញ់។ បុគ្គលដែលលះបង់នូវសម្បត្តិទ្រព្យ ទំនុកបម្រុងអ្នកដទៃ ហ៊ានបែងចែកសេចក្ដីសុខសប្បាយផ្លូវកាយដល់ អ្នកដទៃបានរមែងទទួលនូវការលើកតម្កើងរាប់អានអំពីបុគ្គលទូទៅច្រើនប៉ុនណាគឺបុគ្គលដែលបង្កសេចក្ដីទុក្ខលំបាកឲ្យអ្នកដទៃ តែជាប្រយោជន៍៍ផ្ទាល់ខ្លួនក៏រមែងបានទទួលនូវការតិះដៀល និងការរង្កៀសចិត្តអំពីអ្នកដទៃទូទៅច្រើនប៉ុណ្ណោះដូចគ្នាដែរ។
សិក្ខាបទទី ២ មិត្តល្អគប្បីសិក្សាថា គឺអាត្មាអញត្រូវតែនិយាយមិនគំរោះគំរើយទៅរកមិត្តសម្លាញ់ឡើយ។ សេចក្ដីចម្រើនយ៉ាងពិតប្រាកដនៅក្នុងជីវិតមនុស្សយើង គឺសេចក្ដីចម្រើនផ្នែកជាកុសលធម៌ អ្នកចម្រើនដោយគុណធម៌ ឈ្មោះថា ជាអ្នកទំនុកបម្រុងនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាធ្វើឲ្យសាសនាចម្រើនលូតលាស់ក្នុងសន្ដានចិត្តរបស់ខ្លួន។
សេចក្ដីចម្រើននៃព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលពិតប្រាកដ គឺសេចក្ដីចម្រើនផ្លូវចិត្តនៃពុទ្ធបរិស័ទហ្នឹងឯង គឺជាចិត្តរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ ដែលនឹងធ្វើឲ្យចម្រើនរុងរឿងទៅបាននោះក៏ត្រូវអាស្រ័យព្រះធម៌នៅក្នុងសាសនា គឺគ្រឿងចិញ្ចឹមបីបាច់រក្សាជានិច្ចកាលដែរ ដូចទារកតូចអាស្រ័យនឹងទឹកដោះម្ដាយអ៊ីចឹងឯង គឺយើងយកសីលធម៌នៃព្រះពុទ្ធសាសនាមកធ្វើជាអាហារ ជាគ្រឿងបីបាច់ថែរក្សាខ្លួន ខណៈចិត្តមនុស្សយើងក៏នឹងចម្រើនទៅដោយសេចក្ដីស្អាតស្អំ ចម្រើនដោយពន្លឺដ៏ភ្លឺស្វាង និងសេចក្តីចម្រើនទៅដោយសេចក្ដីស្ងប់។
ចំពោះសិក្ខាបទ ទី ៣ មិត្តល្អគប្បីសិក្សាថា អាត្មាអញត្រូវប្រព្រឹត្តឲ្យជាប្រយោជន៍ដល់មិត្តសម្លាញ់។ ការមិនបៀតបៀនគ្នា គឺជាការមិនបៀតបៀនទាំងខ្លួនឯងទាំងអ្នកដទៃ ជាហេតុនៃសេចក្ដីសុខ ចំណែកការបៀតបៀនគ្នាជាហេតុនៃការភ័យខ្លាច មិនស្ងប់ក្នុងជីវិត ព្រោះតែអាស្រ័យសេចក្ដីនេះ បុគ្គលអ្នកប្រាថ្នាឲ្យការរស់នៅមានសេចក្ដីល្អប្រសើរ ត្រូវតែកុំធ្វើអំពើដែលបៀតបៀនផ្សេងៗ ព្យាយាមរក្សាខ្លួនដោយស្មារតី ត្រេកអរនៅក្នុងសេចក្ដីដែលមិនប្រមាថ»។
រីឯសិក្ខាបទទី ៤ និងទី៥ វិញក៏ត្រូវបានបន្តឲ្យដឹងទៀតថា៖ «សិក្ខាបទទី ៤ មិត្តគប្បីសិក្សាថា អាត្មាអញត្រូវសង្គ្រោះមិត្តសម្លាញ់ដោយមិនលើកតម្កើងខ្លួន គឺត្រូវតែធ្វើជាមនុស្សស្មើប្រកបទៅដោយចរិយាថ្លៃថ្នូរ។ ជីវិតសព្វថ្ងៃមានសេចក្ដីដឹងខ្លួន ដឹងអារម្មណ៍ដឹងរឿង គឺជានាទីនៃសភាវធម៌ពិតម្យ៉ាង បានទៅដល់វិថីចិត្ត ដែលប្រព្រឹត្តតគ្នាមិនដាច់ ពាក្យថាប្រព្រឹត្តតគ្នាមិនដាច់ គឺវិថីចិត្តតាមទ្វារណាមួយក្នុងទ្វារ ៦ ដែលបានកើតឡើងហើយក៏រលត់ទៅ វិថីចិត្តក្នុងទ្វារដទៃកើតឡើងជាថ្មីបន្តអំពីវិថីចិត្តមុន និងមានការកើតរលត់បន្តគ្នារហូត។ ខណៈសិក្ខាបទទី ៥ មិត្តល្អគប្បីសិក្សាថា អាត្មាអញមិនត្រូវបោកបញ្ឆោតមិត្តដោយ ការនិយាយកុហកឲ្យខុសពីសេចក្ដីពិតទៅដល់មិត្តសម្លាញ់ខ្លួននោះឡើយ»៕
