ភ្នំពេញៈ ធ្លាប់តែបានប្រទះឃើញស្នាដៃចម្លាក់នានានៅតាមទីសាធារណៈ ដែលមានវត្ថធាតុដើមពីប្រាក់ ស្ពាន់ ឬមាសរួមមានដូចជាចម្លាក់រូបសម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត កំពូលឆត្ររួតនៃព្រះបរមរាជវាំងចម្លាក់កំពូលសាក្យមុនីចេតិយនៅភ្នំអដ្ឋរស្សចម្លាក់ឡូហ្គោក្រសួងមហាផ្ទៃ និងចម្លាក់គ្រឿងភាជន៍នានាមួយចំនួន ដែលមានភាពប្រណីត និងមើលទៅមានទឹកដៃដ៏វិសេសវិសាលគួរឲ្យស្ញប់ស្ញែងយ៉ាងក្រៃលែង តែពុំដែលបានស្គាល់ជាងដ៏ជំនាញដែលមានរយៈកាលរហូតមកដល់ ៣ ជំនាន់ទៅហើយ។
កន្លែងជាងទងស្ពាន់ ប្រាក់ និងមាស លក្ខណៈគ្រួសារលោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា ដែលបច្ចុប្បន្នមានបុគ្គលិក ១២ នាក់សុទ្ធតែមានជំនាញជាងទងគឺជាជំនាញលោកបានរៀនបន្តពីឪពុកលោកឈ្មោះ ស៊ុំ ស៊ីនឿម ដែល អតីត ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកចម្លាក់សូនរូប និងប្រធានបណ្ណាល័យនៃសាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈទើបទទួលមរណភាពប្រមាណ ១ ខែកន្លះមកហើយដោយសារជំងឺមហារីកក្រពះបានឆក់យកជីវិតលោកបាត់ទៅនៅក្នុងវ័យ ៥៨ ឆ្នាំក្រោយពីបានប្រកបរបរនេះចិញ្ចឹមជីវិតអស់រយៈជាង ៣០ ឆ្នាំមកនោះ។
ដោយសារខ្លួនធ្លាប់មានបទពិសោធផ្នែកចម្លាក់ជាងទងនេះក៏ច្រើនក្រាស់ក្រែលដែរ គឺតាំងពីក្មេងវ័យរហូតបច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៣០ ឆ្នាំ និងជាកូនប្រុសច្បងក្នុងគ្រួសារនោះលោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា គឺជាអ្នកទទួលស្នងជំនាញនេះបន្តពីឪពុក ខណៈលោកបានសិក្សាជំនាញចម្លាក់សូនរូបផងដែរ។
លោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា ក៏បានរៀបរាប់រំឭកពីប្រវត្តិនៃដើមទងមានអាជីវកម្មជំនាញជាងទងតពីជីតារបស់លោកបន្តមកដល់ឪពុក និងជំនាន់ទី ៣ ជារូបលោកនោះដែរថា៖ «លោកតារបស់ខ្ញុំឈ្មោះ ស៊ុំ សម័យ ដែលស្ថាបនិក និងព្រឹទ្ធាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យសូនរូបជំនាន់ទី ១ នៅសាកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈ។ គាត់ធ្លាប់ជាមន្ត្រីបម្រើការងារនៅព្រះបរមរាជវាំង ហើយមានជំនាញជាងទងផ្នែកគ្រឿងស្ពាន់ ប្រាក់ និងមាសនេះ។ ដំបូងឡើយលោកតាបានមករកកន្លែងនៅឯបរិវេណសាលារចនា (មហាវិទ្យាល័យសូនរូប) ដើម្បីធ្វើជារោងជាងផលិតស្នាដៃចម្លាក់ពីស្ពាន់ ប្រាក់ ឬមាស នោះ។ ដោយសារមានសំណូមពរពីក្មេងប្រុសៗកាលនោះចង់រៀនជំនាញចម្លាក់នេះ ក្រោយមកលោកតាក៏បានស្នើសុំក្រសួងវប្បធម៌បង្កើតឲ្យមានផ្នែកសាលាសូនរូបនេះផងដែរ»។
បើទោះបីជាការងារចម្លាក់គ្រឿងស្ពាន់ ប្រាក់ និងមាសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនសូវមានទីផ្សារល្អ ឬមានភាពលេចធ្លោ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតនោះក្តីក៏ក្រុមគ្រួសារលោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា បានបន្តកេរដំណែលបាន ៣ ជំនាន់មកហើយដែរ ខណៈលោកក៏ពុំរអ៊ូអំពីបញ្ហាជីវភាពសម្រាប់ការប្រកបរបរនេះទេ។
លោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា បានបង្ហើបថា៖ «ជីវភាពដែលចិញ្ចឹមជីវិតដោយប្រកបរបរជាងទងនេះ សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំមិនចោទជាបញ្ហាឡើយគឺអាចរស់នៅបានយ៉ាងសមរម្យមិនជួបការខ្វះខាតនោះទេ។ សព្វថ្ងៃយើងសឹងតែគ្មានពេល ដើម្បីទទួលការងារសម្រាប់ការកុម្ម៉ង់ធ្វើផងដែរ ដោយសារយើងមានបងប្អូនខ្មែរច្រើនស្គាល់ពីទឹកដៃនៃចម្លាក់យើងតាំងពីជំនាន់លោកតា និងពុក។ រាល់ស្នាដៃរបស់គ្រួសារយើងដ៏មានកិត្តិយសដោយសារតែមានការចាប់អារម្មណ៍ និងទទួលការកម្ម៉ង់ធ្វើពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃប្រទេសយើងមានសម្តេច ហ៊ុន សែន សម្តេច ស ខេង លោក លោកស្រី អ្នកឧកញ៉ា ដែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ស្ទើរតែគ្រប់ស្ថាប័ននានាទៀតផង»។
លោក ស៊ុំ ស៊ីរ៉ា បានបន្តថា៖ «ចម្លាក់តូចៗត្រូវចំណាយពេលធ្វើតិចបំផុត ១ សប្តាហ៍ ឬ ១០ ថ្ងៃ ដែលភាសាជាងទងហៅថាធ្វើ «២-៣ ភ្លើង» និងមធ្យមវិញប្រើពេល ១ ខែ ទៅ ១ ខែកន្លះ ខណៈចម្លាក់ធំវិញត្រូវប្រើពេល ៣-៤ ខែ។ ចំណែកតម្លៃចន្លោះពី ៨០០ ទៅ ១៦០០ ដុល្លារ ខ្នាតគិតជា ១ ម៉ែត្រការ៉េ ហើយតម្លៃប្រែប្រួលអាស្រ័យទៅតាមការកុម្ម៉ង់ចង់បានពីភ្ញៀវមានក្បាច់ក្បូរ ផ្កាភ្ញី ចម្លាក់ រឿង ឬរូបមនុស្ស»៕