.jpg)
ម្ចាស់ចម្ការទុរេនខ្មែរនៅកំពត លោក ម៉ៅ វុត្ថា និងភរិយា បង្ហាញទុរេនពេលប្រមូលផលនៅក្នុងចម្ការរបស់ខ្លួន ដែលដាំនៅខេត្តកំពត។ រូបថត សហការី
ខេត្តកំពត៖ ដោយសារតែពេលនេះ ជារដូវកាលប្រមូលផលទុរេន ទើបម្ចាស់ចម្ការទុរេនខ្មែរនៅខេត្តកំពត លោក ម៉ៅ វុត្ថា មិនត្រឹមតែធានាអះអាងថា ជាទុរេនធម្មជាតិល្អៗលក់ឱ្យអតិថិជនលោកនោះទេ ថែមទាំងបានបង្ហើបប្រាប់ពីសាវតារទុរេន តាមបណ្ដាញសង្គមដ៏គួរឱ្យជក់ចិត្តដិតអារម្មណ៍ ផ្អែកតាមការស្រាវជ្រាវ និងបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងការប្រកបរបរអាជីវកម្មទុរេន។
បើតាមការរៀបរាប់របស់លោកតាមបណ្តាឯកសារនានាកត់ត្រាជាភាសា ថៃ បារាំង និងអង់គ្លេស ទុរេន មានប្រភពមកពីប្រជុំកោះបរនីអូ កោះសូម៉ាត្រា នៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ី។ ក្រោយមកដំណាំនេះ ត្រូវបានរីកសាយភាយក្នុងតំបន់នានានៅប្រទេសឥណ្ឌា ប៉ាពូញូហ្គីណេ និងប្រទេសផ្សេងៗទៀត នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ចំពោះហេតុផលចម្បង ដែលធ្វើឱ្យលោក ម៉ៅ វុត្ថា ស្រាវជ្រាវពីទុរេន លោកប្រាប់ថា ជាចំណង់ចំណូលចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនមុនចាប់ផ្ដើមប្រកបរបរអ្វីមួយ។
ម្ចាស់ចម្ការទុរេនកំពត លោក ម៉ៅ វុត្ថា ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំមិនមែនជាអ្នកជំនាញខាងកសិកម្ម ឬខាងបច្ចេកទេសអ្វីទេ គឺគ្រាន់តែជាលក្ខណៈកម្សាន្តរបស់ខ្ញុំ ដែលចូលចិត្តការស្រាវជ្រាវ បែបប្រវត្តិ និងសាវតារតែប៉ុណ្ណោះ។ វាជាទម្លាប់ កាលណាចាប់ផ្ដើមធ្វើអី្វមួយ ឬរកស៊ីអ្វីមួយ ខ្ញុំត្រូវស្គាល់ឱ្យអស់ពីផលិតផលមួយហ្នឹង ដូចជាទុរេននេះជាដើម»។
នៅកម្ពុជា សំណេរស្រាវជ្រាផ្លូវការទាក់ទងនឹងទុរេនក្នុងស្រុកមិនសូវមានអ្នកសរសេរច្រើនទេ ដែលខុសពីម្រេច សម្បូរអ្នកសរសេរច្រើន ដូចនេះ មិនមានឯកសារណាជាក់លាក់ និយាយអំពីប្រវត្តិនៃការដាំទុរេនឡើយ។ ប៉ុន្តែតាមរយៈការសន្និដ្ឋានផ្ទាល់ខ្លួន លោកថា ប្រវត្តិទុរេននៅកម្ពុជា ចែកចេញជា ២ ក្រុម គឺទុរេនកំពត និងទុរេន ជាប់ទល់ដែនថៃ។
ម្ចាស់ចម្ការទុរេនវ័យ ៤១ ឆ្នាំ រូបនេះ ប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ថា៖ «គេគិតថា ទុរេនដែលដាំនៅទឹកដីខេត្តកំពត មានប្រភពមកពីតំបន់កោះជ្វា សូម៉ាត្រា នាំចូលមកដោយក្រុមជនជាតិជ្វា ដែលបានធ្វើអន្តោប្រវេសន៍មកប្រកបរបររកស៊ីនៅខេត្តកំពត។ ពូជទុរេនកំពត ជាពិសេស ទុរេនស្រែ គឺមានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងអម្បូរទុរេន ដើមនៅឥណ្ឌូនេស៊ី ឈ្មោះថា Durio Zibethinus»។
ពូជទុរេននៅចម្ការលោក ម៉ៅ វុត្ថា មាន៣ប្រភេទគឺទុរេនឪខាក់ សាដង់កិត និងទុរេនស្រែ ឬទុរេនដូនតា។ រូបថត សហការី
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើយោងតាម សក្ខីកម្មមួយទៀត ដែលទាញពីប្រវត្តិសង្រ្គាម អាជេ រវាងពួកស្តេចជ្វា និងក្រុមហ៊ុនហូឡង់ នៅប្រមាណពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១៩។ ពួកជ្វាបានដុតបំផ្លាញចោលដំណាំរបស់ខ្លួន ជាពិសេសគឺដំណាំម្រេច នៅលើកោះជ្វា ដើម្បីកុំឱ្យពួកហូឡង់បានផលប្រយោជន៍ពីវា។ ពួកគេនាំយកគ្រាប់ និងពូជដំណាំទាំងនោះ មកតាមខ្លួនដាំដុះនៅលើទឹកដីថ្មី ក្នុងនោះមានកម្ពុជាផងដែរ»។
ឯទុរេននៅជាប់ព្រំដែនថៃ លោកបកស្រាយថា៖ «ដូចជានៅប៉ៃលិន បាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ គឺជាក់ស្តែងមានប្រភពមកពីថៃ ជាពិសេស ខេត្តចន្ទបុរី ដែលសម្បូរទុរេនបំផុត។ ពូជដែលគេនិយមដាំបំផុតនោះគឺ ម៉នថង ភួងមុនី និងឆាក់នី»។
ក្រៅពីស្រាវជ្រាវអំពីប្រភពទុរេន លោក ម៉ៅ វុត្ថា ក៏បានរៀបរាប់ប្រាប់បន្ថែមពីប្រភេទទុរេននៅខេត្តកំពត ទាំង ៣ ប្រភេទ ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅ និងមានក្នុងចម្ការលោកដាំដែរ រួមមាន ដូចជា ទុរេនឪខាក់ ទុរេនសាដង់កិត និងទុរេនស្រែ ឬទុរេនដូនតា។
ទុរេនឪខាក់ មានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងទុរេនឆាក់នីរបស់ថៃ ហើយវាមានរាងមូលទ្រវែង ដូចជាស៊ីឡាំង បន្លារាងធំទាល ឯរសជាតិវិញផ្អែមល្មួត និងសាច់ពណ៌លឿង។ ចំពោះទុរេនសាដង់កិត មានលក្ខណៈប្រហែលនឹងប្រភេទកានយ៉ាវរបស់ថៃ មានបន្លារាងស្រួចៗ សាច់លឿងខ្ចី ឬពណ៌ទឹកដោះគោ មានសាច់រាងជ្រាយៗ ប៉ុន្តែមានរសជាតិផ្អែមឈ្ងុយឆ្ងាញ់។ ចំណែកទុរេនស្រែ ជាប្រភេទទុរេនតូចៗ ផ្លែមូល ហើយមានការនិយមដាំជាយូរលង់ណាស់មកហើយ នៅលើទឹកដីខេត្តកំពត មានរសជាតិផ្អែមស្អិត ហើយមានគ្រាប់ធំ។
ពូជទុរេននៅចម្ការលោក ម៉ៅ វុត្ថា មាន៣ប្រភេទគឺទុរេនឪខាក់ សាដង់កិត និងទុរេនស្រែ ឬទុរេនដូនតា។ រូបថត សហការី
ប៉ុន្តែលោក ម៉ៅ វុត្ថា ក៏បានឱ្យដឹងដែរថា បច្ចុប្បន្នប្រជាជនខ្មែរនិយមប្រភេទម៉នថងរបស់ថៃ និងប្រភេទពូជម៉ាឡេ មូសាងឃីង ឬម៉ូសាងវ៉ាង។ លោកលើកឡើងដោយបារម្ភថា៖ «វាជាការបារម្ភដែរ ព្រោះពូជទុរេនកំពត ឥឡូវមិនសូវមានអ្នកដាំ និងយកចិត្តទុកដាក់»។
ទោះជាយ៉ាងណា ទុរេនកំពតរបស់លោកនៅតែមានការពេញនិយមជាក់ស្ដែងចំនួន ១០០ ផ្លែ លក់ត្រឹម ១ ម៉ោង គឺអស់តែម្ដង ព្រោះអ្នកទិញភាគច្រើនជាអ្នកស្គាល់ និងគេជឿថា ទុរេនរបស់លោក គឺធម្មជាតិមិនប្រើជីគីមី និងលក់ ១ គីឡួ តម្លៃ ២៨ ០០០ រៀល គិតទាំងសម្បក។ លោកបញ្ជាក់ថា អតិថិជនទិញទុរេនពីខាងលោកប្រសិនបើ មានបញ្ហា ឬក៏ខូច គឺលោកនឹងដូរថ្មីឱ្យ ព្រោះដាំតាមធម្មជាតិហេតុនេះ មិនបានស្អាតល្អ ១០០ ភាគរយទេ តែមូលហេតុនេះហើយ ដែលទុរេនលោកទទួលបានភាពវិជ្ជមានច្រើនដែរ។
លោក វុត្ថា ដែលជាអ្នកផ្ដើមការងារសង្គមចែកកញ្ចប់បាយ និងអំណោយខ្លះៗ តាមរយៈភោជនីយដ្ឋានផ្ទះត្រីសាល់ម៉ុនរបស់លោកនោះ បានបង្ហើបប្រាប់ថា៖ «យើងធ្លាប់ម៉ៅឱ្យគេ។ ពេលទៅឃើញជាក់ស្ដែងទាំងដែលមិនទាន់ទុំផងគេផ្ដាច់វាដាក់ថ្នាំ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍អាណិតអ្នកញ៉ាំព្រោះខ្ញុំក៏ជាអ្នកចូលចិត្តទុរេន។ ខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តធ្វើខ្លួនឯង លក់ខ្លួនឯងដោយឱ្យវារស់ទៅតាមធម្មជាតិ ពេលយើងញាំមានអារម្មណ៍ទាំងសុវត្ថិភាព និងសប្បាយចិត្ត ព្រោះយ៉ាងណា យើងមិនពឹងផ្អែកទៅលើចំណូលមកពីហ្នឹងស្រាប់ហើយ វាគ្រាន់តែជាការកម្សាន្តមួយ»៕
