ភ្នំពេញ: មនុស្សភាគច្រើនច្បាស់ជាមិនដឹងថា ប្រាង្គប្រាសាទតូចៗចំនួន ៣ ក្នុងខេត្ដកំពង់ឆ្នាំងត្រូវបានកសាងឡើងតាំងពីសម័យចេនឡា (សតវត្សរ៍ទី ៨) ហើយក៏មិនប្រាកដថា ចេតិយមួយក្នុងអារាមភ្នៀតសិម្ពលីត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៦ ដើម្បីតម្កល់ព្រះសពចៅអធិការវត្ដឡើយ។ ចុះកាហ្វេផ្ទះបុរាណដែលសាងសង់ឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៣១?
បើអគារចំណាស់ៗទាំងនេះគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ អ៊ីចឹងឱកាសបានឃើញរូបថតអគារបុរាណជាច្រើនសន្ធឹកនឹងត្រូវបានដាក់តាំងបង្ហាញតែ ១ កន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញខាងមុខនេះ។
ពិព័រណ៍រូបថតអគារកេរដំណែលដែលត្រូវបានមើលរំលង ឬ (Underrated Heritage Buildings Photo Exhibition) ជាការប្រមែប្រមូលរូបថតអគារចំណាស់ចំនួន ៥០ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយបណ្ណសារក្សអនឡាញ ស្រ៊ិន សុខមាន អាយុ ២៦ ឆ្នាំរយៈពេល ៣ ថ្ងៃនៅសាលវិចិត្រក្បាច់នៅ Factory Phnom Penh ក្នុងខែសីហាខាងមុខនេះ។
លោក សុខមាន ដែលធ្វើដំណើរគ្រប់ច្រកល្ហកដើម្បីផ្ដិតយករូបភាពអគារបុរាណបាននិយាយថា៖ «គោលបំណងចម្បងរបស់ខ្ញុំគឺលើកកម្ពស់ដល់មហាជនអំពីអគារកេរដំណែលនៅកម្ពុជាទាំងអស់ដែលត្រូវបានគេមើលរំលង និងមិនផ្ដល់តម្លៃ។ អគារទាំងនោះសុទ្ធតែមានតម្លៃពិសេសរៀងៗខ្លួន តែជាអកុសលភាពលេចធ្លោនៃអគារភាគច្រើនត្រូវបានបិទបាំង ដោយសារតែប្រជាប្រិយភាពនៃគោលដៅទេសចរណ៍ល្បីៗក្នុងបណ្ដាខេត្ដទាំងនោះ។ តាមរយៈការចូលរួមចំណែកផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈកម្មវិធីពិព័រណ៍នេះមរកតស្ថាបត្យកម្មទាំងនោះច្បាស់ជានឹងត្រូវបានលើកស្ទួយ និងអភិរក្សកាន់តែល្អប្រសើរ។ សង្ឃឹមថាភ្ញៀវ អ្នកស្រាវជ្រាវ និស្សិតស្ថាបត្យកម្ម និងផលិតករភាពយន្ដនឹងបន្ដស្វែងរកអគារចាស់ៗ ហើយសហគមន៍ជនបទនឹងទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ដោយផ្ទាល់មកវិញ»។
លោកបានប្រៀបធៀបការស្រាវជ្រាវរយៈពេល ១០ ឆ្នាំ របស់ខ្លួនទៅនឹងគម្រោងសប្បុរសធម៌ ហើយលោកចង់ទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍មហាជនបានដឹងអំពីគម្រោងសប្បុរសធម៌ថ្មីនេះជាជាងគិតដល់តែពីការប្រគំតន្ដ្រីសប្បុរសធម៌។
លោកបន្ដថា៖ «យើងនឹងផ្ដល់ឱកាសដ៏យុត្ដិធម៌នៃសប្បុរសធម៌នេះដល់មនុស្សគ្រប់រូបដូចជា អ្នកស្ម័គ្រចិត្ដវ័យក្មេង សិល្បករចាស់ៗ តារាវ័យក្មេង និងអ្នកស្រាវជ្រាវមិនស្វែងរកចំណូលជាដើម។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាពួកគេនឹងយល់ពីគោលបំណងរបស់ខ្ញុំកាន់តែច្បាស់ និងជួយតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន»។
សុខមាន ទទួលបានអាហារូបករណ៍នៅវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស (IFL) និងបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកទេសចរណ៍នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ មុនពេលលោកចូលបម្រើការងារក្នុងស្ថាប័នទស្សនាវដ្ដី SOVRIN និងជាគ្រូបង្រៀនភាសាអង់គ្លេស។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១២ លោកបានបង្កើតទំព័រវេបសាយ Amazing Cambodia ដើម្បីផ្ដល់ជាចំណេះដឹង និងការចងចាំនៃរឿងអតីតតាមរយៈរូបភាពអគារបុរាណទាំងនេះ។
លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំផ្ដើមប្រមែប្រមូលថតរូបអគារចាស់ៗតាំងពីរៀននៅវិទ្យាល័យ ហើយក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមដំណើររុករក និងផ្ដិតយករូបភាពអគារទាំងនោះតែម្នាក់ឯងតាមរយៈមធ្យោបាយ និងថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន»។
សុខមាន បានរៀបរាប់ថារោងភាពយន្ដ គឹម សឹង ដំណើរការចន្លោះឆ្នាំ ១៩៣០-៤០ និងឆ្នាំ ១៩៧៥ នៅវិថី ១៤៤ ផ្សារកណ្ដាល កាហ្វេផ្ទះបុរាណ កសាងក្នុងឆ្នាំ ១៩៣១ ផ្លូវជាតិលេខ ៥ ឫស្សីកែវ ចេតិយបុរាណ វត្ដភ្នៀតសិម្ពលីក្នុងរជ្ជកាលព្រះមហាក្សត្រចន្ទរាជា (១៥១៦-១៥៦៦) ដើម្បីតម្កល់ព្រះសពចៅអធិការវត្ដជាដើម។
លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវ ១០ ឆ្នាំគឺជារូបភាព ៥០ សន្លឹកស្ដីពីអគារបុរាណ ៥០ ទីតាំងស្ថិតក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កណ្ដាល កំពង់ចាម កំពង់ឆ្នាំង កំពង់ធំ ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង សៀមរាប បន្ទាយមានជ័យ ក្រចេះ កំពត ត្បូងឃ្មុំ និងព្រៃវែង ដែលសុទ្ធសឹងកើតចេញពីទឹកដៃថតរបស់លោកទាំងអស់។
ជាមួយតម្លៃសំបុត្រ ៥ ដុល្លារអ្នកចូលរួមនឹងបានឃើញរូបថតអគារចាស់ៗ ៥០ ជាមួយការសម្ដែងរបាំបុរាណពីសិល្បករឆ្នើម។
ពិព័រណ៍រូបថតអគារកេរតំណែលដែលត្រូវបានមើលរំលងនឹងត្រូវបានរៀបចំឡើងនៅសាលវិចិត្រក្បាច់ ឯតាមផ្លូវជាតិលេខ ២ ទល់មុខវត្ដចាក់អង្រែលើ។ សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែមសុំទាក់ទងអ្នករៀបចំកម្មវិធីតាមរយៈ លេខ ០៦៩ ៦៦៤ ៨៦៩៕