.jpg)
យុវតី សុខ សុធារតន៍ អាយុ ២៣ ឆ្នាំ សហស្ថាបនិកជីកំប៉ុស ជន្លេន ដែលស្ទួយដីប្រជាកសិករខ្មែរ។ រូបថត សហការី
កំពង់ឆ្នាំង៖ ជន្លេនរវីករវើកៗ ទំនងជាធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួនញញើត និងខ្ពើមរអើម។ ប៉ុន្តែសម្រាប់យុវតី សុខ សុធារតន៍ ដែលមានទឹកចិត្តស្រឡាញ់ការងារស្ម័គ្រចិត្តជួយប្រជាកសិករតាមសហគមន៍ នាងបានប្រែក្លាយសត្វល្អិតនេះទៅជាជីជួយដល់ការលូតលាស់ដំណាំ និងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
ដើម្បីមានឱកាសចុះធ្វើការផ្ទាល់ជាមួយប្រជាកសិករនៅតាមបណ្តាសហគមន៍នានា យុវតី ២៣ ឆ្នាំ រូបនេះ ធ្លាប់បានបម្រើការងារស្ម័គ្រចិត្តជាមួយអង្គការផ្សេងៗ តាំងពីនាងរៀននៅវិទ្យាល័យ។
នៅលើវិថីជាអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងម្នាក់ កញ្ញាយល់ឃើញថា កសិករនៅប្រទេស កម្ពុជា មានកង្វះចន្លោះក្នុងការអនុវត្តការប្រើប្រាស់ជីកំប៉ុស ទាំងនៅជុំវិញផ្ទះរបស់ពួកគេមានកាកសំណល់ផ្សេងៗ គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើជីប្រភេទនេះមកប្រើប្រាស់លើដីស្រែចម្ការរបស់ខ្លួន។
យុវតីវ័យ ២៣ ឆ្នាំ រូបនេះបន្តថា៖ «វាជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយ ដែលប្រជាកសិករយើងមើលរំលងការប្រើប្រាស់ធនធានរបស់ខ្លួនដែលមាន ឲ្យក្លាយទៅជាប្រយោជន៍ ដូចជាកសិករក្នុងប្រទេសដទៃទៀតកំពុងអនុវត្ត»។
សុធារតន៍ រៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ក្នុងពេលដែលនាងមានឱកាសទៅចូលរួមការតាំងពិព័រណ៍នៅប្រទេស ថៃ ហើយវាជាពេលដែលនាងបានចាប់កាន់សត្វជន្លេនជាលើកដំបូង។
នាងបានលើកឡើងថា៖ «ដំបូងឡើយ នាងខ្ញុំពិតជាមានអារម្មណ៍មិនស្រួល និងរាងញញើតនឹងសត្វជន្លេនទាំងនោះ តែបន្តិចក្រោយមក ភាពញញើតញញើមរបស់នាងខ្ញុំ បានរសាយបាត់ទៅវិញម្តងបន្តិចៗ បន្ទាប់ពីនាងខ្ញុំយល់ថា ជន្លេនជាសត្វមានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់បរិស្ថាន។ វាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការផ្តល់សន្តិសុខស្បៀងអាហារ ហើយក៏អាចជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជននៅតាមទីជនបទបានផងដែរ»។
សុធារតន៍ បានពាំនាំនូវគំនិតថ្មីដែលនាងទទួលបានពីដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះ ហើយយកបទពិសោធទាំងនោះមកច្នៃប្រឌិតនៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន ដោយផ្ដើមពីការចិញ្ចឹមជន្លេនប្រហែលមួយគីឡូក្រាម នៅមជ្ឈមណ្ឌល Harpswell Foundation ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
ប្រជាកសិករខេត្ដកំពង់ឆ្នាំងរៀបចំបង្កើតជីកំប៉ុសផ្សំពីអាចម៍ជន្លេន។ រូបថត សហការី
អស់រយៈពេល ៦ ខែ នៃការចិញ្ចឹម និងថែទាំសត្វជន្លេនឃើញថា ចំនួនជន្លេនមានការកើនឡើងហួសពីការរំពឹងទុក ហើយកញ្ញាទទួលបានជោគជ័យក្នុងការផលិតជីសរីរាង្គ ដែលសម្បូរជីវជាតិសម្រាប់ដំណាំផ្សេងៗ នោះគឺ «ជីអាចម៌ជន្លេន»។
សុធារតន៍ បានពន្យល់ថា៖ «Vermicomposting គឺជាវិធីសាស្ត្រថ្មីមួយ ក្នុងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងកែប្រែកាកសំណល់សរីរាង្គ ឲ្យក្លាយទៅជាជីកំប៉ុស។ ចំពោះការផលិត ជីអាចមន៍ជន្លេនវិញ គឺជាការប្រើប្រាស់ប្រភេទពូជជន្លេនពិសេស លាយបញ្ចូលគ្នាជាមួយកាកសំណល់សរីរាង្គ ដែលរក្សាទុក មកផលិតជាជីអាចម៍ជន្លេន»។
ជីនេះមានផ្ទុកអង់ស៊ីមរបស់ជន្លេន និងមានសារធាតុចិញ្ចឹមដែលផ្ទុកក្នុងកាកសំណល់នោះ មានប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់ដំណាំផ្សេងៗ។
ស្ថាបនិកជន្លេនរូបនេះលើកឡើងថា៖ «វត្ថុធាតុដើមសំខាន់ក្នុងការផលិតជីអាចម៍ជន្លេន គឺជន្លេន ហេតុនេះទើបនាងខ្ញុំដាក់ឈ្មោះការរកឃើញថ្មី ក៏ដូចជាគម្រោងថ្មីនេះថា “ជន្លេន”។
គំនិតច្នៃប្រឌិតនៃគម្រោងជន្លេននេះ បានឈ្នះរង្វាន់ផ្សេងៗ ដូចជា Honda Foundation Award និង Dak Dam Incubation Program ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ និងក្នុងឆ្នាំ ២០២០ នេះ ជន្លេនក៏បានឈ្នះរង្វាន់ក្នុងកម្មវិធី YSEALI Incubation program, 2020 ប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេស ឡាវ ដោយមានការចូលរួមពី ១១ ប្រទេសផ្សេងទៀត។
គោលដៅនៃបច្ចេកវិទ្យាថ្មីនេះ គឺព្យាយាមប្រែក្លាយការធ្វើកសិកម្មបែបប្រពៃណី ទៅជាកសិកម្មបែបពាណិជ្ជកម្មដែលជួយកសិកររកចំណូលបានច្រើនជាងមុន និងបង្កើតឲ្យមានការធ្វើកសិកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
គម្រោងជន្លេន ត្រូវបានណែនាំទៅកាន់កសិករនៅស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាទីដែលមានប្រជាជនងាយរងគ្រោះ ដោយភាគច្រើនជាកម្មកររោងចក្រ កង្វះអាហារ បញ្ហាសុខភាព និងចំណាកស្រុកព្រោះកត្តាជីវភាព។
ការអនុវត្តចិញ្ចឹមជន្លេនជាមួយនឹងសហគមន៍កសិករធ្វើកសិកម្មខ្នាតតូចអស់រយៈពេល ២ ឆ្នាំ មកនេះ បានបង្ហាញពីភាពខ្លាំងនៃគម្រោងជន្លេន គឺការចំណាយថវិកាដើមទុនតិច និងប្រើប្រាស់ពេលត្រឹមតែ ២ ទៅ ៣ ខែ តែទទួលបានលទ្ធផល។
គម្រោងជីអាចម៍ជន្លេន បានឈ្នះពានរង្វាន់ជាច្រើនទាំងនៅក្នុងស្រុក និងឆាកអន្ដរជាតិ។ រូបថត សហការី
យុវតីវ័យក្មេងរូបនេះបានរៀបរាប់ពីគុណប្រយោជន៍ទៀតថា៖ «ជីអាចម៍ជន្លេន ផ្តល់ផលប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ដំណាំផ្សេងៗដូចជា ជួយឲ្យរុក្ខជាតិមានការលូតលាស់ល្អ ទប់ស្កាត់មិនឲ្យមានជំងឺលើដំណាំ ជួយជួសជុលដី ធ្វើឲ្យដីធូរមានជីវជាតិ និងជួយឲ្យរុក្ខជាតិស្រូបទឹកបានល្អ និងកាត់បន្ថយការហូរច្រោះដីផងដែរ»។
យ៉ាងណាមិញ ជន្លេនក៏នៅជួបបញ្ហាផ្សេងៗ ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតរបស់ប្រជាជនក្នុងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងភាពខ្ពើមរអើមរបស់ពួកគេចំពោះសត្វជន្លេន។
បើទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមកើតឡើងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏យុវតីរូបនេះនៅតែមានគោលគំនិតសុទិដ្ឋិនិយមថា គម្រោងជន្លេននឹងត្រូវបានបន្តអនុវត្តពីបុគ្គលម្នាក់ទៅម្នាក់រហូត ដល់សហគមន៍ទាំងមូល ដែលមានសហគមន៍នៅស្រុកសាមគ្គីមានជ័យជាជំរូស្រាប់។
លើសពីនោះ កញ្ញា សុធារតន៍ បានបង្ហាញគោលជំហរថា៖ «នាងខ្ញុំនឹងនៅតែបន្តពង្រឹង និងពង្រីកទស្សនវិស័យនៃគម្រោងជន្លេន ដូចជា ត្រួតពិនិត្យគុណភាពជីអាចម៍ជន្លេន រៀបចំផែនការទីផ្សារ ក៏ដូចជាការដឹកជញ្ជូនផលិតផលនេះទៅដល់ដៃអតិថិជនជាដើម»។
យុវតីរូបនេះនិយាយទាំងញញឹមថា៖ «ការគាំទ្រកសិករខ្នាតតូច គឺជាឆន្ទៈ និងបំណងរបស់នាងខ្ញុំ ហើយវាបានជំរុញឲ្យនាងខ្ញុំ បង្កើតគម្រោងឈ្មោះថាជន្លេននេះឡើង។ នាងខ្ញុំជឿជាក់ថា គម្រោងជន្លេននឹងត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយ និងចាប់ផ្តើមអនុវត្តចេញពីកសិករម្នាក់ទៅម្នាក់ទៀតរហូតត្រូវបានអនុវត្តក្នុងសហគមន៍ក៏ដូចជាប្រទេសជាតិយើងផងដែរ»៕
