ខេត្តត្បូងឃ្មុំៈ ហោងគឺជារមណីយដ្ឋានទឹកធ្លាក់ធម្មជាតិដ៏ស្រស់ស្អាតមួយ ដែលបង្កប់ខ្លួននៅកណ្តាលព្រៃបៃតងខ្ចី ស្ងប់ស្ងាត់ឆ្ងាយពីផ្ទះប្រជាជន។
ប្រភពទឹកហូរពីទីខ្ពស់ក៏បានបង្កើតជាបណ្តុំទេសភាពទឹកធ្លាក់ ថ្មប៉ប្រះទឹក គុហាផ្ទាំងថ្ម អមដោយដើមឈើតូចធំ វល្លិ រំយោល និងមានឫសរុក្ខជាតិរយីងរយោងបែបធម្មជាតិគួរជាទីគយគន់។
រមណីយដ្ឋានអាស្រមហោងស្ថិតនៅភូមិអូរឈើទាលក្នុងឃុំទឹកជ្រៅ ស្រុកតំបែរ ខេត្តត្បូងឃ្មុំនៃទីបរិវេណវត្តគុហាសិលាមហាបារមីគង្គាហោងមានចម្ងាយប្រមាណ ១៩០ គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ។
វីដេអូ៖
ភ្ញៀវទេសចរក៏ធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ ៧ ប្រមាណជិត ៤ គីឡូម៉ែត្រពីផ្លូវបំបែកកំពង់ចាម មណ្ឌលគិរី បត់ស្តាំចូលតាមផ្លូវផ្សារស្ទឹង (ភូមិស្ទឹង) ជាង ៨ គីឡូម៉ែត្រដល់ផ្លូវបំបែកភូមិចំបក់ បត់ស្តាំចំនួន ២៥ គីឡូម៉ែត្រតាមស្លាកសញ្ញាបង្ហាញផ្លូវដោយត្រូវជិះកាត់ចម្ការកៅស៊ូ និងស្វាយចន្ទីមុននឹងទៅដល់តំបន់ទឹកធ្លាក់ចុះទៅងូតទឹកកម្សាន្តឲ្យត្រជាក់កាយ។
ព្រះតេជគុណ ឡូត ឆាត ព្រះចៅអធិការវត្តគុហាសិលាមហាបារមីគង្គាហោង មានសង្ឃដីការៀបរាប់ពីប្រវត្តិនៃការកកើតទឹកធ្លាក់នេះថា៖ «កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ទីនេះជាព្រៃភ្នំទេ តែបានលោកតា ចៅអធិការវត្តដំបូងព្រះនាម ប្រាក់ មុន្នី ព្រះអង្គមកគង់នៅទីនេះនៅក្រោមល្អាងបាន ៧-៨ ឆ្នាំបានព្រះអង្គចាប់កសាងបន្ទប់ក្នុងរូងខាងក្រោមធ្វើរបង ធ្វើជណ្តើរ បង្កាន់ដៃអីហ្នឹង»។
សព្វថ្ងៃនេះព្រះចៅអធិការវត្ត ព្រះតេជគុណ ឡូត ឆាត គង់តែមួយអង្គឯងក្នុងវត្តនេះមានប្រជាការពារម្នាក់ និងអ្នកមើលការខុសត្រូវម្នាក់ទៀត។ ចំណែកឯកូនសិស្សព្រះអង្គចំនួន ៣ អង្គទៀតបានចេញទៅបន្តការសិក្សានៅខេត្តត្បូងឃ្មំ និងរាជធានីភ្នំពេញ។
ទីរមណីយដ្ឋានកណ្តាលព្រៃមួយនេះក៏មានប្រវត្តិរឿងរ៉ាវដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ផងដែរ។ កាលពីដំបូងឡើយជារៀងរាល់ពេលរាត្រីតែងតែមានខ្លាមួយគូចេញឈរបង្ហាញខ្លួននៅទិសខាងកើតដែលអ្នកស្រុកជឿថា ជាសត្វខ្លាដែលមានបារមី។ ទន្ទឹមនឹងទីតាំងមានខ្លាមួយគូឈរបង្ហាញខ្លួនទីនោះក៏មានរូងមួយផងដែរ។ ចំណែកនៅទិសខាងលិចក៏មានរូងមួយទៀតដែលប្រជាជនជឿថា ជាផ្លូវធ្វើដំណើររបស់សត្វខ្លាមួយគូនេះ។
ទាក់ទិននឹងជំនឿលើវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិ អារុក្ខអារក្សអ្នកតា ព្រះចៅអធិការ ឡូត ឆាត ព្រះជន្ម ៧៣ វស្សា មានសង្ឃដីកាថា៖ «ប្រជាជនមានជំនឿណាស់ពេលមានពិធីបុណ្យម្តងៗ គេមកគោរពបូជារូបបដិមានៅរូងខាងក្រោមហ្នឹង ពួកគេជឿលើលោកយាយទេព លោកតាដំបងដែក លោកតាឥសីស័ក្តិសិទិ្ធ ចំណែកនៅខាងលើអាស្រមវិញ គេជឿលើបារមីលោកតាគ្រឹះ លោកតារូន ដែលលោកថែរក្សានៅកន្លែងហ្នឹង»។
ទឹកធ្លាក់ហោង នេះកម្ពស់ជាង ៨ ម៉ែត្រមុខទឹកហូរប្រមាណជាង ១០ ម៉ែត្រ និងមានជម្រៅចាប់ពី ១,៥ ម៉ែត្រ ទៅជិត ៤ ម៉ែត្រ។ ទឹកធ្លាក់មានខួបប្រាំង ខួបវស្សាមិនចេះរីងស្ងួតហួតអស់ឡើយ ប៉ុន្តែនៅខែប្រាំងទឹកហូរមានសភាពខ្សោយបន្តិច។ ចំណែកខែវស្សា ទឹកពេញល្អ បន្ថែមដោយបរិមាណទឹកភ្លៀងផងដែរ។
ថ្ងៃធម្មតាភ្ញៀវទេសចរប្រមាណជិត ១០០ នាក់បានមកកម្សាន្តនៅរមណីយដ្ឋាននេះ។ ចំណែកថ្ងៃបុណ្យទាន រមណីយដ្ឋានធម្មជាតិនេះមានភ្ញៀវមកកម្សាន្តយ៉ាងច្រើនកុះករ ស្ទើរតែគ្មានកន្លែងងូតទឹកលេង។
ទន្ទឹមនឹងនេះព្រះតេជគុណ ឡូត ឆាត មានសង្ឃដីកាបន្ថែមថា៖ «នៅពេលខាងមុខក្រសួងទេសចរណ៍នឹងមកអភិវឌ្ឍរមណីយដ្ឋាននេះ ដូចនេះអាត្មាចង់បានជាក្យូសច្រើន ចង់បានកន្លែងប្លែកៗឲ្យទាក់ទាញ និងងាយស្រួលសម្រាប់ភ្ញៀវដែលមកកម្សាន្តបានអង្គុយលេងបានញ៉ាំអី ព្រោះឥឡូវមានតែទឹកធ្លាក់ទេ និងចង់បានផ្លូវឲ្យល្អ ព្រោះផ្លូវចូលមកក៏ពិបាកដែរ»៕