The Phnom Penh Post Search

Search form

Logo of Phnom Penh Post newspaper Phnom Penh Post - ឆាយ ធី ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស

ឆាយ ធី ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស

លោក ឆាយ ធី អ្នក​សម្រប​សម្រួល​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក​ប្រចាំ​ខេត្ត​រតនគិរី​។
លោក ឆាយ ធី អ្នក​សម្រប​សម្រួល​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក​ប្រចាំ​ខេត្ត​រតនគិរី​។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក

ឆាយ ធី ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស

បើ​ទោះ​បី​ជា​ទទួល​រង​ការ​គំរាម​សម្លាប់​មួយ​ពូជ​ជា​ញឹកញាប់​ពី​ក្រុម​ជន​មិន​ស្គាល់​មុខ​ដោយសារ​តែ​លោក​តែងតែ​ចេញ​មុខ​ជួយ​ការពារ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​រំលោភ​បំពាន​ដីធ្លី និង​ចេញ​មុខ​ជួយ​ទប់​ស្កាត់​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ក្តី​ក៏​លោក​ ឆាយ ធី ដែល​ជា​អតីត​មន្ត្រី​រាជការ​នៅ​ក្រសួង​កសិកម្ម​នៅ​តែ​មិន​ព្រម​បោះបង់​ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នោះ​ឡើយ​ថែម​ទាំង​​ប្តេជ្ញា​ថា​នឹង​នៅ​តែ​បន្ត​ធ្វើ​ការងារ​នេះ​រហូត​ដល់​វ័យ​ចាស់​ជរា។

លោក ឆាយ ធី ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​មន្ត្រី​សម្របសម្រួល​​នៅ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក​ប្រចាំ​ខេត្ត​រតនគិរី​បាន​រៀបរាប់​ថា​ក្រោយពី​លោក​បាន​ចូល​បម្រើ​ការងារ​នៅ​អង្គការ​សិទ្ធិ​​មនុស្ស​មក​លោក​តែងតែ​​ទទួល​រង​ការ​គំរាម​សម្លាប់​ទាំង​ក្រុម​គ្រួសារ​ជាច្រើន​ដង​ដោយសារ​​តែ​លោក​បាន​ចូលរួម​តវ៉ា​ជាមួយ​ពលរដ្ឋ​រងគ្រោះ​ដីធ្លី និង​បាន​ផ្តល់​ការ​ពិគ្រោះ​យោបល់​ដល់​ពួកគេ។

លោក​បញ្ជាក់​ថា៖ «យើង​រង​ការ​គំរាម​សម្លាប់​ទាំង​ពូជ​តាម​ប្រព័ន្ធ​ហ្វេសប៊ុក​ផង និង​តាមរយៈ​ទូរស័ព្ទ​គេ​សុទ្ធ​តែ​ព្រមាន​ថា​សូម​ឱ្យ​យើង​និយាយ​ពិត និយាយ​ត្រង់​បើ​មិន​ពិត​​មិន​ត្រង់ ប្រយ័ត្ន​គ ថ្លង់ ទាំង​ប្រពន្ធ និង​កូន​ជាដើម។ អ៊ីចឹង​យើង​ឃើញ​ថា​ប្រឈម​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​តំបន់​នេះ»។

ទោះ​ជា​មាន​ការ​គំរាម​តាម​គ្រប់​រូបភាព​ក្តី​ក៏​លោក​នៅ​តែ​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​កិច្ចការងារ​ជួយ​សង្គម​ដោយ​លោក​ថា​នេះ​ជា​និស្ស័យ​ពី​កំណើត និង​មិន​អាច​មើល​ឃើញ​ភាព​អយុត្តិធម៌​ចេះ​តែ​កើត​មាន​លើ​ពលរដ្ឋ​ដូច​គ្នា។

លោក ឆាយ ធី កើត​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៦៧ នៅ​សង្កាត់​ផ្សារ​ដេប៉ូ ខណ្ឌ​ទួលគោក រាជធានី​ភ្នំពេញ​នៅក្នុង​គ្រួសារ​ដែល​មាន​ឪពុក​ធ្វើ​ជា​មេ​ចុងភៅ​នៅ​តាម​ភោជនីយដ្ឋាន និង​ម្តាយ​ជា​ស្រ្តី​មេផ្ទះ​។

លោក​មាន​បងប្អូន ៦ នាក់ ស្រី​ពីរ​នាក់​ហើយ​លោក​គឺជា​កូន​ទី ៤ នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ។ ប៉ុន្តែ​​បងប្អូន ៤ នាក់​ និង​ម្តាយ​របស់​លោក​បាន​ស្លាប់​នៅ​សម័យ​ប៉ុលពត​អស់​ហើយ​នៅ​សល់​តែ​លោក និង​បងប្រុស​ម្នាក់​ដែល​កំពុង​រស់នៅ​ជាមួយ​គ្នា​ចំណែក​ឪពុក​​របស់​លោក​បាន​ទទួល​មរណភាព​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៧ ដោយសារ​ជំងឺ​​ចាស់​ជរា។

លោក​ ឆាយ ធី បាន​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​នៅ​ត្រឹម​ថ្នាក់​ទី ១០ កាលពី​ឆ្នាំ ២០០៦ តែ​បាន​រៀន​បំពេញ​មុខវិជ្ជា​បន្ថែម​ដូចជា​ភាសា​ថៃ​ហើយ​អាច​និយាយ​ភាសា​វៀតណាម និង​ភាសា​ជនជាតិ​ភាគតិច​មួយ​ចំនួន​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។ បន្ទាប់មក​លោក​បាន​ចូល​បម្រើ​ការងារ​ជា​បុគ្គលិក​រដ្ឋ​នៅ​នាយកដ្ឋាន​រុក្ខាប្រមាញ់​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ប្តូរ​ទៅ​ជា​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ ១៩៨៦ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៩១។

លោក​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ​បញ្ជូន​ទៅ​ខេត្ត​រតនគិរី​ដើម្បី​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ព្រៃគុប​ពោល​គឺ​កាប់​ឈើ​ណា​ដែល​មាន​អាយុ​ច្រើន និង​ឈើ​ពុក។ នៅពេល​បញ្ចប់​បេសកកម្ម​លោក​ពុំ​បាន​វិល​ត្រឡប់​មក​ភ្នំពេញ​វិញ​ទេ​ដោយ​ចាប់​ផ្តើម​កសាង​ជីវិត​ថ្មី​លើ​ទឹកដី​ខេត្ត​រតនគិរី​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ ១៩៨៦ មក។

តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក​លោក​បាន​ប្រកបរបរ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ដោយ​លក់​ខោអាវ​ជជុះ​តែ​លោក​តែងតែ​ជួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅពេល​ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​ទុក្ខ​លំបាក និង​ទទួល​​រង​ភាព​អយុត្តិធម៌​ក្នុង​រឿង​វិវាទ​ដីធ្លី។

លោក​បាន​រៀប​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ជាមួយ​ស្រី្ត​ជនជាតិ​ឡាវ​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩០ ហើយ​មាន​កូន ៥ នាក់​តែ​បាន​ផ្តាច់​ចំណង​អាពាហ៍ពិពាហ៍​នៅ​ឆ្នាំ ២០០៦ ដោយ​លោក​អះអាង​ថា​ដោយសារ​ការ​រស់នៅ​មិន​ចុះ​សម្រុង​គ្នា។

ក្រោយ​មក​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧ លោក​បាន​រៀបការ​ជាថ្មី​ជាមួយ​នារី​ជនជាតិ​ភាគតិច​ចារ៉ាយ​ដែល​ជា​សកម្មជន​ដីធ្លី​នៅ​ភូមិ​គងយុ ឃុំ គងធំ​ជា​សហគមន៍​ដែល​មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​ដ៏ក្តៅ​គគុក​ជាមួយ​លោកស្រី គាត កុលណី ប្អូនស្រី​លោក​ គាត ឈន់ ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ប្រចាំការ។
ជាមួយ​ភរិយា​ចុង​ក្រោយ​ដែល​ជា​ជនជាតិ​ភាគតិច​ហើយ​បច្ចុប្បន្ន​​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​នេះ​លោក ឆាយ ធី មាន​កូនស្រី​ម្នាក់។

ដោយ​មើល​ឃើញ​សកម្មភាព​របស់​លោក​ជា​មនុស្ស​អង់អាច​ក្លាហាន​ឧស្សាហ៍​ព្យាយាម និង​ចេះ​ជួយ​អ្នក​ភូមិ​ជាពិសេស​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ផង​នោះ​លោក ធី ក៏​បាន​ក្លាយ​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ស្ម័គ្រចិត្ត​នៅ​សមាគម​អាដហុក​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ ២០០៧ ​។ តែ​ក្រោយ​ពី​បាន​ក្លាយ​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ភ្លាម​ជីវិត​​របស់​លោក​ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​ការ​គំរាមកំហែង​តាម​គ្រប់​រូបភាព​ផ្សេងៗ​គ្នា​ច្រើន។

លោក​និយាយ​​ថា៖ «យើង​រង​នូវ​ការ​គំរាមកំហែង​ខ្លាំង​ពី​អាជ្ញាធរ​ចាប់ពី​ពេល​នោះ​មក​រហូត​ដល់​ព័ទ្ធ​ផ្ទះ ស្ទាក់​ផ្លូវ និង​ឆែកឆេរ​ជាដើម​គេ​ចង់​ទម្លាក់​កំហុស​មក​លើ​យើង​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​ថា​ហៅ​មនុស្ស​មក​ដើម្បី​ប្រើ​ហិង្សា និង​រក​កាំបិត ពូថៅ ដើម្បី​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​យើង។ ប៉ុន្តែ​យើង​ធ្វើ​ដោយ​ភាព​ស្មោះត្រង់ អហិង្សា យើង​មិន​មាន​បំណង​​អ្វី​ទៅ​ប្រើ​ហិង្សា​នោះ​ទេ​តែ​អាជ្ញាធរ​គេ​ចង់​មួល​បង្កាច់​បើ​រកឃើញ​កាំបិត និង​ពូថៅ​នឹង​ងាយ​ចោទ​យើង​ថា​យើង​នឹង​បង្ក​អី​ខុស​ច្បាប់​រដ្ឋ​តែ​ពេល​នោះ​យើង​រួច​ខ្លួន​ព្រោះ​រក​អត់​ឃើញ​។

ក្រៅពី​នោះ​លោក​ ឆាយ ធី ធ្លាប់​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​ញុះញង់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឱ្យ​តវ៉ា​ដែល​ជា​បទ​ចោទ​ធ្ងន់ធ្ងរ​មួយ។ គ្រា​នោះ​គឺ​នៅ​ឆ្នាំ ២០០៩ សមាគម​អាដហុក​បាន​សម្រេច​ឱ្យ​លោក​ទៅ​ធ្វើការ​នៅ​ខេត្ត​មណ្ឌលគិរី​ដើម្បី​បន្ថយ​ស្ថានភាព។ តែ​ដោយសារ​លោក​គិត​ថា​គ្រាន់តែ​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជា​អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់ និង​មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​កំហុស​ដូច​ការ​ចោទប្រកាន់​ផង​នោះ​លោក​សម្រេច​ត្រឡប់​មក​បំពេញ​ការងារ​នៅ​ខេត្ត​រតនគិរី​វិញ​ហើយ​តុលាការ​ពុំ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​រូប​លោក​នោះ​ទេ​។

លោក ឆាយ ធី បាន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ធ្វើ​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក​នៅ​ឆ្នាំ ២០០៧ និង​ក្លាយ​ជា​បុគ្គលិក​ពេញ​សិទ្ធិ និង​មាន​តួនាទី​ជា​អ្នក​ស៊ើបអង្កេត​ដីធ្លី​នៅ​ឆ្នាំ ២០១០ និង​ឡើង​តំណែង​ជា​អ្នក​សម្របសម្រួល​អាដហុក​ប្រចាំ​ខេត្ត​រតនគិរី​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ ២០១២ រហូត​មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន​។

មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​អ្នក​សម្រប​សម្រួល​​ក្នុង​រឿង​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នោះ​ទេ​លោក​បាន​ចុះ​អង្កេត​ករណី​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​យ៉ាង​អនាធិបតេយ្យ និង​សង្កេត​ឃើញ​មាន​ការ​លួច​ដឹក​ឈើ​ទាំង​យប់​នៅ​ស្រុក​អូរយ៉ាដាវ​ទៅ​វៀតណាម​ដោយ​ពុំ​មាន​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ពី​ស្ថាប័ន​រដ្ឋបាល​ព្រៃឈើ។ លោក​ធ្លាប់​​បាន​ស្នើសុំ​អាជ្ញាធរ​ជួយ​អន្តរាគមន៍​ទប់ស្កាត់​បទ​ល្មើស​ព្រៃឈើ និង​បាន​ធ្វើ​របាយការណ៍​ជាច្រើន​តែ​អាជ្ញាធរ​ហាក់បី​ដូចជា​មិន​អើពើ​ឡើយ។

លោក​ថា៖ «រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១៥ យើង​ឃើញ​ថា​ព្រៃឈើ​នៅ​រតនគិរី​បាន​បាត់បង់​យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​ធ្វើ​ឱ្យ​​អាកាសធាតុ​ក្ដៅ​ខ្លាំង​ខុស​ប្លែក​ពី​ធម្មតា​ដែល​ខេត្ត​រតនគិរី​កាលពី ៣០ ឆ្នាំ​មុន​ខ្ញុំ​សម្គាល់​ឃើញ​អាកាសធាតុ​ត្រជាក់​ហើយ​ទឹកអូរ ទឹក​ព្រែក​អី​មាន​គ្រប់​ទីកន្លែង​តែ​រហូត​​មក​ទល់​ពេល​នេះ​​ទឹក​ក្នុង​អូរ​រីង​ស្ងួត និង​អាកាសធាតុ​ក្តៅ»។

បើ​តាម​លោក ឆាយ ធី កាលពី​ជិត ៣០ ឆ្នាំ​មុន​នៅក្នុង​អំឡុង​ខែ​មករា​លោក​បាន​បំពក់​​ភ្លើង​នៅ​ពេល​យប់​ពីព្រោះ​អាកាសធាតុ​ត្រជាក់​ខ្លាំង​ហើយ​នៅ​​ម៉ោង ១២ ថ្ងៃ​ត្រង់​ក៏​ពលរដ្ឋ​នៅ​តែ​ពាក់​អាវ​រងា​ដែរ​តែ​បច្ចុប្បន្ន​អាកាសធាតុ​ផ្ទុយ​ស្រឡះ​គ្នា​ទាំង​ស្រុង។

លោក​​បាន​សម្តែង​ការ​សោកស្តាយ​នៅ​ពេល​បាត់បង់​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់ និង​ស្នើ​រដ្ឋាភិបាល​ចាត់​វិធានការ​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ទប់ស្កាត់​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ។

លោក​ ឆាយ ធី ​មាន​ក្តី​ស្រមៃ​តាំងពី​តូច​មក​ដោយ​ចង់​បើក​យានដ្ឋាន​​ជួសជុល​រថយន្ត​មួយ​ដោយ​ខ្លួនឯង​ដោយ​លោក​ថែម​ទាំង​បាន​ចូល​រៀន​ផ្នែក​ជួសជុល​រយៈពេល​បី​ឆ្នាំ​ផង​ដែរ​តែ​ក្តីស្រមៃ​នេះ​ពុំ​បាន​សម​ដូច​បំណង​ឡើយ​ដោយ​លោក​មាន​បញ្ហា​សុខភាព​ពុំ​អាច​ធ្វើការ​ក្នុង​យានដ្ឋាន​បាន។ តែ​លោក​ថា ​អ្វី​ដែល​លោក​ធ្វើ​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ពុំ​មែន​ជា​ក្តីស្រមៃ​ទេ​គឺជា​និស្ស័យ​តែ​ម្តង​ពោល​គឺ​លោក​ចូលចិត្ត​ឈឺ​ឆ្អាល​នៅពេល​ដែល​ឃើញ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​ទុក្ខ និង​រង​នូវ​ភាព​អយុត្តិធម៌​។

យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ​ក្នុង​ការ​បំពេញ​ការងារ​ជា​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដើម្បី​បម្រើ​សង្គម​ក្នុង​រយៈពេល​ជាង​ ៨ ​ឆ្នាំ​មក​នេះ​លោក​បាន​ទទួល​ជោគជ័យ​យ៉ាង​ត្រចះត្រចង់​ដោយ​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាច្រើន​គាំទ្រ​លោក។ អតីត​កូន​អ្នក​ភ្នំពេញ​ដែល​នៅ​ពេល​នេះ​មាន​អាយុ ៤៧ ឆ្នាំ​រូប​នេះ​ចង់​បន្ត​ការងារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​រហូត​ដល់​ដង្ហើម​ចុង​ក្រោយ។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ខ្ញុំ​អត់​ចាប់​អាជីព​រកស៊ី ឬ​បើក​យានដ្ឋាន​ទៀត​ទេ​ខ្ញុំ​គិត​ថា​ធ្វើ​ម៉េច​ចាប់​ការងារ​សង្គម​អ្វី​ដែល​ស្ថាប័ន​ជា​អ្នក​បម្រើ​កិច្ចការ​សង្គម​គេ​ត្រូវ​ការ​ខ្ញុំ​គឺ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ធ្វើ​ការងារ​ហ្នឹង​បន្ត​ទៀត​រហូត​ដល់​ចាស់​ដោយ​ខំ​ប្រឹងប្រែង​ជា​អ្នក​រៀបចំ​អនុវត្ត​សកម្មភាព​ជាក់ស្តែង​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​សង្គម​ខ្មែរ​មាន​ភាព​ល្អ​ប្រសើរ​ជាង​មុន»៕

អត្ថបទគួរចាប់អារម្មណ៍