.jpg)
លោក មេធាវី កុយ ដុល្លា កាលពីពេលកន្លងមក។ រូបថត សហការី
ជាទូទៅបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបទល្មើសអ្វីមួយនៅទីតាំងផ្ទះ ឬឃ្លាំងជួល គឺមានខ្លះបានឈានដល់បិទទីតាំងនោះបណ្តោះអាសន្ន។ ចុះបើមានករណីបែបនេះ តើម្ចាស់ផ្ទះ ឬឃ្លាំងត្រូវប្រឈមមុខនឹងផ្លូវច្បាប់យ៉ាងម៉េចដែរ? ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី កុយ ដុល្លា អត្តលេខ ១៩៧៨T ជាសមាជិកនៃក្រុមមេធាវីធម្មសាស្ត្រមានការិយាល័យនៅអគារលេខ ៣៦ ជាន់ទី ១០ បន្ទប់លេខ P១០-P១១ ផ្លូវលេខ ១៦៩ សង្កាត់វាលវង់ ខណ្ឌ៧មករារាជធានីភ្នំពេញដូចខាងក្រោម៖
ឧបមាថា លោក (ក) បានជួលផ្ទះ ឬឃ្លាំងឲ្យគេ តែអ្នកជួលនោះបានដាក់របស់មិនស្របច្បាប់ ហើយត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ និងបិទឃ្លាំងនោះ។ រីឯម្ចាស់ទីតាំងសុំយកទៅជួលឲ្យអ្នកផ្សេងមិនបាន។ ហេតុអ្វីបានជាពាក់ព័ន្ធនឹងឃ្លាំងនោះ ?
មុននឹងឆ្លើយសំណួរនេះ យើងត្រូវដឹងថា អ្វីទៅជាការជួល? នៅក្នុងសង្គមតែងតែមានប្រតិបត្តិការជួលជាចាំបាច់សម្រាប់ការស្នាក់នៅ ឬធ្វើអាជីវកម្មណាមួយទៅតាមតម្រូវការនីមួយៗ ហើយការជួលអាចជាចលនវត្ថុ ឬអចលនវត្ថុ។ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការជួលដែលភាសាច្បាប់ហៅថា ភតិសន្យា ភាគីម្ខាងដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ ឬឃ្លាំងនោះហៅថា ភតិបតី និងភាគីម្ខាងទៀតដែលជាអ្នកជួលនោះ ភាសាច្បាប់ហៅថាភតិកៈ។
អ៊ីចឹង ភតិសន្យា សំដៅទៅលើកិច្ចសន្យាមួយដែលភាគីម្ខាង ហៅថា ភតិបតី ឲ្យភាគីម្ខាងទៀតហៅថា ភតិកៈ ប្រើប្រាស់ និងអាស្រ័យផលពីវត្ថុណាមួយដោយយកថ្លៃ (យោងតាមមាត្រា ៥៩៦ នៃក្រមរដ្ឋប្បវេណី)។
ផ្អែកតាមខ្លឹមសារនៃនិយមន័យខាងលើ ភតិកៈមានសិទ្ធិ និងករណីកិច្ចក្នុងការប្រើប្រាស់ និងអាស្រ័យផលលើវត្ថុ (នៅទីនេះយើងនិយាយពីអចលនវត្ថុ) ដូចដែលភាគីបានកំណត់ក្នុងកិច្ចសន្យាក្នុងនាមជាអ្នកគ្រប់គ្រងវត្ថុជួលដោយសុចរិត។
ប៉ុន្តែបញ្ហាអាចកើតទ្បើងពេលភតិកៈយកអចលនវត្ថុដែលជាកម្មវត្ថុនៃការជួលនោះសម្រាប់ដាក់របស់មិនស្របច្បាប់ ហើយនៅពេលសមត្ថកិច្ចរកឃើញមានបទល្មើសនៅទីតាំងនោះដែលជាទីកន្លែងលាក់ទុករបស់មិនស្របច្បាប់គឺសមត្ថកិច្ចនឹងធ្វើប្រតិបត្តិការបង្ក្រាប ហើយទីតាំងនោះអាចប្រឈមនឹងការបិទផងដែរ។ អ៊ីចឹងសួរថា តើហេតុអ្វីបានជាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឃ្លាំងនោះ?
ជាគោលការណ៍មិនមែនគ្រប់បទល្មើសកើតទ្បើងនៅក្នុងផ្ទះ ឬឃ្លាំងណានឹងត្រូវបានបិទនោះទេ។ ការបិទផ្ទះ ឬឃ្លាំងនោះគឺគេពិចារណាទៅលើថាតើមានភាពចាំបាច់ដែរឬទេ ? មានមូលកភាពដែរឬទេ ហើយទំនាក់ទំនងរវាងរបស់ដែលមិនស្របច្បាប់នោះ និងទីតាំងនោះមានទំនាក់ទំនងហេតុ និងផលយ៉ាងដូចម្តេច?
ក៏ប៉ុន្តែតាមការពិនិត្យទៅលើការអនុវត្តកន្លងមក យើងសង្កេតឃើញថា ភាគច្រើនទីតាំងដែលប្រឈមនឹងការបិទ គឺដោយសារតែទីតាំងនោះជាកន្លែងដែលគាំទ្រឲ្យមានការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬយើងអាចនិយាយបានថា ប្រសិនបើគ្មានទីតាំងនោះទេ ក៏នឹងគ្មានបទល្មើសកើតឡើងនោះដែរ។ ឧទាហរណ៍ ទីតាំងផលិតគ្រឿងញៀន ឬទីតាំងស្តុកផលិតផលក្លែងក្លាយជាដើម។ (សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្តនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ)
