ការរស់នៅក្នុងសហគមន៍មានពលរដ្ឋខ្លះបានពឹងពាក់គ្នាលើបញ្ហាអ្វីមួយចំនួន។ ដូចជា ការខ្ចីសៀវភៅគ្រួសារ ឬសៀវភៅស្នាក់នៅរបស់អ្នកផ្សេងយកទៅបញ្ចាំខ្ចីលុយគេជាដើម។ តើករណីបែបនេះខុសនឹងផ្លូវច្បាប់ដែរឬទេ? ជុំវិញបញ្ហានេះភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោក មេធាវី ផុន ធារិន ការិយាល័យមេធាវីផុនធារិននៅបុរីឌឺរ៉ូយ៉ាល់មេគង្គ ផ្ទះលេខ ៧១ ផ្លូវ M08 ភូមិខ្ទរ សង្កាត់ព្រែកលៀប ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖
ឧបមាថា លោក (ក) បានខ្ចីសៀវភៅគ្រួសារលោក (ខ) ទៅបំពេញជាឯកសារដាក់បញ្ចាំខ្ចីលុយគេ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីខ្ចីលុយរួចលោក (ក) បានគេចខ្លួនបាត់ ដូច្នេះម្ចាស់លុយបានទារបំណុលពីលោក (ខ) ព្រោះសំអាង ថា លោក (ខ) មានឈ្មោះនៅក្នុងសៀវភៅគ្រួសារ និងប្តឹងនគរបាលឲ្យឃាត់ខ្លួន។ ក្នុងករណីនេះ តើលោក (ខ) ត្រូវតែសងបំណុលជំនួសឬ?
ក្នុងករណីការដាក់បញ្ចាំខាងលើនេះមិនត្រឹមត្រូវតាមទម្រង់ច្បាប់ឡើយ ដោយហេតុថា សៀវភៅគ្រួសារជាអត្តសញ្ញាណសម្រាប់សម្គាល់គ្រួសារ មិនមែនជាកម្មវត្ថុនៃការដាក់បញ្ចាំឡើយ។ ទោះបីមានការយល់ព្រមការដាក់បញ្ចាំក៏ដោយ ក៏លោក (ក) និងម្ចាស់លុយមិនអាចបង្កើតកិច្ចសន្យាខ្ចីប្រាក់ដោយការដាក់បញ្ចាំទ្រព្យ ឬវត្ថុរបស់លោក (ខ) បានឡើយ បើម្ចាស់លុយមិនបានជូនដំណឹងមកលោក (ខ) ឬមិនមានការចូលរួមរវាងម្ចាស់លុយ និងលោក (ខ) ក្នុងការបង្កើតកិច្ចសន្យាធានាសិទ្ធិលើបំណុលរបស់លោក (ក) នោះ។ ផ្អែកតាមអង្គហេតុនេះ ម្ចាស់បំណុលមិនមានទំនាក់ទំនងគតិយុត្តជាមួយលោក (ខ) ហើយលោក (ខ) ក៏មិនមានកាតព្វកិច្ចត្រូវសងប្រាក់ជំនួសលោក (ក) ដែរ។
ដោយឡែកក្នុងករណីលោក (ក) និងលោក (ខ) បានឃុបឃិតគ្នាប្រើមធ្យោបាយទុច្ចរិតបោកប្រាស់ម្ចាស់លុយ ក្រោយពីសមត្ថកិច្ចបានរកឃើញពីតម្រុយភ័ស្តុតាងផ្សេងៗតាមបណ្តឹងរបស់ម្ចាស់លុយ នោះលោក (ក) និងលោក (ខ) អាចនឹងត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ និងសំណងទៅម្ចាស់លុយតាមផ្លូវច្បាប់។
ហេតុអ្វីបានជា លោក (ខ) មានចំណែកទទួលខុសត្រូវចេញសងបំណុលជំនួសលោក (ក)? តើលោក (ខ) ត្រូវមានទោសព្រហ្មទណ្ឌឬទេ?
ក្នុងករណីលោក (ខ) មិនបានចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងការខ្ចីលុយជាមួយលោក (ក) ម្ចាស់លុយបានបង្កើតសិទ្ធិលើបំណុលរបស់ខ្លួន ដោយម្ចាស់លុយបានជូនដំណឹងមកលោក (ខ) ហើយលោក (ខ) បានយល់ព្រមទទួលខុសត្រូវលើបំណុលដែលលោក (ក) បានខ្ចីពីម្ចាស់លុយ។ ក្នុងករណីកិច្ចនេះ លោក (ខ) ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវសងប្រាក់ទៅម្ចាស់លុយ។ ដោយឡែក លោក (ខ) ដែលជាអ្នកសងជំនួស ត្រូវទទួលបានការផ្ទេរដោយស្វ័យប្រវត្តិនូវសិទ្ធិលើបំណុល និងសិទ្ធិផ្សេងទៀតដែលម្ចាស់បំណុលធ្លាប់មានលើលោក (ក) ។
តាមអង្គហេតុខាងលើនេះ ជាវិវាទរដ្ឋប្បវេណី សិទ្ធិលើបំណុល មិនមែនជាកម្មវត្ថុដែលលោក (ខ) ត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឡើយ។
ចុះបើករណីលោក (ខ) ចាប់លោក (ក) បាន ប៉ុន្តែលោក (ក) គ្មានលុយសងបំណុលគេ តើតាមគោលការណ៍ច្បាប់ដោះស្រាយបែបណា?
ករណីអង្គហេតុដែលរៀបរាប់ក្នុងសំណួរទី ២ ខាងលើ លោក (ខ) មានសិទ្ធិទាមទារបំណុល និងសំណងខូចខាតផ្សេងៗដោយផ្ទាល់ពីលោក (ក) បាន ក្នុងឋានៈខ្លួន (លោក ខ) ជាម្ចាស់បំណុលដែលលោក (ខ) បានសងជំនួសទៅម្ចាស់លុយ ឬលោក (ខ) អាចទាមទារឲ្យលោក (ក) ទទួលខុសត្រូវសងបំណុលទៅម្ចាស់លុយ។
ក្នុងខណៈដែលលោក (ក) បាននិយាយថា ខ្លួនទទួលខុសត្រូវលើបំណុល និងសំណងផ្សេងៗ តែខ្លួនមិនមានប្រាក់សង ឬមិនព្រមសង លោក (ខ) ឬម្ចាស់លុយអាចប្តឹងទៅតុលាការដើម្បីទាមទារប្រាក់ដែលលោក (ក) ជំពាក់បាន។ ក្នុងករណីដែលលោក (ក) មានទ្រព្យដូចជា ដី ផ្ទះ ម៉ូតូឡាន ។ល។ ហើយលោក (ក) មិនព្រមលក់ចាត់ចែងសងបំណុល ឬដោះដូរឲ្យទៅម្ចាស់លុយ ឬលោក (ខ) នោះម្ចាស់បំណុលអាចប្តឹងទៅតុលាការដើម្បីស្នើសុំអនុវត្តដោយបង្ខំបាន៕