.jpg)
លោក មេធាវី សារ៉េត សារ៉េនឌី កាលពីកន្លងទៅ។ រូបថត សហការី
ការរើសបានលិខិតស្នាម ឬឯកសារផ្សេងៗរបស់អ្នកដទៃដែលសម្គាល់ពីអត្តសញ្ញាណអចលនទ្រព្យ ឬសម្គាល់កម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ ហើយយកទៅប្រើប្រាស់ តើជាការខុសច្បាប់ឬយ៉ាងណា? ជុំវិញបញ្ហានេះកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោក មេធាវី សារ៉េត សារ៉េនឌី សមាជិកនៃក្រុមមេធាវីធម្មសាស្ត្រដែលមានការិយាល័យនៅជាន់ទី ១០ បន្ទប់ P10-11 នៃអគារសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញអន្តរជាតិ (PPIU) នៅផ្លូវលេខ ៣៦ សង្កាត់វាលវង់ខណ្ឌ ៧ មករា រាជធានីភ្នំពេញមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
ឧបមាថា ស្លាកលេខរថយន្ត ១ គ្រឿងជាស្លាកលេខរថយន្តបង្កបទល្មើសដែលនគរបាលកំពុងស្វែងរកចាប់។ ចៃដន្យលោក (ក) រើសបានស្លាកលេខនោះហើយយកទៅបំពាក់លើរថយន្តរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែក្រោយមកនគរបាលបានប្រទះឃើញនៅជាប់នឹងរថយន្តម្ចាស់ថ្មី។ សួរថា តើលោក (ក) ត្រូវនគរបាលឃាត់ខ្លួនដែរទេ? បើឃាត់ខ្លួនមកពីមូលហេតុអ្វី? បើមិនឃាត់ខ្លួនមកពីមូលហេតុអ្វី?
ក្នុងករណីដូចខាងលើលោក (ក) នឹងត្រូវនគរបាលយុត្តិធម៌ឃាត់ខ្លួន។ ព្រោះស្លាកលេខរថយន្តដែលលោក (ក) យកទៅបំពាក់ជាស្លាកលេខឡានបង្កបទល្មើសដែលនគរបាលកំពុងស្វែងរក ដូចនេះនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវតែស្នើសុំដីកាចាប់ខ្លួនទៅព្រះរាជអាជ្ញាដើម្បីសុំដីកាចេញចាប់ខ្លួនលោក (ក)។
បន្ទាប់ពីទទួលបានដីកាហើយនោះសមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ចាប់ខ្លួនលោក (ក) ទៅកាន់អង្គភាពនគរបាលយុត្តិធម៌ដើម្បីសាកសួរ និងរៀបចំកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការដើម្បីសាកសួរ និងសម្រេចតាមច្បាប់។
យោងតាមមាត្រា ៩៦ នៃនីតិវិធីក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជាស្តីពីការឃាត់ខ្លួនបានចែងថា៖ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការចាំបាច់នៃការស៊ើបអង្កេត មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌អាចឃាត់បុគ្គលដែលសង្ស័យថា៖ បានចូលរួមនៅក្នុងបទល្មើស។ មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ក៏អាចឃាត់ខ្លួនបុគ្គលដែលផ្តល់ព័ត៌មានស្តីពីរឿងហេតុបានដែរ ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌខាងក្រោមនេះត្រូវបានបំពេញ ៖
-បុគ្គលដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានប្រកែកមិនព្រមផ្តល់ព័ត៌មាន។
-មានការយល់ព្រមជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឲ្យធ្វើការឃាត់ខ្លួនពីព្រះរាជអាជ្ញា។
មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវរាយការណ៍ភ្លាមជូនទៅព្រះរាជអាជ្ញាព្រមទាំងត្រូវបញ្ជូនគ្រប់ភ័ស្តុតាងទាំងអស់ដែលតម្រូវឲ្យមានការឃាត់ខ្លួននោះ។ ការឃាត់ខ្លួនមានថិរវេលា ៤៨ ម៉ោង។ ថិរវេលាត្រូវគិតពីម៉ោងដែលសាមីខ្លួនមកដល់អង្គភាពនគរបាល ឬកងរាជអាវុធហត្ថ។
ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋកាលណាមានតម្រុយបង្ហាញឲ្យឃើញថា៖ មានពិរុទ្ធលើបុគ្គលដែលឃាត់ខ្លួនមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌អាចពន្យារការឃាត់ខ្លួនបាន ប្រសិនបើវិធានការនេះជាការចាំបាច់ដើម្បីឲ្យការស៊ើបអង្កេតប្រព្រឹត្តទៅបានល្អ។ ការពន្យារនេះត្រូវសុំទៅព្រះរាជអាជ្ញា។ ការអនុញ្ញាតឲ្យពន្យារពេលឃាត់ខ្លួនដែលធ្វើជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ និងមានសំអាងហេតុត្រូវដាក់បញ្ជូនទៅក្នុងសំណុំរឿង។ ការពន្យារគឺជាវិធានការពិសេស។
ការពន្យារនេះមិនអាចឲ្យលើសពី ២៤ ម៉ោងឡើយដោយមិនគិតពីថិរវេលាចាំចាច់នៃការដឹកជញ្ជូន។
ការពន្យារមិនអាចត្រូវយល់ព្រមបានទេ ប្រសិនបើបុគ្គលដែលឃាត់ខ្លួននោះជាអនីតិជន។ ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋ អនីតិជនដែលមានអាយុពី ១៤ ដល់ក្រោម ១៦ ឆ្នាំមិនអាចត្រូវឃាត់ខ្លួនហួសរយៈពេល ៣៦ ម៉ោងឡើយ។
ចំពោះបទមជ្ឈិម អនីតិជនមានអាយុ ១៤ ដល់ក្រោម ១៦ ឆ្នាំមិនអាចត្រូវឃាត់ខ្លួនហួសរយៈពេល ២៤ ម៉ោងឡើយ។
ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋអនីតិជនដែលមានអាយុពី ១៦ ដល់ក្រោម ១៨ ឆ្នាំមិនអាចត្រូវឃាត់ខ្លួនហួសរយៈពេល ៤៨ ម៉ោងឡើយ។
ចំពោះបទមជ្ឈិមអនីតិជនមានអាយុ ១៦ ដល់ក្រោម ១៨ ឆ្នាំមិនអាចត្រូវឃាត់ខ្លួនហួសរយៈពេល ៣៦ ម៉ោងឡើយ។ អនីតិជនមានអាយុក្រោម ១៤ ឆ្នាំពុំអាចត្រូវគេឃាត់ខ្លួនបានឡើយ។
មាត្រា ៩៧ កំណត់ហេតុស្តីពីការឃាត់ខ្លួន៖ កាលណាមានការឃាត់ខ្លួនបុគ្គលណាមួយមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវឲ្យដំណឹងជាបន្ទាន់អំពីសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួននោះដោយប្រាប់ឲ្យបានដឹងពីមូលហេតុនៃសេចក្តីសម្រេចឃាត់ខ្លួននេះ។ មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ប្រាប់សាមីខ្លួនឲ្យបានដឹងផងដែរអំពីសិទ្ធិដែលបានចែងនៅមាត្រា ៩៨ នៃក្រមនេះ។
ក្នុងករណីចាំបាច់មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌អាចហៅរកអ្នកបកប្រែ។ មន្ត្រីនគរបាលធ្វើកំណត់ហេតុស្តីពីការឃាត់ខ្លួនជាបន្ទាន់ដោយចុះសេចក្តីដូចតទៅ៖
-ឈ្មោះ និងឋានៈមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ដែលមានបង្គាប់ឲ្យឃាត់ខ្លួន។
-អត្តសញ្ញាណនៃបុគ្គលដែលត្រូវឃាត់ខ្លួន។
-មូលហេតុនៃការឃាត់ខ្លួន
-ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ និងម៉ោងដែលផ្តើមចាប់ខ្លួន។
-ការឲ្យដំណឹងអំពីសិទ្ធិដែលបានបញ្ញតិ្តនៃមាត្រា ៩៨ នៃក្រមនេះ។
-យថាហេតុឈ្មោះអ្នកបកប្រែ។
កំណត់ហេតុនេះត្រូវតែចុះហត្ថលេខា ឬផ្តិតម្រាមដៃរបស់ជនឃាត់ខ្លួន ក្រោយពីបានអានកំណត់ហេតុរួច ឬបើសាមីខ្លួនមិនចេះអក្សរ មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវអានកំណត់ហេតុឲ្យស្ដាប់។ ប្រសិនបើជននេះប្រកែកមិនព្រមចុះហត្ថលេខា ឬផ្តិតម្រាមដៃទេ មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវចុះនិទ្ទេស។ កំណត់ហេតុត្រូវភ្ជាប់ជាមួយសំណុំរឿង។
(សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្ដ)
