.jpg)
លោក មេធាវី យុង ផានិត កាលពីពេលកន្លងមក។ រូបថត សហការី
ជាទូទៅការទិញលក់ រថយន្ត ឬ ម៉ូតូ ភាគីអ្នកលក់ និងអ្នកទិញ តែងតែមានការឯកភាពគ្នាជាសំអាងណាមួយតាមរយៈធ្វើលិខិតស្នាម។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើភាគីទាំងសងខាងមិនបានធ្វើលិខិតស្នាមណាមួយមកធ្វើជាសំអាងទេ ហើយប្រសិនភាគីអ្នកទិញយកទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗ តើអ្នកលក់ម៉ូតូឲ្យទៅគេនោះនឹងជួបផលវិបាកដែរឬយ៉ាងណា? ជុំវិញបញ្ហានេះភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
ឧបមាថា លោក (ក) បានលក់ម៉ូតូ ឬរថយន្តឲ្យទៅលោក (ខ) ប៉ុន្តែរវាងអ្នកទាំង ២ នាក់មិនបានធ្វើលិខិតទិញលក់អ្វីទេ។ ក្រោយមកលោក (ខ) បានយកម៉ូតូធ្វើជាមធ្យោបាយប្រព្រឹត្តបទល្មើសហើយរត់ចោលម៉ូតូ។ លុះសមត្ថកិច្ចចាប់ម៉ូតូនោះបាន តើលោក (ក) ដែលជាម្ចាស់ដើមនឹងមានទោសទេ?
ចំពោះករណីនេះ លោក (ក) បានលក់ម៉ូតូ ១ គ្រឿងទៅឲ្យលោក (ខ) ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានធ្វើលិខិតទិញលក់ទេ ហើយក្រោយមកលោក (ខ) បានយកម៉ូតូនោះទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងបានគេចខ្លួនដោយបន្សល់ទុកតែម៉ូតូដែលជាវត្ថុតាងពាក់ព័ន្ធការប្រព្រឹត្តបទល្មើស។ បន្ទាប់មកនគរបាលបានធ្វើការស្រាវជ្រាវទៅក៏រកឃើញថា ម៉ូតូ ១ គ្រឿងនោះជារបស់លោក (ក) ។ បញ្ហានេះលោក (ក) បានប្រាប់សមត្ថកិច្ចថា ម៉ូតូនោះគាត់បានលក់ទៅឲ្យលោក (ខ) ហើយ ដូច្នេះគាត់មិនទទួលខុសត្រូវទេ។ ប៉ុន្តែបើនិយាយពីផ្លូវច្បាប់វិញគឺគេមិនគិតថា លោក (ក) លក់ទៅឲ្យលោក (ខ) ឬយ៉ាងម៉េចទេ ព្រោះច្បាប់ទាមទាររកភ័ស្តុតាងជាក់លាក់ច្បាស់លាស់ថា បើលោក (ក) ពិតជាលក់ម៉ូតូនោះទៅឲ្យលោក (ខ) មែនត្រូវមានលិខិតទិញលក់បញ្ជាក់ថា ខ្លួនពិតជាលក់ម៉ូតូទៅឲ្យលោក (ខ) ពិតប្រាកដមែន។ ករណីមិនមានអ្វីជាសំអាងបង្ហាញដល់សមត្ថកិច្ចនោះ គឺសមត្ថកិច្ចនឹងឃាត់ខ្លួនលោក (ក) ហើយ ព្រោះសមត្ថកិច្ចផ្អែកទៅលើម៉ូតូនោះជារបស់លោក (ក) ហើយយល់ថា ឲ្យតែអ្នកណាជាម្ចាស់ម៉ូតូនោះគឺអ្នកនោះហើយប្រព្រឹត្តបទល្មើស។
បានសេចក្តីថាមួយរយភាគរយគឺលោក (ក) ត្រូវជាប់សង្ស័យថា ជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសហើយ ព្រោះថាលោក (ក) គ្មានភ័ស្តុតាងផ្ទុយដើម្បីបង្ហាញ ឬអះអាងដល់សមត្ថកិច្ច។ ខ្ញុំឧទាហរណ៍មួយទៀតថា ឧបមាថា ជនម្នាក់យកម៉ូតូនោះទៅធ្វើសកម្មភាពឆក់ខ្សែកគេ ហើយពេលគេដេញក៏ផ្តួលម៉ូតូចោលហើយរត់គេចខ្លួន។ ដល់ពេលសមត្ថកិច្ចយកម៉ូតូនោះទៅផ្ទៀងផ្ទាត់នៅគល់បញ្ជីឃើញថា ជារបស់លោក (ក) ។ បានន័យថា ម៉ូតូនោះនៅតែមានឈ្មោះលោក (ក) ដដែល ដូច្នេះសមត្ថកិច្ចត្រូវកោះហៅលោក (ក) មកសួរនាំ ព្រោះលោក (ក) ជាម្ចាស់ម៉ូតូ។ តែបើម៉ូតូនោះលោក (ក) បានធ្វើលិខិតទិញលក់ទៅឲ្យលោក (ខ) មែនគឺសមត្ថកិច្ចនឹងធ្វើការស្រាវជ្រាវរកអត្តសញ្ញាណលោក (ខ) តែប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកឯលោក (ក) ផុតពីការទទួលខុសត្រូវហើយ។
ករណីនេះប្រសិនបើលោក (ក) ពេលលក់ម៉ូតូមានតែសាក្សីដឹងឮ តើយ៉ាងម៉េចដែរ?
ករណីនេះប្រសិនបើលោក (ក) គាត់មិនបានធ្វើលិខិតទិញលក់ហើយមានមនុស្សធ្វើជាសាក្សីក៏បាន ប៉ុន្តែធ្វើយ៉ាងណាសាក្សីនោះអាចធ្វើឲ្យសមត្ថកិច្ច ឬតុលាការជឿបាន។ ប៉ុន្តែពេលខ្លះសមត្ថកិច្ច ឬតុលាការមិនអាចជឿលើសាក្សីបានទេ ដោយសារតែសាក្សីនោះ ឆ្លើយមិនច្បាស់លាស់។ បើជាការល្អបំផុតនោះលោក (ក) នៅពេលលក់ម៉ូតូទៅឲ្យលោក (ខ) ដើម្បីឲ្យរួចផុតពីហេតុការណ៍អាក្រក់ណាមួយទៅថ្ងៃក្រោយ ត្រូវតែធ្វើការកាត់ឈ្មោះនៅគល់បញ្ជីឲ្យបានត្រឹមត្រូវទើបជាការល្អ៕
