.jpg)
លោក មេធាវី លី កុសល កាលពីពេលកន្លងមក។ រូបថត សហការី
កន្លងមក គេឃើញមានអ្នករងគ្រោះថ្នាក់ស្លាប់ និងរបួសពីការសាងសង់សំណង់អគារ ប៉ុន្តែផ្លូវច្បាប់ តើអ្នកពាក់ព័ន្ធដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់នោះនឹងមានចំណែកទទួលខុសត្រូវបែបណាដែរ? ជុំវិញបញ្ហានេះភ្នំពេញ-ប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោក មេធាវី លី កុសល ដែលមានការិយាល័យមេធាវីផ្ទះលេខ ៤៥Eo ផ្លូវ ៩ ភូមិត្រពាំងថ្លឹង សង្កាត់ចោមចៅ ខណ្ឌ ពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
ករណីរលំដងស្ទូចក្នុងការដ្ឋានសំណង់ ១ បណ្តាលឱ្យសង្កត់មនុស្សស្លាប់។ តើរឿងនេះអ្នកបញ្ជាដងស្តួចជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើជនរងគ្រោះ ឬម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់?
យោងតាមមាត្រា ២៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌបានចែងអំពីគោលការណ៍ឯកតកម្មនៃការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ មានន័យថាអ្នកណាជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស អ្នកនោះគឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវដែលភាសាខ្មែរយើងនិយាយយ៉ាងសាមញ្ញថា “អ្នកណាធ្វើអ្នកនោះទទួល” គឺសំដៅដល់ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើផ្ទាល់ខ្លួន បើបុគ្គលណាម្នាក់ជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស។
ដូច្នេះបុគ្គលនោះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ប្រសិនបើរកឃើញគ្រប់គ្រាន់នូវធាតុផ្សំ បទល្មើសនោះ។ ដោយឡែកសម្រាប់ម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់ ប្រសិនបើគាត់ជានិយោជក (ថៅកែ) គាត់ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចទទួលខុសត្រូវនូវសំណងរដ្ឋប្បវេណី។
នេះបើផ្អែកទៅលើមាត្រា ៧៤៧ នៃក្រមរដ្ឋប្បវេណីស្តីអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់និយោជក។ ដោយក្នុងនោះបុគ្គលដែលប្រើនិយោជិត (អ្នកដែលគេប្រើឱ្យធ្វើការ) ដើម្បីអនុវត្តកិច្ចការត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងការសងការខូចខាតដែលនិយោជិតបានបង្កដល់អ្នកដទៃដោយខុសច្បាប់ ។ដោយកំហុសចេតនា ឬដោយកំហុសអចេតនាក្នុងការអនុវត្តកិច្ចការនេះ។
ចុះបើម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់ប្រកែកមិនព្រមទទួលខុសត្រូវដោយលើកហេតុផលថា បានជួលផ្តាច់ឱ្យមេការសំណង់រួចហើយ។ តើជាគោលការណ៍ច្បាប់ត្រូវដោះស្រាយបែបណា?
ករណីនេះយើងត្រូវពិនិត្យទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់ថា តើមានកិច្ចសន្យាម៉ៅការរវាងម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់ និងអ្នកម៉ៅការឬទេ? ប្រសិនបើមានកិច្ចសន្យាមែននោះ អ្នកម៉ៅការសំណង់គាត់ គឺជានិយោជកហើយអ្នកបញ្ជាដងស្ទូច គឺជានិយោជិត។ ដូច្នេះអ្នកម៉ៅការគាត់ត្រូវទទួលផ្នែកសំណងរដ្ឋប្បវេណី (បើសិនជារកឃើញថាគាត់មិនបានចូលរួមក្នុងអំពើផ្ទាល់ដែលបង្កើតឱ្យមានបទល្មើសទេនោះ) ។ហើយដើម្បីឱ្យនិយោជកទទួលខុសត្រូវសងសំណងនៃការខូចខាតដែលកើតឡើង ដោយសារអំពើអនីត្យានុកូលរបស់និយោជិត ត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌ ៣ យ៉ាង៖ ទី១- ការប្រើនិយោជិតដើម្បីអនុវត្តកិច្ចការណាមួយជាកំណត់។ ទី២- អំពើអនីត្យានុកូលនោះកើតឡើងនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលនិយោជិតអនុវត្តកិច្ចការរបស់ខ្លួន។ ទី៣- ព្យសនកម្មដែលកើតឡើងគឺជាអំពើរបស់និយោជិត។
និយោជកមិនអាចបញ្ជាក់ថា ខ្លួនបានត្រួតពិនិត្យដោយត្រឹមត្រូវនៅលើការអនុវត្តកិច្ចការរបស់និយោជិតដើម្បីអះអាងឱ្យខ្លួនរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើអនីត្យានុកូលរបស់និយោជិតឡើយ។ ដោយឡែកចំពោះអ្នកបញ្ជាដងស្ទូច គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌក្នុងករណីអំពើនោះកើតចេញពីចេតនា ឬកើតចេញពីការខ្ជីខ្ជា ធ្វេសប្រហែស ការមិនយកចិត្តទុកដាក់ ការប្រមាថជីវិតអ្នកដទៃជាដើម។
តើម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់ត្រូវសងសំណងរដ្ឋប្បវេណីដល់ជនរងគ្រោះ ឬក៏ទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌឬយ៉ាងណា?
ក្នុងករណីដែលរកឃើញថា ម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់មិនបានសមគំនិត មិនបានចូលរួមប្រព្រឹត្តអំពើផ្ទាល់ជាមួយចារី ហើយប្រគល់ភារកិច្ចទៅឱ្យអ្នកម៉ៅការ តាមរយ:កិច្ចសន្យាម៉ៅការ នោះម្ចាស់ការដ្ឋានមិនទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌនោះទេ។
ក្នុងករណីជនរងគ្រោះទទួលបានសំណងអស់ហើយ ឯក្រុមគ្រួសារគាត់ក៏មិនប្តឹងដែរ។ តើម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់នោះអាចរួចផុតពីការប្តឹងទៅតុលាការបានទេ? ហើយនរណាជាអ្នកមានសមត្ថកិច្ចប្តឹងជំនួសក្រុមជនរងគ្រោះបាន? ហេតុអ្វីគេអាចប្តឹងជំនួសជនរងគ្រោះ?
ម្ចាស់ការដ្ឋានសំណង់ ឬអ្នកម៉ៅការសំណង់អាចរួចផុតពីការប្តឹងទារសំណងរដ្ឋប្បវេណី ដោយហេតុថា គាត់បានសងសំណងទៅភាគីជនរងគ្រោះរួចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកប្រព្រឹត្តផ្ទាល់នូវអំពើអនីត្យានុកូល ហើយអំពើនោះចូលជាអំពើល្មើសក្នុងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ គឺវាស្ថិតក្នុងបណ្តឹងអាជ្ញា ដែលមិនអាចរំលត់ដោយសំណងរដ្ឋប្បវេណីនោះទេ៕
