ក្រោយពីច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកត្រូវបានអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់មក គេសង្កេតឃើញថាបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅតែកើតមានច្រើនដដែល។ ជុំវិញមូលហេតុនៃបញ្ហានេះភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ បានសម្ភាសជាមួយលោក គង់ សុវណ្ណ ទីប្រឹក្សាជំនាញ និង ជាអនុប្រធានក្រុម កម្មវិធីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍សហគមន៍ នៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវជនបទជំហ៊ានទី ២ របស់ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
តាមការសង្កេតរបស់អង្គការលោកដែលធ្វើការងារលើចរាចរណ៍ តើច្បាប់ចរាចរណ៍ដែលប្រើប្រាស់កន្លងមកលោកយល់ថា ទាំងពលរដ្ឋ ទាំងនគរបាលចរាចរណ៍ ពួកគាត់គោរពច្បាប់ និងអនុវត្តបានយ៉ាងម៉េចដែរ ?
បច្ចុប្បន្នគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកបានក្លាយជាប្រធានបទមួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋទូទៅមានការព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពរាល់ពេលធ្វើដំណើរ។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានបន្សល់ទុកនូវសោកនាដកម្មមានដូចជាស្ត្រីមេម៉ាយ កុមារកំព្រា ជនពិការជាមួយនឹងផលប៉ះពាល់ជាច្រើនផ្សេងទៀតចំពោះសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិទាំងមូល។
ជាក់ស្តែងយើងសង្កេតឃើញថា បើទោះជាមានច្បាប់ចរាចរណ៍ដែលល្អប្រសើរច្រើនជាងមុន ការផាកពិន័យ និងការដាក់ទោសទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន ប៉ុន្តែ ប្រជាពលរដ្ឋហាក់ដូចជាពុំទាន់ទទួលបានការយល់ដឹងជ្រួតជ្រាប និងគោរពប្រតិបត្តិឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួននៅឡើយទេ ម្ល៉ោះហើយបានជាចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ក៏ដូចជា ចំនួនអ្នកស្លាប់ និងរបួសធ្ងន់ធ្ងរនៅមិនទាន់ឃើញមានការថយចុះស្របតាមការរំពឹងទុករបស់ផែនការជាតិដែលបានកំណត់នៅឡើយ។
ទាំងអស់នេះយើងអាចនិយាយបានថា ការចូលរួមវិនិយោគលើការអប់រំផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការរឹតបន្តឹងអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ពិតជានៅមានកម្រិតពោលគឺអ្នកបើកលឿននៅតែលឿនអ្នកពិសាគ្រឿងស្រវឹងហើយបើកបរនៅតែប្រព្រឹត្តបន្ត អ្នកមិនគោរពភ្លើងស្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ក៏ដូចជាកាន់តែល្មើសជាងមុនទៅទៀត។
ករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ហាក់កើតមានជាបន្តបន្ទាប់បើទោះបីជាច្បាប់ចរាចរណ៍អនុម័តឱ្យប្រើទៅហើយក្តី។ តើបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់នេះមកពីមិនសូវមានការផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយ ឬក៏មកពីកត្តាមនុស្សមិនគោរពច្បាប់?
កាលពីឆ្នាំ ២០១៥ កន្លងទៅយើងសង្កេតឃើញថាទាំងក្រសួងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាលដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ សង្គមស៊ីវិលក៏ដូចជា វិស័យឯកជនបានរួមដៃគ្នាយ៉ាងសកម្ម និងស្វិតស្វាញបំផុតក្នុងការអប់រំផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ទន្ទឹមនឹងនោះការរឹតបន្តឹងច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកក៏បានអនុវត្តពីដើមឆ្នាំ ២០១៦ ដោយសកម្ម។ ជាលទ្ធផលយើងបានសង្កេតឃើញថាអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មានការថយចុះ ១៧ ភាគរយរបួសធ្ងន់ថយចុះ ១៤ ភាគរយ និងរបួសស្រាលថយចុះ ១៣ ភាគរយ។
ដោយឡែកក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ និង ៧ ខែដើមឆ្នាំ ២០១៨ នេះយន្តការអប់រំផ្សព្វផ្សាយអំពីសុវត្ថិភាព និងការរឹតបន្តឹងអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកដូចជាពុំសូវមានភាពផុសផុលដូចកាលដែលបានអនុវត្តកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ កន្លងទៅទេ។ ដូច្នេះហើយបានជាយោងទៅតាមប្រព័ន្ធព័ត៌មានជនរងគ្រោះ និងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ កើនឡើង ៧ ភាគរយ និងអ្នករបួសធ្ងន់ធ្ងរគឺកើនឡើង ៤ ភាគរយបើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៦។
ជាការពិតណាស់មនុស្សតែងតែបង្កកំហុសឆ្គង និងងាយស្រួលទទួលរងនូវឥទ្ធិពលដែលងាយគ្រោះថ្នាក់ និងអវិជ្ជមានរហូតក្លាយទៅជាទម្លាប់។ ដូចនេះហើយដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថជំនឿ និងការប្រព្រឹត្តរបស់អ្នកបើកបរគ្រប់រូបឱ្យឆ្ពោះទៅគោរពអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកបានគឺចាំបាច់ណាស់រាជរដ្ឋាភិបាលដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សង្គមស៊ីវិល វិស័យឯកជនក៏ដូចជា វិស័យព័ត៌មាន មានទូរទស្សន៍ កាសែត វិទ្យុ ទំព័របណ្តាញសង្គមត្រូវពង្រីកបន្ថែមការចូលរួមចំណែកអប់រំផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានជាប់លាប់ហើយបន្តទ្រទ្រង់សកម្មភាពអាទិភាពដែលមានដូចជា កម្មវិធីអប់រំផ្សព្វផ្សាយក្នុងសាលារៀន និងសហគមន៍ ការកែលម្អកម្រិតសុវត្ថិភាពហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវថ្នល់ពង្រឹងនូវប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធក្រោមច្បាប់ធ្វើយុទ្ធនាការអប់រំផ្សព្វផ្សាយផលិតខ្សែភាពយន្តអប់រំខ្លី និងដាក់ចេញនូវកម្មវិធីប្រកួតប្រជែងការអនុវត្តកិច្ចការសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍តាមក្រសួងមន្ទីរស្ថាប័នសាលារៀន និងសហគមន៍។ល។
(សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្ដនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ)