.jpg)
លោក ស ម៉ូរ៉ា កាលពីពេលកន្លងទៅ។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
តាមធម្មតាគោលបំណងនៃច្បាប់ការងារមិនសំដៅបម្រើឲ្យតែកម្មករនិយោជិត និងនិយោជកក្នុងវិស័យកាត់ដេរនោះទេ ប៉ុន្តែក្នុងផ្នែកផ្សេងក៏គាំពារផងដែរ។ ទោះយ៉ាងណានៅក្នុងការងារបម្រើអាហារភេសជ្ជៈ និងផ្នែកសេវាកម្សាន្តបច្ចុប្បន្ន ថៅកែហាក់មិនទាន់បានយកច្បាប់ស្តីពីការងារអនុវត្តទៅលើពួកគេនៅឡើយទេ ពិសេសក្រោយមានច្បាប់សហជីព។
ជុំវិញបញ្ហានេះលោក ស ម៉ូរ៉ា ប្រធានសហជីពចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជាដែលមានសមាជិកប្រមាណជាង ៤ ពាន់នាក់នៅភ្នំពេញ សៀមរាប និងខេត្តព្រះសីហនុបានផ្ដលបទសម្ភាសជាមួយភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
បើនិយាយពីសហជីពលោកតើបច្ចុប្បន្នខាងក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈបានគិតគូរយ៉ាងម៉េចដែរ?
រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះបើយើងនិយាយទៅគឺការចុះបញ្ជិកានៅក្រសួងការងារវានៅតែមានបញ្ហាលំបាកដោយសារតែតម្រូវការពីក្រសួងការងារវាលើសពីច្បាប់សហជីព។
ករណីនេះបើទោះជាសហជីពជាច្រើនបានចុះបញ្ជិកានៅក្រសួងការងារហើយក៏ដោយ ប៉ុន្តែវាចំណាយពេលច្រើន ហើយកម្មករមួយចំនួនហ្នឹងដល់តែមានការលំបាកពេកទៅពួកគាត់ក៏មិនចង់បង្កើតសហជីពតទៅទៀតដែរ។ អ៊ីចឹងវាបានធ្វើឲ្យពួកគាត់បាត់បង់នូវសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍នៅកន្លែងធ្វើការពួកគាត់។
បញ្ហាមួយទៀតគឺអំពីការផ្សព្វផ្សាយវិវាទដោយយើងមើលឃើញថាពេលបច្ចុប្បន្ននេះសហជីពមិនអាចការពារកម្មករនិយោជិតដែលជាសមាជិករបស់ខ្លួនបានទេ បើសិនជាសហជីពហ្នឹងគ្មានភាពជាតំណាង ពិសេសពីសហព័ន្ធតែម្តងគឺថាសហព័ន្ធមិនអាចការពារសមាជិកខ្លួនបានទេ។
បញ្ហាមួយទៀត ប្រសិនបើពីមុននៅកន្លែងធ្វើការមានតែកម្មករ ២ ទៅ ៣ នាក់ ហើយបើពួកគាត់មិនចង់បង្កើតជាសហជីព តែពួកគាត់ចង់ឲ្យសហព័ន្ធការពារពួកគាត់គឺបាន។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នគឺមិនបានទេ ប្រសិនបើពួកគាត់មិនបង្កើតសហជីពខ្លួនគាត់នៅមូលដ្ឋានទេ គឺនៅពេលមានបញ្ហាមិនអាចយកបណ្តឹងទៅក្រសួងការងារបានទេ។ មានន័យថាបណ្តឹងរួម ឬក៏បញ្ហារួមរបស់ពួកគាត់ ប៉ុន្តែបើពួកគាត់មានបញ្ហាទំនាស់ឯកជនជាមួយថៅកែគឺពួកគាត់អាចយកបណ្តឹងនោះទៅក្រសួងការងារបាន ប៉ុន្តែសហជីពមិនអាចធ្វើជាតំណាងឲ្យគាត់បានទេ។
តើសហជីពលោកនៅដាច់ដោយឡែកពីសហជីពផ្សេងៗទៀតឬយ៉ាងណា? ហើយខាងក្រសួងការងារ គាត់បានយកចិត្តទុកដាក់ដល់សហជីពលោកដែរឬទេ?
បញ្ហានេះដោយសារយើងធ្វើការងារច្រើនឆ្នាំមកហើយដែរនោះមកទល់ឥឡូវនេះបើយើងមើលពីការយកចិត្តទុកដាក់ពីក្រសួងលើកម្មករក្នុងវិស័យផ្សេងក្រៅពីវិស័យកាត់ដេរហ្នឹងគឺថាគាត់ (ក្រសួងការងារ) ចាប់ផ្តើមនិយាយពីសហជីពក្រៅពីវិស័យកាត់ដេរច្រើនជាងមុន។ បានន័យថាខាងក្រសួងការងារគាត់គិតគូរច្រើនដែរ ប៉ុន្តែសម្រាប់វិស័យកាត់ដេរវានៅតែមានអត្ថិភាពអ៊ីចឹង។
ជាក់ស្តែង ពេលក្រសួងការងារចុះធ្វើអធិការកិច្ចលើកម្មករគឺថាក្នុងមួយអាទិត្យចំណាយពេលតែ ២ ថ្ងៃទេហើយ ៣ ថ្ងៃទៀតគឺខាងអធិការកិច្ចក្រសួងការងារចុះទៅវិស័យកាត់ដេរ។
នៅកន្លែងបម្រើសេវាកម្សាន្ត និងភេសជ្ជៈតើពួកគេមានបានចងក្រងជាសហជីពទេ?
ចំពោះកម្មករដែលធ្វើការងារក្នុងផ្នែកសេវាកម្សាន្ត និងភេសជ្ជៈគឺពួកគាត់មានចងក្រងជាសហជីពដែរ តែនៅកន្លែងមួយចំនួនពុំទាន់មានទេ ព្រោះបើពួកគាត់បង្កើតជាសហជីពគឺមានបញ្ហាប្រឈមច្រើនជាមួយផលពិបាកផ្សេងៗ។ ដូច្នេះពួកគាត់មិនចង់បង្កើតជាសហជីព ហើយពួកគាត់ក៏បោះបង់សិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ចោលតែម្ដងទៅ។
ចុះប្រសិនបើពួកគាត់មានបញ្ហាក្នុងការងារអ្វីមួយហើយតវ៉ាតើត្រូវទៅប្រាប់អ្នកណា?
ប្រសិនបើពួកគាត់មានបញ្ហាជារបៀបបុគ្គល អ៊ីចឹងពួកគាត់អាចប្តឹងទៅក្រសួងការងារបាន ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថានៅពេលដែលគាត់ប្តឹងទៅក្រសួងធម្មតាពេលយើងប្តឹងទៅក្រសួងការងារគឺភាគីខាងនិយោជកគេមានមេធាវី ឬអ្នកតំណាងអ៊ីចឹងទៅ។ ដោយឡែកខាងកម្មករគឺមិនមានអ្នកតំណាងទេ ប៉ុន្តែបើយើងមើលតាមច្បាប់គឺយើងមានសិទ្ធិស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់។
បើប្រៀបធៀបពីមុនមកឥឡូវតើវាខុសគ្នាយ៉ាងម៉េចដែរបន្ទាប់ពីមានច្បាប់សហជីព?
ជាក់ស្តែងយើងអាចមើលឃើញគឺថាវិវាទជាច្រើនវាបានកើតឡើងនៅមូលដ្ឋាន និងបានរាំងស្ទះនៅក្រសួងការងារហើយពេលដល់ក្រសួងការងារក៏បង្វែរទៅជាទំនាស់បុគ្គលអ៊ីចឹងទៅ។
តាមធម្មតាប្រសិនបើបង្វិលទៅជារឿងបុគ្គលហើយមានការផ្សះផ្សានៅក្រសួងការងារ អាហ្នឹងត្រូវតទៅតុលាការទៀត ប៉ុន្តែតុលាការនៅស្រុកខ្មែរយើងកម្មករគ្មានទំនុកចិត្តទេដោយសារត្រូវចំណាយពេលរាប់ឆ្នាំដែលខ្លះរហូតដល់ជាង ១០ ឆ្នាំនៅតែមិនទាន់ដោះស្រាយចេញ។ អ៊ីចឹងហើយពួកគាត់មានតែទម្លាក់រឿងនោះចោល ហើយប្រសិនបើរឿងនោះទៅក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាលទាល់តែរឿងនោះជាវិវាទរួមហើយបើវិវាទរួមទាល់តែក្រសួងបញ្ជូនករណីហ្នឹងដល់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាលទៀត។
បើក្រសួងការងារគិតថាជារឿងវិវាទបុគ្គលហើយបង្វិលទៅជារឿងបុគ្គលអ៊ីចឹងគាត់មានបានអីទៅក្រសួងការងារទៀត។
ជាក់ស្តែង នៅក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាលពីមុនមានពី ២០ ទៅ ៣០ ករណីក្នុងមួយខែៗ តែឥឡូវមានតែ ១ ឬក៏ ២ ករណីក្នុងមួយខែគឺវាខុសគ្នាដូចមេឃ និងដី។ នេះមិនមែនមានន័យថាស្ថានភាពការងារហ្នឹងបានល្អប្រសើរជាងមុនទេវាពិបាកដូចតែមុនអ៊ីចឹង ៧០ ភាគរយជាងគឺថៅកែរំលោភសិទ្ធិកម្មករ។ មានន័យថា ពីឆ្នាំ ២០១៦ មកដល់ឥឡូវគឺគ្មានការប្រែប្រួលទេ៕
