.jpg)
លោកមេធាវី ឡោ គីមហ្គិច នៃក្រុមមេធាវីអាស៊ានអន្តរជាតិ។ រូបថត សហការី
បើជនណាម្នាក់ដែលបង្កបទល្មើសហើយត្រូវនគរបាលចាប់ខ្លួន ជននោះត្រូវឆ្លងកាត់ការស៊ើបសួរបន្តពីសំណាក់អយ្យការ (ព្រះរាជអាជ្ញា)។ បន្ទាប់មកត្រូវចោទពីសំណាក់ព្រះរាជអាជ្ញាហើយត្រូវបញ្ជូនបន្តទៅចៅក្រមស៊ើបសួរ។ ប៉ុន្តែក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ តើអយ្យការ និងចៅក្រមខាងណាមានសិទ្ធិក្នុងការសម្រេចដោះលែង ឬមិនដោះលែងជនបង្កណាម្នាក់? ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី ឡោ គីមហ្គិច នៃក្រុមមេធាវីអាស៊ានអន្តរជាតិដែលមានអាសយដ្ឋានផ្ទះលេខ ១៦R ផ្លូវ ២៥២ សង្កាត់ចតុមុខ ខណ្ឌដូនពេញដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖
ក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការមានពាក្យថាអយ្យការតើពាក្យថាអយ្យការនេះជាអ្វី? ហើយពាក្យថាអយ្យការអមតុលាការជាអ្វី? ហើយចៅក្រមតំណាងឱ្យអ្វីដែរ?
អយ្យការ (ព្រះរាជអាជ្ញា) គឺជាស្ថាប័នមួយដាច់ដោយឡែកពីចៅក្រម ហើយស្ថាប័ននេះមានតួនាទីចោទប្រកាន់ដែលមានមន្ត្រីព្រះរាជអាជ្ញាជាអ្នកសម្រេច។
ពាក្យថាអាជ្ញាគឺជាអំណាច អ៊ីចឹងព្រះរាជអាជ្ញាមានន័យថាប្រើសម្រាប់ប្រទេសដែលមានស្តេចតែបើប្រទេសគ្មានស្តេចគេហៅថា រាជអាជ្ញា។ ឯចៅក្រម (តុលាការ) តំណាងនៃអំណាចក្នុងប្រទេស។
ចំពោះពាក្យថាអយ្យការអមតុលាការនោះគឺមានន័យថាស្ថាប័នមួយនេះមិនស្ថិតនៅក្រោមអំណាចរបស់តុលាការទេតែជាស្ថាប័នចោទប្រកាន់ទៅលើជនណាម្នាក់ដែលប្រព្រឹត្តខុស ឬប្រឆាំងនឹងច្បាប់ទាក់ទងរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។
អយ្យការអមតុលាការនេះមានសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រងលើកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនៅតាមបណ្តាខេត្ត-ក្រុងមាននគរបាលកងរាជអាវុធហត្ថ មេព្រៃ ជលផល ជាដើម។
ករណីទាក់ទងនឹងរឿងព្រហ្មទណ្ឌបើនគរបាលយុត្តិធម៌ ឬកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថបង្ក្រាបបទល្មើសអ្វីមួយត្រូវតែឆ្លងយោបល់ពីព្រះរាជអាជ្ញាដែលជាស្ថាប័នអយ្យការជាមុនសិនពោលគឺមិនអាចរំលងទៅដល់តុលាការបានទេ លើកលែងតែបទល្មើសជាក់ស្តែងដែលមន្ត្រីនគរបាលត្រូវចាប់ខ្លួនជនណាម្នាក់ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីចាប់ជននោះហើយត្រូវរាយការណ៍មកព្រះរាជអាជ្ញាជាចាំបាច់តែបើមិនជាក់ស្តែងទេមិនអាចចាប់ជននោះបានទេបើមិនបានរាយការណ៍មកព្រះរាជអាជ្ញា។
យោងមាត្រា ២៧ ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌអំពីតួនាទីអង្គការអយ្យការចែងថា អង្គការអយ្យការធ្វើការចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងសន្និដ្ឋានឲ្យតុលាការអនុវត្តច្បាប់។ អង្គការអយ្យការធានារ៉ាប់រងការអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចខាងបទព្រហ្មទណ្ឌព្រមទាំងធានាយកចិត្តទុកដាក់លើការផ្សព្វផ្សាយដីកា បង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួន។
ក្នុងការបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនចៅក្រមអយ្យការមានសិទ្ធិកេណ្ឌកងកម្លាំងសាធារណៈដោយផ្ទាល់ជាជំនួយ។
ចៅក្រមអយ្យការត្រូវតែមានវត្តមាននៅក្នុងពេលសវនាការរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។
ចុះដូចម្តេចទៅហៅថាចៅក្រមអយ្យការ? តើចៅក្រមអយ្យការបែងចែកជាប៉ុន្មានប្រភេទ?
យោងមាត្រា ២៨ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌដដែលចែងថាចៅក្រមអយ្យការបែងចែកជា ៣ ប្រភេទគឺ ៖
-អគ្គព្រះរាជអាជ្ញា អគ្គព្រះរាជអាជ្ញារង និងព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការកំពូល។
-អគ្គព្រះរាជអាជ្ញា អគ្គព្រះរាជអាជ្ញារង និងព្រះរាជអាជ្ញាអមតុលាការឧទ្ធរណ៍។
-ព្រះរាជអាជ្ញា និងព្រះរាជអាជ្ញារងអមសាលាដំបូង។
តើពាក្យថាចៅក្រមអាចហៅថាតុលាការបានឬទេ?
ពាក្យថាចៅក្រមគឺគេសំដៅលើតុលាការនេះហើយ ហើយគាត់មានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការកាត់ក្តីតាមផ្លូវច្បាប់លើជនណាម្នាក់ដែលល្មើសច្បាប់ហើយក៏ជាអ្នកសម្រេចឲ្យជនណាម្នាក់រួចខ្លួនបានដែរ ប្រសិនបើរកឃើញថា ជននោះគ្មានកំហុស៕
(សូមរង់ចាំអានបន្តសប្ដាហ៍ក្រោយ)
