.jpg)
លោកមេធាវី លី កុសល មានការិយាល័យផ្ទះលេខ ៤៥ ផ្លូវលេខ ៩ ភូមិត្រពាំងថ្លឹង សង្កាត់ចោមចៅ រាជធានីភ្នំពេញ។ សហការី
ការជួលរថយន្តទៅឲ្យអ្នកជួលឬអ្នកផ្សេងយកទៅប្រើប្រាស់ ហើយអ្នកជួលរថយន្តនោះ បានបើកបុកមនុស្សស្លាប់តើម្ចាស់រថយន្តនោះ នឹងមានទោសផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌដែរទេ? សូមតាមដានការបកស្រាយជុំវិញបញ្ហានេះ ពីលោកមេធាវី លី កុសល ដែលមានការិយាល័យផ្ទះលេខ ៤៥ Eo ផ្លូវលេខ ៩ ក្រុម ៥ ភូមិត្រពាំងថ្លឹង សង្កាត់ចោមចៅ ខណ្ឌ ពោធិសែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ដែលភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសដូចខាងក្រោម៖
លោក (ក) បានជួលរថយន្តទៅឲ្យលោក (ខ) ហើយចៃដន្យលោក (ខ) បើករថយន្តទៅបុកមនុស្សស្លាប់តើករណីនេះលោក (ក) ជាម្ចាស់រថយន្តជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនោះដែរទេ?
ករណីលោក (ក) បានជួលរថយន្តទៅឲ្យលោក (ខ) ហើយចៃដន្យលោក (ខ) បើកទៅបុកមនុស្សស្លាប់ បញ្ហានេះលោក (ខ) គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ នូវអំពើអនីត្យនុកូលរបស់ខ្លួន ដែលបានប្រព្រឹត្តនូវកំហុសរបស់ខ្លួន បង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ការខូចខាតដល់បូរណភាពរាងកាយ រហូតដល់បាត់បង់ជីវិត ឬបាត់បង់ផលប្រយោជន៍របស់អ្នកដទៃ ដោយហេតុថា លោក (ខ) បានបង្កើតកំហុសបណ្តាលឲ្យមានព្យសនកម្ម និងមានចំណងហេតុ និងផល។ ចំណែកឯលោក (ក) ដែលបានជួលរថយន្តវិញនោះ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនោះទេ។
ប្រសិនបើលោក (ក) គាត់ពាក់ព័ន្ធគឺដោយមូលហេតុអ្វី ហើយបើមិនពាក់ព័ន្ធដោយមូលហេតុអ្វី ?
បើលោក (ក) គាត់ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសវិញ ក្នុងករណីដែលគាត់មានបំណង ឬឆន្ទៈ សមគំនិតជាមួយលោក (ខ) រួមគ្នាប្រព្រឹត្តនូវកំហុសបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដទៃ ដោយចេតនា ដោយព្យាករទុកជាមុនថា នឹងមានលទ្ធផលកើតឡើង ហើយទទួលយកលទ្ធផលនោះករណីនេះលោក (ក) ដែលបានជួលរថយន្តរបស់គាត់ឲ្យទៅលោក (ខ) ដោយបានប្រព្រឹត្តអំពើផ្ទុយនឹងច្បាប់នោះ លោក (ក) ត្រូវជាប់ចោទ ក្នុងការសមគំនិត ក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាមួយគ្នា។
តែបើក្នុងករណីលោក (ក) មិនចង់ជាប់ពាក់ព័ន្ធវិញនោះ លុះត្រាតែលោក (ក) មិនបានសមគំនិតជាមួយលោក (ខ) ប្រព្រឹត្តនូវអំពើប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតអ្នកដទៃ ឬធ្វើឲ្យមានការខូចខាតប្រយោជន៍ដល់អ្នកដទៃ និយាយរួមដើមហេតុនៃអំពើ និងផលពីការខូចខាតដែលបានកើតឡើងគឺមិនបានបំពាន ហើយកាលណាមិនបានបំពានក៏មិនមានការខូចខាតកើតឡើងដែរ។
តើម្ចាស់រថយន្ត (លោក ក) គួរធ្វើកិច្ចសន្យាបែបណាដើម្បីឲ្យមានទំនុកចិត្តក្នុងការការពារខ្លួន ?
ដើម្បីឲ្យកាន់តែមានទំនុកចិត្តខ្ពស់ចៀសវាងពីការមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយលោក (ខ) នោះ លោក (ក) មុននឹងជួលរថយន្តរបស់គាត់ ត្រូវតែធ្វើកិច្ចសន្យាជួលរថយន្តជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឲ្យបានច្បាស់លាស់ មានសាក្សី មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ មានលិខិតឆ្លងដែន មានសៀវភៅគ្រួសារ មានប័ណ្ណបើកបរ ដើម្បីឲ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចងាយស្រួលក្នុងការស៊ើបអង្កេតពីបទល្មើសដែលបានកើតឡើង ជាពិសេសថែមទៀតនោះ នៅក្នុងកិច្ចសន្យាជួលរថយន្ត គឺត្រូវតែចែងអំពីសិទិ្ធ និងកាតព្វកិច្ច របស់ភាគីអ្នកជួលរថយន្តរបស់គាត់ ដូចជាក្នុងរយ:ពេលនៃការជួលនេះ រួមនឹងការកើតមាននូវព្យសនកម្ម ដែលកើតចេញពីការប្រើប្រាស់រថយន្ត ដែលបានជួលនេះដូចជាគ្រោះថា្នក់ចរាចរណ៍ឬប្រព្រឹត្តអ្វីដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់ អ្នកជួលរថយន្តត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ ទាំងរឿងព្រហ្មទណ្ឌ និងរឿងរដ្ឋប្បវេណី។ល។
ចុះបើលោក (ក) គាត់កំពុងជិះរថយន្តជាមួយលោក (ខ) ហើយលោក (ខ) បើករថយន្តបុកមនុស្សស្លាប់តើលោក (ក) ជាប់ពាក់ព័ន្ធដែរទេ?
ករណីនេះលោក (ក) គាត់កំពុងជិះរថយន្តជាមួយលោក (ខ) ហើយលោក (ខ) បើកបុកមនុស្សស្លាប់ករណីលោក (ក) មិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវនោះទេ អ្នកណាធ្វើ អ្នកនោះគឺជាអ្នកទទួល ហើយលោក (ក) មិនមែនជាអ្នកបង្កហេតុ គាត់មិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ នូវកំហុសដែលបានកើតឡើងឡើយហើយបើយើងក្រឡេកមើលនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាវិញនោះ គឺជាគោលការណ៍នៅក្នុងរឿងព្រហ្មទណ្ឌ បុគ្គលម្នាក់ៗ ទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌតែចំពោះអំពើផ្ទាល់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះយោងតាម មាត្រា ២៤ គោលការណ៍ឯកត្តកម្មនៃការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ។
ចំណែកឯលោក (ខ) វិញ ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើរបស់ខ្លួនយោងតាមច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកត្រង់មាត្រា ៨៥ បានចែងថា ជនណាបើកបរដោយធ្វេសប្រហែស ខ្ជីខ្ជាមិនប្រុងប្រយ័ត្នឬមិនគោរព កាតព្វកិច្ចនៃបទប្បញ្ញត្តិ ស្តីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ហើយបណ្តាលឲ្យស្លាប់អ្នកដទៃ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ (មួយ) ឆ្នាំ ទៅ ៣ (បី)ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ៤ ០០០ ០០០ (បួនលាន) រៀល ទៅ ១៥ ០០០ ០០០ (ដប់ប្រាំលាន) រៀល។
ក្រោយបុកមនុស្សស្លាប់លោក (ខ) គេចខ្លួនបាត់នៅសល់តែលោក (ក) នៅក្នុងរថយន្ត តើនឹងត្រូវមានទោសក្នុងចំណែកណាមួយដែរទេព្រោះថា បទល្មើសកើតឡើងពេលនោះ គាត់ក៏នៅក្នុងរថយន្តនោះដែរ?
ក្រោយបុកមនុស្សស្លាប់លោក (ខ) គេចខ្លួនបាត់ នៅសល់តែលោក (ក) នៅក្នុងរថយន្ត ករណីនេះលោក (ក) នឹងមិនមានទោសទណ្ឌអ្វីនោះទេ បើទោះបីជាគាត់នៅក្នុងរថយន្តជាមួយលោក (ខ) ក៏ដោយ ព្រោះថា បទល្មើសកើតឡើងនោះ គឺលោក (ខ) ជាអ្នកបង្កកំហុសរបស់ខ្លួន ឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ការខូចខាតដល់បូរណភាពរាងកាយរហូតដល់បាត់បង់ជីវិតរបស់គេ។ ចំណែកលោក (ក) វិញ មិនបានប្រព្រឹត្តនូវអំពើបំពានឬបង្កការខូចខាតដល់អ្នកដទៃនោះទេ ព្រោះថា បើគ្មានអំពើបំពាន ក៏គ្មានការខូចខាតឬលទ្ធផលកើតឡើងដែរ។
តើវត្ថុតាងដែលជារថយន្តបង្កនោះលោក (ក) អាចយកមកវិញបានទេ នៅពេលដែលលោក (ក) ព្រមចេញសំណងទៅឲ្យគ្រួសារជនរងគ្រោះហើយនោះ ?
ចំពោះករណីនេះ លោក (ក) នៅតែអាចយកវត្ថុតាងដែលជារថយន្តបង្កនោះរបស់ខ្លួនមកវិញបាន នៅពេលដែលលោក (ក) បានជួយចេញសំណងឲ្យគ្រួសារជនរងគ្រោះចប់សព្វគ្រប់ព្រោះថា វត្ថុតាងដំបូងក្រោយពីសមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ ឃាត់ និងរក្សាទុករួចហើយ គាត់ធ្វើការរាយការណ៍ និងបញ្ជូនភ័ស្តុតាងដែលពាក់ព័ន្ធមកស្ថាប័នតុលាការ ដើម្បីរក្សាទុកភ័ស្តុតាងនេះតាមផ្លូវច្បាប់ ហើយតុលាការដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រគល់វត្ថុតាងនេះគឺមានខាងអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្ត/ក្រុង និងសាលាដំបូងខេត្តក្រុងជាអ្នកទទួលរក្សាភ័ស្តុតាងនេះ។
យោងតាមមាត្រា ១១៩ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌព្រះរាជអាជ្ញា មានសមត្ថកិច្ចបង្គាប់ឲ្យប្រគល់វត្ថុដែលចាប់បាននៅក្នុងពេលស៊ើបអង្កេតទៅម្ចាស់ដើមវិញ ប្រសិនបើវត្ថុទាំងនោះពុំមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការសម្ដែងការពិតនោះទេ ហើយប្រសិនបើកម្មសិទ្ធិលើវត្ថុនោះ គ្មានការជំទាស់អ្វីប្រាកដប្រជាទេ។
ប៉ុន្តែ វត្ថុតាងដែលមានគ្រោះថ្នាក់ចំពោះមនុស្ស ឬចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិ ដូចជាអាវុធ ឬជាតិផ្ទុះ ព្រមទាំងវត្ថុដែលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់ មិនអាចប្រគល់ឲ្យវិញទេ។ វត្ថុទាំងនោះត្រូវរឹបអូសទុកជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ឬត្រូវបំផ្លាញចោល។
ក្នុងករណីមិនព្រមប្រគល់ឲ្យវិញទេ គ្មានសមត្ថកិច្ចក្នុងការប្រគល់ទេ កាលណាមានការចោទប្រកាន់ធ្វើឡើងនៅចំពោះមុខ យុត្តាធិការស៊ើបសួរ ឬយុត្តាធិការជំនុំជម្រះ។ ព្រះរាជអាជ្ញា និងអគ្គព្រះរាជអាជ្ញា នៅតែមានសមត្ថកិច្ច កាលណាការស៊ើបសួរត្រូវបានបញ្ចប់ដោយសេចក្តីសម្រេចលើកលែងការចោទប្រកាន់ជាស្ថាពរ៕
