.jpg)
មេធាវីការពារជនក្រីក្រ លោក យុង ផានិត។ រូបថត សហការី
ការឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យណាម្នាក់នៅពេលខ្លះគេសង្កេតឃើញថា នគរបាលយុត្តិធម៌បានធ្វើនៅតាមទីសាធារណៈហើយគេក៏មិនដឹងថា សមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យបានភ្លាមៗក្នុងបទល្មើសជាក់ស្តែងឬយ៉ាងណាទេ។ ប៉ុន្តែមានករណីខ្លះជនសង្ស័យបានរត់ចូលទៅពួនក្នុងផ្ទះគេ ឬក្នុងរបងផ្ទះគេ ឬក៏ចូលពួនក្នុងផ្ទះឪពុកម្តាយរបស់ខ្លួនផងក៏មាន។
ក្នុងករណីបែបនេះតើច្បាប់មានបែងចែកដូចម្តេចដែរ? ជុំវិញបញ្ហានេះភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍បានធ្វើសម្ភាសន៍ជាមួយលោក យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
បើជនម្នាក់បានបង្កបទល្មើសហើយបានរត់ចូលក្នុងផ្ទះគេ ឬផ្ទះខ្លួនឯង ហើយឪពុកម្តាយក៏ដឹងដែរ តែពួកគាត់នៅតែអនុញ្ញាតឲ្យកូនចូលពួន រួចនគរបាលដឹង។ សួរថាពេលនោះតើនគរបាលត្រូវជូនដំណឹងដល់ព្រះរាជអាជ្ញា ឬក៏ចូលទៅឃាត់ខ្លួនជននោះតែម្តង?
បញ្ហានេះគឺចង់និយាយពីបទល្មើសជាក់ស្តែងបានន័យថាជននោះរត់មក ហើយគេបានឃើញចូលក្នុងផ្ទះនោះ ករណីបែបនេះបើមានមន្ត្រីនគរបាលដេញនោះគឺអាចចូលចាប់ជននោះបាន (គេថាដេញប៉ផាប់ចាប់ពភីង)។ ករណីមួយទៀតម្ចាស់ផ្ទះនោះស្រែកហៅឲ្យសមត្ថកិច្ចចូលចាប់ជននោះពោលគឺដោយមានការអនុញ្ញាតពីម្ចាស់ទីតាំង។ តែបើបទល្មើសនៅអត់ជាក់ស្តែងទេគឺទាល់តែសុំដីកាឆែកឆេរពីព្រះរាជអាជ្ញា។
បើយោងមាត្រា ៨៦ បទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមជាក់ស្តែងគឺ ៖
- បទល្មើសដែលកំពុងប្រព្រឹត្ត
- បទល្មើសដែលទើបប្រព្រឹត្តរួចភ្លាម។ ត្រូវចាត់ទុកថាជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមជាក់ស្តែងដែរកាលណានៅក្រោយពេលមានបទល្មើសរួចបន្តិចមកៈ
- ជនដែលគេសង្ស័យត្រូវបានសាធារណជនស្រែកដេញប៉ផាប់ចាប់ពភីង
- បុគ្គលដែលត្រូវគេរកឃើញមានវត្ថុ ឬមានស្លាកស្នាម ឬតម្រុយច្បាស់លាស់ដែលនាំឲ្យគេសន្និដ្ឋានបានថា បុគ្គលនោះបានប្រព្រឹត្ត ឬបានចូលរួមប្រព្រឹត្តបទល្មើស។
មាត្រា ៨៧ ក្នុងករណីបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមជាក់ស្តែងគ្រប់បុគ្គលទាំងអស់អាចចាប់ខ្លួនជនល្មើសហើយនាំខ្លួនជននោះទៅប្រគល់ជូនមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ដែលនៅជិតបំផុត។
ទោះបីយ៉ាងណាជាគោលការណ៍ បើមិនមែនជាបទល្មើសជាក់ស្តែងទេ មិនអាចចូលទៅគេហដ្ឋាន ឬក៏ទីតាំងរបស់គេបានទេ លុះត្រាតែមានដីកាឆែកឆេរ។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវយល់ថា បើផ្ទះគេមានរបង មានអីត្រឹមត្រូវ អ៊ីចឹងវាប៉ះពាល់ទៅដល់កន្លែងទីតាំងឯកជនរបស់គេមួយទៀតហើយ។ បើចូលទីតាំងរបស់គេជាគោលការណ៍ត្រូវសុំដីកាពីព្រះរាជអាជ្ញាសិន។
ព្រោះហេតុអ្វី? គឺសមត្ថកិច្ចត្រូវតែហ៊ុមព័ទ្ធកន្លែងនោះសិន ថ្វីដ្បិតតែបទល្មើសជាក់ស្តែង ប៉ុន្តែទីតាំងរបស់គេគឺត្រូវចែកដាច់ពីគ្នា។ ពេលណាចូលដល់ទីតាំងឯកជនរបស់គេ ហើយសមត្ថកិច្ចសុំចូលទីតាំងនោះមិនបានគឺទាល់តែមានដីកាពីតុលាការទើបចូលបាន។ តែបើមានករណីដេញប៉ផាប់ចាប់ពភីងគឺនៅក្នុងទ្រឹស្តីច្បាប់គឺសមត្ថកិច្ចអាចចូលទីតាំងនោះបាន តែបើម្ចាស់ទីតាំងនោះមិនអនុញ្ញាតឲ្យសមត្ថកិច្ចចូលមានន័យថា ម្ចាស់ទីតាំងនោះលាក់កំបាំងបទល្មើស។ មួយទៀតទីតាំងឯកជន ហើយបិទទ្វារហើយស្រាប់តែម្ចាស់ទីតាំងនោះឃើញជនល្មើសមកហើយបើកទ្វារឲ្យចូល គឺមានន័យថាម្ចាស់ផ្ទះនោះលាក់បទល្មើស។ ករណីមួយទៀតគេនិយាយពីទីតាំងសាធារណៈដូចជា ផ្សារជាដើម អ៊ីចឹងពេលជនល្មើសរត់ចូលទៅក្នុងផ្សារនោះគឺសមត្ថកិច្ចនគរបាលចូលតាមភ្លាមៗបាន៕
(សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្ដនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ)
