.jpg)
លោក យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្ដីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវី។ រូបថត គឹម សារុំ
ស្ថាប័នដែលជំនុំជម្រះអំពីរឿងវិវាទផ្សេងៗនោះគឺជាស្ថាប័នជជែកវែកញែកអំពីច្បាប់ និងរកខុសរកត្រូវឲ្យភាគីទំនាស់ដែលក្នុងនោះមានសមាសភាពចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាក៏ដូចជាមេធាវីដែលតំណាងឲ្យភាគីទំនាស់ផងដែរ។
ប៉ុន្តែស្ថាប័នកាត់ក្តីនោះតើចែកចេញជាប៉ុន្មានថ្នាក់ ហើយស្ថាប័នណាហៅថាសាលាដំបូងសាលាឧទ្ធរណ៍ និងតុលាការកំពូល ហើយស្ថាប័ន ២ គឺសាលាដំបូង និងសាលាឧទ្ធរណ៍ គេអាចហៅពាក្យថាតុលាការបានដែរទេ? ជុំវិញបញ្ហានេះភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោក យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
ជាទូទៅនៅពេលមានរឿងក្តីណាមួយភាគីវិវាទត្រូវរត់ទៅរកច្បាប់ដើម្បីឲ្យច្បាប់កាត់ក្តីឲ្យដែលមានសាលាដំបូងរាជធានីខេត្តជាស្ថាប័នអារកាត់សេចក្តីឲ្យ។ ប៉ុន្តែតើយើងអាចហៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានទេ?
តាមការសួររបស់លោកដូចសំណួរខាងលើនេះបើតាមការបែងចែក និងការកំណត់ស្ថាប័នច្បាប់នោះគឺរចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងមាន ២ ថ្នាក់គឺតុលាការជាន់ទាប និងតុលាការជាន់ខ្ពស់។ ចំពោះតុលាការជាន់ទាបនោះសំដៅដល់តុលាការខេត្ត-ក្រុង និងតុលាការយោធាដែលតុលាការយោធានេះក៏ជាតុលាការជាន់ទាបដែរ។
ចំពោះថាតើយើងអាចហៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា ជាតុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានឬយ៉ាងណានោះគឺបើតាមការកំណត់ក្នុងច្បាប់គេហៅថាសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ ប៉ុន្តែជាទូទៅប្រជាជនខ្មែរតែងតែនាំគ្នាហៅថាតុលាការៗ ព្រោះងាយយល់ហើយពាក្យថាតុលាការដែលមាននៅក្នុងបន្ទប់សវនាការនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនោះគឺដាក់ដើម្បីឲ្យអ្នកចូលស្តាប់សវនាការងាយបានចាំស្រួល។
ប៉ុន្តែជាទូទៅនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការនៅពេលចៅក្រមចាប់ដើរចូលក្នុងបន្ទប់សវនាការផ្តើមជំនុំជម្រះគឺក្រឡាបញ្ជីតែងតែឲ្យអ្នកចូលរួមក្នុងសវនាការនោះក្រោកឈរហើយក្រឡាបញ្ជីស្រែកថា «តុលាការ»។
ចំពោះនៅសាលាឧទ្ធរណ៍វិញតើគេអាចប្រើពាក្យថាតុលាការឧទ្ធរណ៍បានដែរឬទេ?
នៅក្នុងភាសានិយាយគេនៅប្រើពាក្យថាតុលាការជាទីគោរពអ៊ីចឹងទៅ ប៉ុន្តែតុលាការជាស្ថាប័នអ៊ីចឹងគេអាចប្រើពាក្យថាតុលាការក៏បានដែរ។ ប៉ុន្តែភាសាបច្ចេកទេសគេត្រូវប្រើសាលាឧទ្ធរណ៍នឹងហើយ។ ចំពោះពាក្យថាសភាព្រហ្មទណ្ឌសាលាឧទ្ធរណ៍វិញគឺគេសំដៅដល់ការជួបគ្នាដែលមានចំនួនច្រើនដើម្បីជជែកគ្នារកខុសរកត្រូវពីរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។
ចំពោះនៅស្ថាប័នថ្នាក់ខ្ពស់វិញគេហៅថាយ៉ាងម៉េចដែរ?
ករណីនេះបើនៅស្ថាប័នកាត់ក្តីថ្នាក់ខ្ពស់វិញគេហៅថាតុលាការកំពូល ហើយស្ថាប័នមួយនេះក៏ចែកជាសភាព្រហ្មទណ្ឌតុលាការកំពូល និងសភាព្រហ្មទណ្ឌរដ្ឋប្បវេណីដែរ។ ការបែងចែកបែបនេះគឺដើម្បីធ្វើឲ្យមានភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើការងារតែប៉ុណ្ណោះ៕
