.jpg)
លោកមេធាវី លី កុសល កាលពីកន្លងមក។ រូបថត សហការី
ជាទូទៅយើងធ្លាប់ឮថាប្រសិនបើផ្ទះឯកជនរាយខ្សែភ្លើងលយចេញមកផ្លូវសាធារណៈហើយធ្វើឱ្យឆក់មនុស្សស្លាប់ គឺតែងប្រឈមការជាប់ទោសតិច ឬច្រើនតាមទង្វើចេតនា ឬអចេតនារបស់ខ្លួនតាមបណ្ដឹងភាគីរងគ្រោះ។ ចុះបើករណីខ្សែភ្លើងរដ្ឋដាច់ឆក់មនុស្សស្លាប់ តើភាគីគ្រួសារជនរងគ្រោះអាចប្ដឹងទារសំណងបានឬទេ?
ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី លី កុសល ដែលមានការិយាល័យនៅផ្ទះលេខ ៤៥Eo ផ្លូវ ៩ ភូមិត្រពាំងថ្លឹងសង្កាត់ចោមចៅ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
ឧបមាថា លោក (ក) កំពុងដើរតាមផ្លូវតែចៃដន្យខ្សែភ្លើង (បណ្តាញរដ្ឋ) បានដាច់ធ្លាក់ឆក់លោក (ក) ស្លាប់។ ករណីនេះប្រសិនបើគ្រួសារលោក (ក) ប្តឹងទាមទារសំណងពីអាជ្ញាធរអគ្គិសនីអាចបានទេ? បើអាចប្តឹងបានមូលហេតុអ្វី? បើមិនបានមកពីអ្វីដែរ?
ករណីនេះគ្រួសារលោក (ក) អាចប្តឹងទាមទារសំណងពីអាជ្ញាធរអគ្គិសនីបាន ពីព្រោះវាចូលទៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃអំពើអនីត្យានុកូល។ អំពើអនីត្យានុកូល បានបែងចែកជា ៣ ប្រភេទធំៗ៖
១- ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើខ្លួនឯង
២- ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើរបស់អ្នកដទៃ
៣- ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើរបស់សត្វ និងវត្ថុ។
តាមសម្មតិកម្មខាងលើគឺចូលទៅក្នុងការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើរបស់សត្វ និងវត្ថុដូចដែលមានចែងនៅមាត្រា ៧៥១ នៃក្រមរដ្ឋប្បវេណី។
+តែប្រសិនករណីនេះគ្រួសារលោក (ក) មិនអាចប្តឹងទាមទារសំណងពីអាជ្ញាធរអគ្គិសនីបានដោយហេតុថា កន្លែងដែលលោក (ក) កំពុងដើរតាមផ្លូវនោះត្រូវបានអាជ្ញាធរអគ្គិសនីបានបិទបម្រាមហាមឃាត់មិនឱ្យមានអ្នកដើរ ឬធ្វើចរាចរណ៍នៅក្នុងបរិវេណដងផ្លូវនោះគឺអាជ្ញាធរអគ្គិសនី មិនទទួលខុសត្រូវលើគ្រោះថ្នាក់ឆក់ខ្សែភ្លើងស្លាប់ឡើយ ព្រោះលោក (ក) មិនគោរពតាមការណែនាំ និងបម្រាមរបស់អាជ្ញាធរអគ្គិសនី។
ហេតុការណ៍បង្កឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ដូចនេះអាចចាត់ទុកជាបទឧក្រិដ្ឋបានដែរ ឬទេបើគ្មានបុគ្គលណាម្នាក់ជាអ្នកបង្កផ្ទាល់នោះ? តើច្បាប់នឹងដោះស្រាយបែបណា?
+សម្រាប់ហេតុការណ៍នេះមិនត្រូវបានច្បាប់ចាត់ជាបទឧក្រិដ្ឋនោះទេ វាចូលក្នុងលក្ខខណ្ឌជាបទល្មើសមជ្ឈិម គឺមនុស្សឃាតដោយអចេតនា ដែលមានចែងត្រង់មាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ប៉ុន្តែដោយសារតែអាជ្ញាធរអគ្គិសនីគឺជានីតិបុគ្គល ហើយមិនមានបុគ្គលណាដែលជាអ្នកបង្កផ្ទាល់នោះ ដូច្នេះនីតិបុគ្គលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ហើយការដាក់ទោសទៅលើនីតិបុគ្គល លើបទល្មើសខាងលើនេះ គឺមានចែងត្រង់មាត្រា ៤២ និងមាត្រា ២០៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌក្នុងនោះមាត្រា ២០៩ បានកំណត់ការផ្តន្ទាទោសលើនីតិបុគ្គលពិន័យជាប្រាក់ ១០ លានរៀល ទៅ ៥០ លានរៀលព្រមទាំងទោសបន្ថែមណាមួយ ឬច្រើនដូចតទៅ៖
១- ការរំលាយតាមបែបបទកំណត់ដោយមាត្រា ១៧០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ
២- ការដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមដានរបស់តុលាការ
៣- ការហាមឃាត់ចំពោះការធ្វើសកម្មភាពណាមួយ ឬច្រើនតាមបែបបទកំណត់ដោយមាត្រា ១៧៧
៤- ការបិទគ្រឹះស្ថានដែលប្រើប្រាស់សម្រាប់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសតាមបែបបទកំណត់ដោយមាត្រា ១៧៦
៥- ការហាមឃាត់ចំពោះការធ្វើអាជីវកម្មលើគ្រឹះស្ថាន ដែលបើកចំហដោយសាធារណជន ឬប្រើប្រាស់ដោយសាធារណជនតាមបែបបទដែលកំណត់ដោយមាត្រា ១៧៧
៦- ការបិទផ្សាយសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសតាមបែបបទនៃកំណត់ដោយមាត្រា ១៨០
៧- ការផ្សាយសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសនៅក្នុងសារព័ត៌មានសរសេរជាដើម។
សូមបញ្ជាក់ថា ការផ្តន្ទាទោសខាងលើនេះគឺជាការដាក់ទោសព្រហ្មទណ្ឌប៉ុណ្ណោះ ចំពោះសំណងរដ្ឋប្បវេណី វាអាស្រ័យទៅលើការទាមទាររបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ឬសាច់ញាតិជនរងគ្រោះ។
ឧបមាថា ខ្សែភ្លើងនោះកំពុងត្រូវភ្នាក់ងារអគ្គិសនី ១ ក្រុមជួសជុលហើយចៃដន្យអ្នកដំណើរដើរជាន់ខ្សែភ្លើងដែលកំពុងជួសជុលនោះឆក់ស្លាប់។ តើក្រុមភ្នាក់ងារអគ្គិសនីនោះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ឬក៏អង្គភាពអគ្គិសនីជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ? ព្រោះថា ប្រសិនបើគ្មានការជួសជុលភ្លើងទេក៏គ្មានឆក់មនុស្សស្លាប់ដែរ?
+បើសិនជាការស៊ើបអង្កេតរកឃើញថាការដើរជាន់ខ្សែភ្លើងនោះគឺជាកំហុសរបស់ភ្នាក់ងារអគ្គិសនីនោះដែលកើតឡើងចេញពីការធ្វេសប្រហែស ការមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬការខ្ជីខ្ជា ការបំពានកាតព្វកិច្ចសន្តិសុខ ជាដើម ភ្នាក់ងារនោះគឺត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ហើយការទទួលខុសត្រូវសំណងរដ្ឋប្បវេណី គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់ស្ថាប័នអគ្គិសនីនោះ។
តាមពិតច្បាប់ចែងថា បទឧក្រិដ្ឋសំដៅដល់ការដាក់ទោសទណ្ឌជាប់ពន្ធនាគារផងតែដោយសារគ្មានជនណាម្នាក់ជាអ្នកបង្ក ហើយស្ថាប័ន ឬអង្គភាពជាអង្គភាពរួមទៀត។ ដូច្នេះបើបញ្ចប់ត្រឹមសំណងរដ្ឋប្បវេណីអាចចាត់ទុកថាជាការត្រឹមត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់បានទេ?
+ស្ថាប័ន ឬអង្គភាពគឺជានីតិបុគ្គល ហើយចំពោះការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណុ្ឌរបស់នីតិបុគ្គលគឺវាមានរូបភាពខុសគ្នា ទៅនឹងការទទួលខុសត្រូវរបស់រូបវន្តបុគ្គល ហើយការផ្តន្ទាទោសនេះទៀតសោតគឺមានចែងត្រង់មាត្រា ២០៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌដូចដែលខ្ញុំបាទជម្រាបជូនពីខាងដើមមកហើយអំពីលក្ខណ:ក៏ដូចជារូបភាពនៃការដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើនីតិបុគ្គល៕
