.jpg)
លោក មេធាវី ឡោ គីមហ្គិចកាលពីកន្លងមក។ រូបថត សហការី
ការចេញដីកាកោះហៅ ឬចេញដីកានាំខ្លួន ឬដីកាចាប់ខ្លួនជានីតិវិធីរបស់តុលាការនៅពេលជនណាម្នាក់ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសង្ស័យថា បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីមួយទៅតាមពាក្យបណ្តឹងពីភាគីម្ខាងទៀត។ តាមនីតិវិធីរបស់តុលាការគឺពាក្យថាដីកាមានច្រើនប្រភេទ ប៉ុនែ្តពេលនេះកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍សូមលើកយកតែដីកានាំខ្លួន និងដីកាចាប់ខ្លួនមកបង្ហាញប៉ុណ្ណោះតាមរយៈការបកស្រាយពីសំណាក់លោកមេធាវី ឡោ គីមហ្គិច នៃក្រុមមេធាវីអាស៊ានអន្តរជាតិមានអាសយដ្ឋានផ្ទះលេខ ១៦R ផ្លូវ ២៥២ សង្កាត់ចតុមុខដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
ឧបមាថាជនម្នាក់មិនទាន់ត្រូវបានតុលាការជំនុំជម្រះនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវបានតុលាការចេញដីកាកោះអញ្ជើញឲ្យចូលខ្លួនតែគាត់មិនព្រមចូលតុលាការ។ ករណីបែបនេះតើតុលាការនឹងចេញដីកាអ្វី?
មុននឹងស្វែងយល់ពីដីកានាំខ្លួននេះ គួរសិក្សាស្វែងយល់ពីដីកាបង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួនជាមុនសិន។ បើយោងមាត្រា ១៨៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌចែងថា ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួន។ ដីកាបង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួនគឺជាបញ្ជាដល់បុគ្គលណាម្នាក់ឲ្យចូលទៅបង្ហាញខ្លួននៅចំពោះមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ។ ដីកាបង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួនអាចចេញទៅលើជនត្រូវចោទ ឬទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព។
ពាក់ព័ន្ធនឹងពាក្យថា ដីកាបង្គាប់ឲ្យនាំខ្លួនវិញ បើយោងតាមមាត្រា ១៩០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌចែងថា ដីកាបង្គាប់ឲ្យនាំខ្លួនគឺជាបញ្ជាដល់កងកម្លាំងសាធារណៈឲ្យចាប់ និងនាំខ្លួនបុគ្គលណាម្នាក់នៅចំពោះមុខចៅក្រមស៊ើបសួរ។ ដីកាបង្គាប់ឲ្យនាំខ្លួនអាចត្រូវចេញទៅលើជនត្រូវចោទ ឬទៅលើបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព។
ឧបមាថា សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនជនម្នាក់តាមដីការបស់តុលាការ តើដីកានោះ គេហៅថាអ្វី? ហើយ តើជនដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួននោះនឹងត្រូវនាំខ្លួនទៅឃុំនៅពន្ធនាគារតែម្តង ឬនាំខ្លួនយកទៅតុលាការដើម្បីជំនុំជម្រះ?
ដីកាចាប់ខ្លួនមានន័យថា ជាដីកាបង្គាប់ឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជនណាម្នាក់ឲ្យអនុវត្តតាមសាលក្រម ឬឲ្យជននោះអនុវត្តទៅតាមដីកានោះ។ មានន័យថា តាមនីតិវិធីរបស់តុលាការដែលពេលខ្លះតុលាការជំនុំជម្រះហើយ ហើយចេញសាលក្រមអ៊ីចឹងតុលាការអនុវត្តបង្គាប់ឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជននោះយកទៅឃុំនៅពន្ធនាគារតែម្តង។ ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ១៩៦ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌបានចែងថា ដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួនអាចចេញទៅលើជន ឬបុគ្គលណាម្នាក់ដែលមានតម្រុយពិរុទ្ធភាព។
ចៅក្រមស៊ើបសួរនឹងអាចចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យចាប់ខ្លួន ជនណាម្នាក់បាន លុះត្រាតែៈ
១- បទល្មើសដែលចោទប្រកាន់ជាបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ។
២- បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធបានគេចខ្លួនមិនដឹងជាស្ថិតនៅទីកន្លែងណា ឬស្ថិតនៅក្រៅដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ទាក់ទងនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះដែរគឺជនដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួនបានដែលពាក់ព័ន្ធនឹងន័យបកស្រាយខាងលើគឺបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនបានហើយចៅក្រមនឹងចេញដីកាឃុំខ្លួនដោយបង្គាប់ឲ្យសមត្ថកិច្ចនាំខ្លួនជននោះទៅឃុំនៅពន្ធនាគារតែម្តង។
បើតាមមាត្រា ២២០ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌដដែលនេះចែងថា ដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនគឺជាបញ្ជាដល់ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនឲ្យទទួល និងឲ្យឃុំខ្លួនជនត្រូវចោទ។ ចៅក្រមស៊ើបសួរអាចនឹងចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនបានលុះត្រាតែជនត្រូវចោទជាកម្មវត្ថុនៃដីកាសម្រេចឲ្យឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន។
យោងមាត្រា ២២១ ចែងថា ដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនមានចុះនិទ្ទេសដូចតទៅ ៖
-អត្តសញ្ញាណរបស់ជនត្រូវចោទ
-ប្រភេទនៃបទល្មើសដែលចោទប្រកាន់ និងអត្ថបទច្បាប់ដែលកំណត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសនេះ
-ឈ្មោះ និងឋានៈរបស់ចៅក្រមដែលចេញដីកា។
ដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនត្រូវមានចុះកាលបរិច្ឆេទចុះហត្ថលេខាដោយចៅក្រមស៊ើបសួរ និងមានបោះត្រា។
ចំពោះមាត្រា ២២២ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌនេះដែរក៏ចែងថា ការអនុវត្តដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួន ត្រូវតែទទួល និងឃុំខ្លួនបុគ្គលដែលមានដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួនរហូតទាល់ តែបានទទួលការឲ្យដំណឹងអំពីការដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញ។ ប្រធានពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលឃុំខ្លួនរក្សាទុកដើមដីកាបង្គាប់ឲ្យឃុំខ្លួន ឬចុងដីកានេះដែលបញ្ជាក់ថាត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដើម៕
