ពលករខ្មែរធ្វើដំណើរចូលប្រទេសថៃ តាមច្រកទ្វារព្រំដែនដូង នៃស្រុកកំរៀង ខេត្តបាត់ដំបងនាពេលកន្លងមក។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
ភ្នំពេញ៖ របាយការណ៍ថ្មីមួយដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការទស្សនៈពិភពលោកនៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា បង្ហាញពីផលប៉ះពាល់នៃការធ្វើចំណាកស្រុកដែលបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមកលើកុមារនៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយកម្ពុជាកំពុងក្លាយជាប្រទេសដែលរងគ្រោះខ្លាំងមួយផងដែរ។
ការសិក្សានេះធ្វើឡើងក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយវិទ្យាស្ថានបរិស្ថាន Stockholm (SEI) បានបង្ហាញពីទិដ្ឋភាពដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភចំពោះបញ្ហាផ្លូវអារម្មណ៍ ការអប់រំ និងសង្គមលើកុមារដែលត្រូវបានទុកចោលនៅពេលឪពុកម្តាយត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើចំណាកស្រុក។
អ្នកស្រី Terry Ferrari នាយិកាប្រចាំតំបន់នៃ World Vision East Asia បាននិយាយថា៖ «វិបត្តិអាកាសធាតុគឺជាចលករដ៏សំខាន់បំផុតមួយដែលបង្កើតពិភពលោករបស់យើងទាំងបច្ចុប្បន្ន និងអនាគត។ គ្មាននរណាម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកយើងមានភាពស៊ាំនឹងពិតនោះទេ។ គ្រួសារទាំងនោះបានរងគ្រោះពីគ្រោះរាំងស្ងួត ឬជន់លិច»។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា គ្រួសារជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគ្មានជម្រើសក្រៅពីធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីស្វែងរកមុខរបរផ្សេងទៀត។
ភាពងាយរងគ្រោះរបស់កម្ពុជាចំពោះបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុត្រូវបានកំណត់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ ១៣២ ក្នុងចំណោម ១៩២ ប្រទេសនៅលើសន្ទស្សន៍ ND-GAIN Country Index ដែលវាស់វែងភាពងាយរងគ្រោះអាកាសធាតុនិងការត្រៀមខ្លួន។
លោក ខ្វៃ អាទិត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញផលប៉ះពាល់បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ គិតត្រឹមម៉ោងធ្វើការនាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
វេជ្ជបណ្ឌិត Sara Vigil អ្នកជំនាញស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ និងជាអ្នកដឹកនាំសកលនៃកម្មវិធីការធ្វើចំណាកស្រុក និងចល័តរបស់ SEI បានឱ្យដឹងថា៖ «ការស្រាវជ្រាវនេះបង្ហាញពីការពិតដ៏គួរឱ្យសោកស្ដាយមួយ៖ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការធ្វើចំណាកស្រុកកំពុងផ្លាស់ប្តូរជីវិតរបស់កុមារដែលងាយរងគ្រោះរាប់មិនអស់ ដែលភាគច្រើនត្រូវបានទុកចោល ដោយពួកគេប្រឈមបញ្ហាផ្លូវអារម្មណ៍ និងរាងកាយនៃការបែកគ្នា និងអស្ថិរភាព»។
វេជ្ជបណ្ឌិតបានបន្ដថា៖ «វាជារឿងសំខាន់ដែលយើងដោះស្រាយមូលហេតុដើមនៃទុក្ខព្រួយនេះ ហើយធានាថាកុមារគឺជាចំណុចកណ្តាលនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើតអនាគតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងសុវត្ថិភាពជាងមុន»។
ផលប៉ះពាល់លើកុមារកម្ពុជា
ខេត្តបាត់ដំបង ភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសស្រុកភ្នំព្រឹក បានរងផលប៉ះពាល់ដោយការផ្លាស់ប្តូរបរិស្ថាន។ ជាមួយនឹងកម្មករចំនួន ២ ភាគ ៣ ដែលត្រូវបានជួលធ្វើការក្នុងវិស័យកសិកម្ម តំបន់នេះត្រូវបានគេមើលឃើញថាមានការកើនឡើងនៃការធ្វើចំណាកស្រុក ខណៈដែលគ្រួសារជួបប្រទះនឹងសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ។
យោងតាមរបាយការណ៍នេះ សម្ពាធទាំងនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងដោយបញ្ហាអាកាសធាតុ ដូចជាទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួត ដែលរំខានដល់ការចិញ្ចឹមជីវិត និងបង្ខំឱ្យឪពុកម្តាយស្វែងរកការងារធ្វើនៅកណ្តាលទីក្រុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ឬឆ្លងកាត់ព្រំដែនក្នុងប្រទេសថៃ។
ប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៦៩២០០០ នាក់ត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា ធ្វើជាពលករនៅក្នុងប្រទេសថៃនៅឆ្នាំ ២០២០។ ផ្នែកសំខាន់នៃចំណាកស្រុកទាំងនេះគឺមិនត្រូវបានកំណត់ជាក់លាក់នោះទេ ដែលធ្វើចំនួនជាក់លាក់ក៏មិនត្រូវបានដឹងពិតប្រាកដដែរ។
របាយការណ៍បានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រជាជនកម្ពុជាអាយុក្រោម ១៥ឆ្នាំ មានប្រហែល ៣០,៥ភាគរយ និង ១៧,១ភាគរយ ទៀតអាយុ ១៥-២៤ ឆ្នាំ ដែលបង្ហាញពីយុវជនមួយចំនួនធំរងផលប៉ះពាល់ដោយទម្រង់ការធ្វើចំណាកស្រុកទាំងនេះ។
គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២១-២០២២ ជិត ២១ភាគរយ នៃស្ត្រីដែលមានអាយុពី ២០-២៤ ឆ្នាំ និង ៣០ភាគរយ នៃបុរសក្នុងក្រុមអាយុដូចគ្នាគឺជាជនចំណាកស្រុកក្នុងប្រទេស។
អ្នកម្ដាយនៅស្រុកភ្នំព្រឹកម្នាក់បាននិយាយថា៖ «នៅពេលដែលការបង្កបង្កើនផលដំណាំជួបបញ្ហាបរាជ័យដោយសារគ្រោះរាំងស្ងួត យើងមិនអាចរកប្រាក់បានគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ប្តីខ្ញុំ និងខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ ដើម្បីធ្វើការនៅកសិដ្ឋាននៅទីនោះ។ វាពិបាកនឹងទុកកូនចោល ប៉ុន្តែពួកយើងគ្មានជម្រើសទេ»។
សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន ការធ្វើចំណាកស្រុកមិនមែនជាជម្រើសទេ ប៉ុន្តែជាកត្តាចាំបាច់ ដែលរមែងកើតឡើងពីបញ្ហាបំណុល និងតម្រូវការបន្ទាន់ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់កូនរបស់ពួកគេ។
តាមរយៈការពិនិត្យមើលភូមិជនបទចំនួនប្រាំមួយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម របាយការណ៍បង្ហាញពីផលប៉ះពាល់នៃកត្ដាអាកាសធាតុប្រែប្រួល រួមទាំងភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និងទឹកជំនន់ញឹកញាប់ បង្កឱ្យប្រជាជនជួបគ្រោះអត់ឃ្លាន ការខកខានសាលារៀន និងការថប់បារម្ភអំពីបំណុលដែលកើនឡើង។
កុមារពិតជាបានជួបវិបត្ដិផ្លូវចិត្ដធ្ងន់ធ្ងរ។ ពួកគេជាច្រើនត្រូវបានមើលថែដោយជីដូនជីតា ហើយគ្រួសារខ្លះពិបាករកលុយសូម្បីតែផ្ញើប្រាក់មកទិញម្ហូបអាហារ។
ក្មេងស្រីនៅបាត់ដំបង អាយុ ១២ឆ្នាំម្នាក់បានឱ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំនឹកពុកម៉ែខ្លាំងណាស់ ហើយត្រូវជួយជីដូនធ្វើការងារផ្ទះ ធ្លាប់ទៅរៀនរាល់ថ្ងៃ តែឥឡូវនឹកថ្នាក់រៀនព្រោះត្រូវជួយច្រើន»។
របាយការណ៍នេះបានរៀបរាប់លម្អិតពីក្មេងស្រីខ្មែរទាំងនោះ ជាពិសេស អ្នកដែលមកពីតំបន់ជនបទនិងមានបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជាញឹកញាប់ធ្វើចំណាកស្រុកទៅទីក្រុង ដូចជា ភ្នំពេញ ឬឆ្លងកាត់ព្រំដែនទៅប្រទេសថៃដើម្បីធ្វើការ។
ពួកគេត្រូវបានជួលជានៅក្នុងវិស័យ ដូចជា សំណង់ ការរើសសំរាម ឬកាស៊ីណូ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីនិន្នាការកើនឡើងចំពោះស្ត្រីធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ក្នុងករណីដែលឪពុកម្តាយធ្វើចំណាកស្រុក ក្មេងស្រីទំនងជានឹងទទួលបន្ទុកមើលថែប្អូនស្រី ឬជីដូនជីតា។
ការបែងចែកកម្លាំងពលកម្មតាមយេនឌ័រនេះអាចរំខានដល់ការអប់រំរបស់ពួកគេ និងបង្ខំពួកគេឱ្យទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមជាមនុស្សពេញវ័យ។
ក្មេងស្រីកម្ពុជាជាច្រើនដែលធ្វើចំណាកស្រុកប្រឈមមុខនឹងលក្ខខណ្ឌការងារមិនទៀងទាត់ ដោយខ្លះធ្វើការងារមិនច្បាស់លាស់ ឬខុសច្បាប់ក្នុងវិស័យមួយចំនួន ដូចជា កាស៊ីណូជាដើម។
ជាឧទាហរណ៍ ក្មេងស្រីអាយុ ១៦ ឆ្នាំម្នាក់បានចែករំលែកថា នាងបានចំណាកស្រុកតែម្នាក់ឯងទៅធ្វើការនៅកាស៊ីណូមួយក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។
នាងបានធ្វើការពី ១២ ទៅ ១៨ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយផ្ញើប្រាក់ប្រហែល ១០០ ដុល្លារក្នុងមួយខែទៅគ្រួសាររបស់នាង បន្ទាប់ពីបានរ៉ាប់រងការចំណាយរបស់នាង ប៉ុន្តែនាងក៏ប្រឈមនឹងការភ័យខ្លាច និងភាពមិនច្បាស់លាស់អំពីអនាគតរបស់នាងផងដែរ។
ផលប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកអប់រំនិងការបង្កើនកិច្ចទទួលខុសត្រូវ
របាយការណ៍កត់សម្គាល់ថា កុមារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ជនបទជួបប្រទះការរំខានដល់ការសិក្សារបស់ពួកគេនៅពេលឪពុកម្តាយធ្វើចំណាកស្រុក។
ក្មេងស្រីម្នាក់កំពុងរៀបចំកាតាបសិក្សារបស់ខ្លួន។ រូបថត World Vision
ប្រទេសកម្ពុជាមានអត្រាពិការភាពខ្ពស់បំផុតក្នុងពិភពលោកឈានដល់ ៥៧ភាគរយ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលមានអាយុចាប់ពី ៦០ ឆ្នាំឡើងទៅ ដែលភាគច្រើនជាជីដូនជីតាដែលទុកឱ្យមើលថែទាំកុមារ ខណៈឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេធ្វើចំណាកស្រុក។
ទឹកជំនន់ដែលធ្វើឲ្យផ្លូវមិនអាចឆ្លងកាត់បាន ហើយការខ្វះខាតជំនួយនៅផ្ទះច្រើនតែបង្ខំកុមារឱ្យទទួលបន្ទុកគ្រួសារកាន់តែច្រើន។
អ្នកស្រី Ferrari ត្រូវបានដកស្រង់សម្ដីដោយបាននិយាយថា៖ «ក្មេងៗជារឿយៗត្រូវបានបំបែកចេញពីឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ ដកហូតការអប់រំ និងប្រឈមនឹងការកេងប្រវ័ញ្ច។ សុខុមាលភាពរបស់ពួកគេ កុមារភាពរបស់ពួកគេ និងអនាគតរបស់ពួកគេស្ថិតក្នុងតុល្យភាព»។
ក្នុងករណីខ្លះ ជនចាស់ជរា ជាពិសេសកុមារី ត្រូវតែទទួលបន្ទុកមើលថែដោយពួកគេពិបាកមានលទ្ធភាពចូលសាលា។
លោកយាយម្នាក់បានចែករំលែកការលំបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងចៅរបស់គាត់តែម្នាក់ឯងថា៖ «ខ្ញុំស្រឡាញ់ពួកគេ ប៉ុន្តែវាពិបាកសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការមើលថែពួកគេដោយខ្លួនឯង ពេលខ្លះយើងមិនមានអាហារគ្រប់គ្រាន់ ហើយខ្ញុំបារម្ភពីអនាគតពួកគេ»។
លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ ជុំវិញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រសួងក្នុងការគាំទ្រកុមារដែលឪពុកម្តាយធ្វើការជាជនចំណាកស្រុក។
ក្រសួងអប់រំកម្ពុជាបានធ្វើការយ៉ាងសកម្មដើម្បីធានាថា កុមារដែលមានឪពុកម្តាយចំណាកស្រុកមានសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ ទោះបីជាប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពលំបាកក៏ដោយ។
យោងតាមវេទិកាដែលរៀបចំឡើងក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០២១ ក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡា អង្គការដៃគូ និងបណ្តាញកុមារ និងក្រុមយុវជន បានធ្វើការលើបញ្ហាសំខាន់មួយសម្រាប់កុមារទាំងនេះ ជាពិសេសអ្នកដែលត្រឡប់មកពីប្រទេសជិតខាង ដូចជា ប្រទេសថៃ មានការលំបាកក្នុងការបញ្ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធសាលារៀនកម្ពុជា។
បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះជារឿយៗកើតឡើងដោយសារឧបសគ្គភាសា ឬភាពខុសគ្នានៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា។
ជាឧទាហរណ៍ កម្មវិធីបង្រៀនភាសាខ្មែរដល់គ្រូបង្រៀននៅប្រទេសថៃត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការ ដើម្បីជួយពួកគេបន្តការសិក្សានៅពេលពួកគេត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។
កម្មវិធីនេះក៏មានការចូលរួមពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងខេត្តមួយចំនួន ដូចជា ខេត្តបាត់ដំបង និងសៀមរាប ដែលមានចំនួនជនចំណាកស្រុកច្រើន។
លើសពីនេះ ផែនការសកម្មភាពបរិយាបន្នអប់រំរបស់រដ្ឋាភិបាលឆ្នាំ ២០២៤-២០២៨ ផ្តោតលើការធានាថាកុមារទាំងអស់ រួមទាំងកុមារដែលមកពីសាវតាជនពិការ ឬជនចំណាកស្រុកមានលទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំ។
ជាងនេះទៅទៀត អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដូចជា Action Education សហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឈានទៅដល់កុមារចំណាកស្រុក និងក្រៅសាលា។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះមានគោលបំណងបញ្ចូលកុមារជាង ១០ម៉ឺននាក់ទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំផ្លូវការនៅឆ្នាំ ២០២៥។
ការអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពបន្ទាន់
នៅពេលដែលការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅតែបន្តកាន់តែខ្លាំង របាយការណ៍របស់អង្គការទស្សនៈពិភពលោកអំពាវនាវឱ្យមានអន្តរាគមន៍ជាបន្ទាន់ដើម្បីការពារកុមារដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយការធ្វើចំណាកស្រុក។
គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០ មានជនចំណាកស្រុកកុមារអន្តរជាតិប្រមាណ ១,២៧ លាននាក់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមាន ៤០ភាគរយរស់នៅក្នុងប្រទេសថៃ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារតែចលនានៃការធ្វើចំណាកស្រុកមិនទៀងទាត់ ចំនួនពិតប្រាកដអាចកើនឡើងដល់ ២,៥ លាននាក់។
លោក Niall O'Connor នាយក SEI Asia Centre បាននិយាយក្នុងរបាយការណ៍ថា៖ «ការរកឃើញនេះបញ្ជាក់ពីតម្រូវការបន្ទាន់ និងមិនអាចប្រកែកបានសម្រាប់វិធីសាស្ត្រអាកាសធាតុ និងការធ្វើចំណាកស្រុករួមដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានានា»។
របាយការណ៍ណែនាំធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់គ្រោះមហន្តរាយ និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដើម្បីជួយដល់សហគមន៍ងាយរងគ្រោះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក O'Connor បន្ថែមថា៖ «កុមារគ្រប់រូបសមនឹងទទួលបានបរិយាកាសសុខ សុវត្ថិភាព និងអនុញ្ញាតឱ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែរឿងរ៉ាវនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ ធ្វើឱ្យមានរូបភាពផ្ទុយស្រឡះនិងទាមទារដំណោះស្រាយ៕
