.jpg)
អ្នកប្រកបអាជីវកម្មខ្លះបានប្រគល់អគារទៅឲ្យម្ទាស់អគារវិញដោយសាររងផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩។
ខណៈសេដ្ឋកិច្ចសកលកំពុងងើបឡើងវិញពីផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ ១៩ លោក Naim Khan-Turk អ្នកតំណាងក្រុមហ៊ុន Asian Business Brokers ប្រចាំនៅកម្ពុជាបានលើកឡើងអំពីគន្លឹះនៃការស្តារទីផ្សារនេះឡើងវិញ។
ខណៈការបិទប្រទេសត្រូវបានបន្ទូរបន្ថយ តើយើងអាចរំពឹងថា វានឹងវិលត្រឡប់ទៅរកភាពប្រក្រតីវិញទេ?
វិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ បាននាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរដែលមិនគាប់ប្រសើរដល់ពិភពលោករាប់ចាប់ពីការធ្វើដំណើរ ការផ្គត់ផ្គង់ រហូតដល់របៀបធ្វើអាជីវកម្ម ហើយសម្រាប់អ្នកដែលសង្ឃឹមថា នៅពេលការបិទប្រទេសត្រូវបានបញ្ចប់នោះអ្វីៗនឹងវិលត្រឡប់ទៅរកសភាពដើមវិញភ្លាមៗ គឺវានឹងមិនមែនដូច្នេះទេ។ ហើយអ្នកជំនាញខាងអចលនទ្រព្យត្រូវវាយតម្លៃឡើងវិញនូវយុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនការទាំងអស់។
តើមានការផ្លាស់ប្តូរអ្វីខ្លះ គិតចាប់តាំងពីពិភពលោកត្រូវបានបិទ?
ការធ្វើដំណើរអន្តរជាតិបានថយចុះដល់កម្រិតទាបបំផុតមួយ ដូច្នេះធ្វើឲ្យឧស្សាហកម្មបដិសណ្ឋារកិច្ចរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ក៏ដូចវិនិយោគិននៅកម្ពុជាដែរ។ គម្រោងមួយចំនួនដែលកំពុងសាងសង់ត្រូវបានឈប់ ហើយមួយចំនួនទៀតបានកាត់បន្ថយសកម្មភាព។
នៅក្នុងវិស័យលំនៅឋាន គ្រាន់តែមើលលើបណ្តាញសង្គមយើងអាចមើលឃើញថា រាល់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ខុនដូ ឬបុរី កំពុងផ្តល់ជូននូវការបញ្ចុះតម្លៃយ៉ាងច្រើនដល់អ្នកទិញ។ ចំពោះផ្នែកការិយាល័យជាមួយនឹងការផ្គត់ផ្គង់អគារថ្មីៗនៅលើទីផ្សារ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ក៏បើកចំហ ដើម្បីចរចាលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែរ។
មានសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម (SMEs) ជាច្រើនបានប្រគល់អាជីវកម្មរបស់ពួកគេទៅម្ចាស់អគារវិញ ហើយសម្រាប់អ្នកដែលអាចចរចាបានការបញ្ចុះតម្លៃជួល គឺអាចនៅបន្តបាន។ អាជីវកម្មដែលមានជំហរហិរញ្ញវត្ថុរឹងមាំបានបិទប្រតិបត្តិការជាបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីយកពេលវេលានេះកែលម្អអចលនទ្រព្យរបស់ពួកគេ និងរៀបចំសម្រាប់ពេលអនាគតកាន់តែប្រសើរ។
តើបញ្ហានេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់ទីផ្សារខុនដូយ៉ាងដូចម្តេច?
យើងមើលឃើញការវិវឌ្ឍបានចាប់ផ្តើមនាពេលថ្មីៗនេះ ទោះយ៉ាងណាការចាប់ផ្តើមការសាងសង់ពិតប្រាកដ គឺផ្អែកលើការលក់មុន ហើយខណៈទីផ្សារខុនដូផ្តោតសំខាន់ លើអ្នកទិញមកពីក្រៅប្រទេសនោះ ពួកគេមិនមានច្រើនទេ ដោយសារតែការរីករាលដាលជំងឺរាតត្បាតនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដូច្នេះយើងគិតថា អត្រាសាងសង់នឹងធ្លាក់ចុះ ឬនៅទ្រឹងរហូតដល់ទីផ្សារងើបឡើងវិញ។
លោក Naim Khan-Turk។
តើការវិវឌ្ឍថ្មីៗធ្វើឲ្យមានសុទិដ្ឋិនិយមដែរឬទេ?
រដ្ឋាភិបាលភាគច្រើននៅទូទាំងពិភពលោកបានអនុវត្តការបិទប្រទេស និងរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរទាំងខាងក្នុង និងខាងក្រៅ។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ការរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរត្រូវបានបន្ធូរបន្ថយ ប៉ុន្តែត្រូវចំណាយថវិកាខ្ពស់សម្រាប់ការចូលមកប្រទេសកម្ពុជា ខណៈការពិនិត្យរកមេរោគ និងការដាក់ឱ្យនៅដាច់ដោយឡែក គឺជាអ្វីដែលភ្ញៀវត្រូវគោរពតាម។
ប៉ុន្តែថ្មីៗនេះមានសេចក្តីរាយការណ៍ថា ជនបរទេសដែលចង់មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា នឹងមិនចាំបាច់បង់ថ្លៃការចូលប្រទេសទេ ដរាបណាពួកគេគ្មានមេរោគនេះ។ នេះគឺជាជំហានវិជ្ជមាន ប៉ុន្តែវិនិយោគិននឹងមិនវិលត្រឡប់មកវិញក្នុងពេលឆាប់ៗទេ គឺត្រូវការពេលវេលា។
តើអ្នកជួល និងម្ចាស់អគារគួរត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ?
អ្នកជួល និងម្ចាស់អគារដែលបានធ្វើការជាមួយគ្នាលើការកាត់បន្ថយតម្លៃជួលគួរត្រូតពិនិត្យឡើងវិញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងរៀងរាល់ ២-៣ ខែម្តងរហូតដល់ស្ថានភាពចាប់ផ្តើមប្រសើរឡើងវិញ។
ម្ចាស់អគារចាំបាច់ត្រូវយល់ថា តម្លៃអចលនទ្រព្យបានធ្លាក់ចុះនៅក្នុងករណីខ្លះរហូតដល់ ៥០ ភាគរយ ហើយកម្រិតការជួលមុនពេលមានវិបត្តិមិនអាចមានទៀតទេ ជាពិសេសបច្ចុប្បន្នការជួលអចលនទ្រព្យនឹងត្រូវបានកាត់បន្ថយ ដោយសារមិនមានភ្ញៀវទេសចរ។
តើវិស័យមួយណាដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ?
មិនមានវិស័យណាដែលថាមិនរងផលប៉ះពាល់នោះទេ ហើយអ្វីដែលបង្ហាញកាន់តែច្បាស់នោះ គឺតម្រូវការរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ការបន្តការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសទាំងធំ ទាំងតូច និងទេសចរ។ ចំណុចខ្សោយមួយនៃវិស័យទេសចរណ៍នៅទីនេះគឺថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាគោលដៅសម្រាប់ទេសចរភាគច្រើនដែលមកទស្សនាតែ ១ ដង ហើយពួកគេមិនមកម្តងទៀត ដូច្នេះបញ្ហានេះចាំបាច់ត្រូវតែផ្លាស់ប្តូរ។
ការបើកព្រលានយន្តហោះក្នុងតំបន់ និងការអភិវឌ្ឍកំពង់ផែនឹងជួយបានក្នុងរយៈពេលវែង។ ភាពចម្រុះកាន់តែច្រើននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជាក៏ត្រូវការជាចាំបាច់ផងដែរ មិនមែនទស្សនាតែទីក្រុងភ្នំពេញ និងប្រាសាទអង្គរវត្តនៅខេត្តសៀមរាបហើយត្រូវវិលត្រឡប់ទៅស្រុកវិញនោះទេ។
សណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ ដែលពឹងផ្អែកលើវិស័យទេសចរណ៍ គឺជាអ្នកដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ។ មុនពេលមានជំងឺរាតត្បាតនេះផ្ទុះឡើង កន្លែងខ្លះបានរងសម្ពាធរួចទៅហើយដោយសារតែតម្លៃជួលកើនឡើង រួមជាមួយនឹងតម្លៃបន្ទប់ធ្លាក់ចុះ ដោយសារការប្រកួតប្រជែង។
ក្នុងរយៈពេលខ្លីទៅមធ្យម អាជីវកម្មបែបនេះចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យមើលការជួលរយៈពេលវែង ដូចជាការផ្តល់ជូនកញ្ចប់ស្នាក់នៅ (staycation) ជាមួយនឹងការបន្ថែមឲ្យបានច្រើនដូចជា ការប្រើប្រាស់អាងហែលទឹក ផ្តល់សេវាអ៊ីនធឺណិតដោយឥតគិតថ្លៃ បោកគក់ដោយឥតគិតថ្លៃ ឬផ្តល់អាហារពេលព្រឹកដោយឥតគិតថ្លៃជាដើម ដែលអាចធ្វើឱ្យវាកាន់តែមានភាពទាក់ទាញដល់ទេសចរក្នុងស្រុក និងជនបរទេស។
តើនៅពេលអនាគតនឹងមានអ្វីកើតឡើង?
វិស័យលំនៅឋាននឹងជួបប្រទះនូវតម្លៃប្រកួតប្រជែងដ៏ខ្លាំងក្លា ខណៈផ្នែកការិយាល័យនឹងមានការផ្គត់ផ្គង់ច្រើនជាងអ្នកជួល។ ដូច្នេះក្រុមហ៊ុនអាចរៀបចំផែនការសម្រាប់ពេលអនាគត និងទទួលបានការិយាល័យថ្មី ហើយអ្នកទិញផ្ទះអាចមានជម្រើសច្រើនជាងមុននៅពេលទិញ ខណៈអាជីវកម្មខ្នាតតូចនឹងជួបការលំបាក លុះត្រាតែពួកគេមានគ្រឹះអតិថិជនរឹងមាំ ហើយវិស័យបដិសណ្ឋារកិច្ចនឹងទទួលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងរហូតដល់ភ្ញៀវទេសចរច្រើនវិលត្រឡប់មកវិញ។ វាត្រូវការពេលវេលាច្រើនខែ មុនពេលទីផ្សារស្ទុះងើបរឹងមាំឡើងវិញ ហើយវិធីសាស្ត្របច្ចុប្បន្នគឺត្រូវផ្តោតទៅលើអតិថិជនក្នុងស្រុក នៅគ្រប់ទីកន្លែងតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន៕
