ភ្នំពេញៈ អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិហៅកាត់ថា (TI) បានចាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប្រទេសដែលមានអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេក្នុងចំណោមប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន និងមានកម្រិតអំពើពុករលួយខ្ពស់នៅឡើយក្នុងពិភពលោកសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៥ ខណៈដែលកម្ពុជាទទួលបានលេខរៀង ១៥០ ក្នុងចំណោមប្រទេស ១៦៨ ទូទាំងពិភពលោកដែលបានធ្វើការវាយតម្លៃ។
សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយ (CPI) របស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិដែលត្រូវបានប្រកាសដោយអង្គការតម្លាភាពនៅកម្ពុជាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញបានឱ្យដឹងថាប្រទេសកម្ពុជាបានរក្សាពិន្ទុ ២១ លើពិន្ទុ ១០០ និងចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀង ១៥០ ក្នុងចំណោមប្រទេស ១៦៨ ទូទាំងពិភពលោកដែលត្រូវបានធ្វើការវាយតម្លៃពីកម្រិតនៃអំពើពុករលួយ។
នៅឆ្នាំ ២០១៤ កន្លងទៅកម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុ ២១ និងមានចំណាត់ថ្នាក់ ១៥៦ ក្នុងចំណោម ១៧៥ ប្រទេស។
យ៉ាងណាក៏ដោយអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះបានវាយតម្លៃប្រទេសកម្ពុជាមានអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងក្នុងចំណោមប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានខណៈដែលសិង្ហបុរីទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់ជាងគេគឺ ៨៥ ពិន្ទុម៉ាឡេស៊ី ៥០ ពិន្ទុ ថៃ ៣៨ ពិន្ទុ ឥណ្ឌូនេស៊ី ៣៦ ពិន្ទុ ហ្វីលីពីន ៣៥ ពិន្ទុ វៀតណាម ៣១ ឡាវ ២៥ មីយ៉ាន់ម៉ា ២២ និងកម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុទាបជាងគេគឺ ២១ ពិន្ទុ។ ចំណែកប្រទេសដែលទទួលបានភាពស្អាតស្អំខ្លាំង និងពិន្ទុល្អជាងគេក្នុងពិភពលោកមានប្រទេសដាណឺម៉ាក ៩១ ពិន្ទុ ហ្វាំងឡង់ ៩០ ពិន្ទុ និងប្រទេស ស៊ុយអែត ៨៩ ពិន្ទុ។
ប្រទសដែលមានសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយខ្លាំងជាគេគឺប្រទេសសូម៉ាលី ៨ ពិន្ទុ កូរ៉េខាងជើង ៨ ពិន្ទុ និងប្រទេស អាហ្វហ្គានីស្ថាន ១១ ពិន្ទុ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាលោក ឱក សេរីសោភក្តិ៍ ថ្លែងថាលទ្ធផលសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ បានឆ្លុះបញ្ចាំងថាការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព និងគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ។
លោកថា៖ «ខណៈដែលការធ្វើកំណែងទម្រង់វិស័យមួយចំនួនត្រូវបានកត់សម្គាល់ និងទទួលបានការស្វាគមន៍វាគឺជាការចាំបាច់ណាស់ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវបន្តធ្វើកំណែទម្រង់ទៅលើស្ថាប័នសាធារណៈនានាផ្តោតសំខាន់ទៅលើស្ថាប័នសំខាន់ៗប្រព័ន្ធតុលាការ ស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ និងស្ថាប័នដែលផ្តល់សេវាសាធារណៈជាដើម»។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោកកត់សម្គាល់ថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់អំពើពុករលួយក្រោយឆ្នាំ ២០១៣ កន្លងមកមានភាពល្អខ្លះជាពិសេសការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធអប់រំ និងការបង់ថ្លៃទឹក ភ្លើងតាមរយៈប្រព័ន្ធអនឡាញ។
ទោះជាបែបនេះក្តី លោកថា ដោយសារតែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មានអំពើពុករលួយខ្លាំងទើបទាញពិន្ទុកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ចុះដដែលទោះមានកំណែទម្រង់ខ្លះក្តី។
នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាលោក ព្រាប កុល ទទួលស្គាល់ថាដើម្បីផ្លាស់ប្តូរការយល់ឃើញ និងទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមានក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយគឺត្រូវការពេលវេលាតែលោកថាវាជាការសំខាន់ដែលត្រូវអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវផ្តោតលើបញ្ហាចម្បងៗជាមុនសិន។ លោកបញ្ជាក់ថា « តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាច្រើនបង្ហាញថាប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនលើសលប់មានជំហរប្រឆាំងអំពើពុករលួយ និងត្រៀមខ្លួនជាច្រើនក្នុងការចូលរួមប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយដូច្នេះហើយយើងចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលបង្កើនលទ្ធភាពចូលរួមពីសាធារណជនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ»។
ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយលោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីម្សិលមិញថាទិន្នន័យ និងវិធីសាស្ត្រប្រមូលព័ត៌មានរបស់ TI គឺមិនល្អពោលគឺពឹងផ្អែកលើទស្សនៈមនុស្ស និងក្រុមមនុស្សដែលនាំឱ្យលទ្ធផលលម្អៀង និងមិនត្រឹមត្រូវតាមបរិបទ និងការវិវឌ្ឍជាក់ស្តែង។
លោកបន្តថា ការដាក់ពិន្ទុ CPI របស់ TI មិនត្រឹមតែកម្ពុជាមិនទទួលយកបានប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែត្រូវបានរិះគន់ដោយអ្នកជំនាញ និងអ្នកសិក្សាធិការខាងប្រឆាំងអំពើពុករលួយជាច្រើននៅលើពិភពលោក។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «មិនមានការឆ្លុះបញ្ចាំងស្ថានភាពជាក់ស្តែងក្នុងប្រទេសនីមួយៗ និងគ្មានការលើទឹកចិត្តហើយប្រទេសដែលប្រឹងប្រយុទ្ធកាន់តែច្រើនពិន្ទុកាន់តែយ៉ាប់ជាងប្រទេសមិនប្រឹងឧទាហរណ៍ ចិនឆ្នាំ ២០១៣ ជាប់លេខ ៨០ ជាងឆ្នាំ ២០១៤ ជាប់លេខ ១០០ បន្ទាប់ពីការរិះគន់ខ្លាំងក្លាឆ្នាំ ២០១៥ ដាក់ចិនជាប់លេខ ៨០ ជាងវិញទាំងនេះបញ្ជាក់ពីភាពមិនប្រាកដប្រជារបស់ការដាក់ពិន្ទុនេះ»។
ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនចោទជាចំណោទថាហេតុអ្វីប្រទេសដែលទទួលបានផលនៃបទល្មើសកើតចេញពីអំពើពុករលួយដែលត្រូវបានគេយកលុយទៅលាក់ទុកសុទ្ធតែជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ល្អខ្ពស់ជាងគេ (Top 10)។
អនុប្រធានគណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារ និងជាតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងលោក សុន ឆ័យ ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថាលទ្ធផលនេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថាអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាពុំមានភាពល្អប្រសើរនោះទេហើយអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់កម្ពុជានៅថ្ងៃមុខ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ជាលទ្ធផលមួយអាចធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជារងគ្រោះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀតព្រោះយើងចូលជាសមាជិកអាស៊ានយើងត្រូវការវិនយោគទុនដើម្បីផលិតផលទៅចូលរួមក្នុងទីផ្សារអាស៊ានតែការដែលមិនមានប្រសើរអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាធ្វើឱ្យអ្នកវិនិយោគខ្លាចរអាមិនហ៊ានមក»។ លោកបន្តថាមូលហេតុដែលកម្ពុជានៅមានអំពើពុកលួយខ្លាំងដោយសារអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយមិនមានយន្តការច្បាស់លាស់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងបញ្ហានេះ។
សន្ទស្សន៍នៃពីអំពើពុករលួយពឹងផ្អែកលើការស្ទង់មតិចំនួន ១២ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរបស់ឯកទេស និងពាណិជ្ជករទូទាំងពិភពលោក។ ប្រភពទិន្នន័យចំនួន ៧ ត្រូវបានប្រើប្រាស់គណនាពិន្ទុសន្ទស្សន៍ពីអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៥ ដែលប្រភពទិន្នន័យទាំងនោះរួមមានភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ច ភ្នាក់ងារទីប្រឹក្សាហានិភ័យនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចទ្វីបអាស៊ី និងការវាយតម្លៃស្ថាប័នគោលនយោបាយប្រចាំប្រទេសរបស់ធនាគារពិភពលោកជាដើម។
សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយនេះគេបានដាក់កម្ពុជាក្នុងពណ៌ក្រហមចាស់ដែលជាប្រទេសមានស្ថានភាពអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរចំណែកពណ៌ឈាមជ្រូកដែលក្នុងនោះមានប្រទេសសូម៉ាលី និងកូរ៉េខាងជើងជាប្រទេសដែលមានអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង៕
