ភ្នំពេញៈ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧ លោក ដែក សារុន កំពុងរង់ចាំអ្នកជំងឺនៅក្នុងមណ្ឌលសុខភាពផ្សារដើមថ្កូវ ប៉ុន្តែគ្មាននរណាម្នាក់ទៅព្យាបាលទេ។
គិលានុបដ្ឋាកផ្នែកជំងឺផ្លូវចិត្តរូបនេះថ្លែងនៅក្នុងការិយាល័យតូចមួយរបស់លោកដែលស្ថិតនៅខាងក្រោយអគារមួយដែលមានមណ្ឌលព្យាបាលគ្រឿងញៀនផ្អែកតាមសហគមន៍។ មណ្ឌលនេះគឺជាមណ្ឌលមួយក្នុងចំណោមមណ្ឌលជាង ១៧០ ទូទាំងប្រទេសដែលបានផ្តល់សេវាសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងផ្តល់ការអប់រំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនទៅអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។
ចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀននៅដើមឆ្នាំ ២០១៧ រដ្ឋាភិបាលបានសន្យាបញ្ជូនអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន «កម្រិតស្រាល» ទៅព្យាបាលគ្រឿងញៀនផ្អែកតាមសហគមន៍។ ខណៈគ្រួសាររបស់ពួកគេសន្យាថានឹងយកជនសង្ស័យទៅព្យាបាល ពួកគេអាចបញ្ចៀសភាពណែនណាន់តាន់តាប់នៃចំនួនអ្នកទោសនៅក្នុងពន្ធនាគារ ឬមណ្ឌលស្តារនីតិសម្បទាដែលមិនមានលក្ខណៈស្ម័គ្រចិត្ត និងមានរឿងអាស្រូវច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាមានការចាប់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀនចំនួន ១៧៣៨៧ នាក់ក្នុងអំឡុងការបង្ក្រាបត្រឹមថ្ងៃទី ១៨ ខែធ្នូយោងតាមស្ថិតិពីអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន វេជ្ជបណ្ឌិត ឈិត សុផល នៅក្រសួងសុខាភិបាលបានថ្លែងថាមនុស្សតែ ២៨៧៣ នាក់ប៉ុណ្ណោះបានប្រើប្រាស់សេវាព្យាបាលផ្អែកតាមសហគមន៍ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋនាឆ្នាំនេះ។
ក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនេះ អ្នកខ្លះបានស្ម័គ្រចិត្តទៅព្យាបាលដោយខ្លួនឯងដោយមិនចាំបាច់ចាប់ខ្លួននៅក្នុងការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនដូចជាក្មេងប្រុសម្នាក់អាយុ ១៥ ឆ្នាំកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែធ្នូដែលម្តាយរបស់គាត់បានយកគាត់ទៅគ្លីនិកដើម្បីព្យាបាល។
៧៩ ភាគរយនៃអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដែលបានទទួលទម្រង់មួយចំនួននៃការព្យាបាលនៅទីបំផុតបានជាប់នៅក្នុងមណ្ឌលស្តារនីតិសម្បទាដែលមានលក្ខណៈបង្ខំ។ មណ្ឌលឃុំខ្លួនព្យាបាលគ្រឿងញៀនដែលមិនមានលក្ខណៈស្ម័គ្រចិត្តទាំងនេះត្រូវបានរកឃើញថាមានបញ្ហាជាច្រើនដូចជាការរំលោភបំពានផ្លូវភេទការរំលោភបំពានផ្សេងៗ ហិង្សា និងបង្ខំ។ នេះបើតាមការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សក្នុងឆ្នាំ ២០១២។
លោក សុផល ដែលជាប្រធាននាយកដ្ឋានសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងព្យាបាលគ្រឿងញៀនបានថ្លែងថាចំនួនតិចនៃអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនទៅព្យាបាលនៅមណ្ឌលផ្អែកតាមសហគមន៍គឺដោយសារការខ្វះការយល់ដឹងអំពីទីតាំងនៃមណ្ឌលទាំងនោះពីសំណាក់មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ និងព្រះរាជអាជ្ញាព្រមទាំងការខ្វះការយល់ដឹងក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការព្យាបាលគ្រឿងញៀនដែលមានលក្ខណៈជម្រើសនេះ។
លោកបានបន្តថា៖ «[ក្រសួងសុខាភិបាល] នឹងដាក់ឡូហ្គោ [និង] ស្លាកសញ្ញា [និង] ប៉ាណូនៅមណ្ឌលសុខភាពដើម្បីធ្វើឲ្យមានការយល់ដឹងអំពីសេវានេះ [និង] អប់រំ និងជំរុញប្រជាពលរដ្ឋឲ្យយក [អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន] ទៅរកសេវាសុខភាពជាការចូលរួមក្នុងសហគមន៍»។ លោកបន្ថែមថាវាត្រូវការឲ្យមានការសហការរវាងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់។
លោក យឹម សុបុត្រា ប្រធានផ្នែកសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងព្យាបាលគ្រឿងញៀន នៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ‑សូវៀតបានថ្លែងថាចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ដែលមកមណ្ឌលផ្អែកតាមសហគមន៍នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យគឺមានកម្រិតទាបណាស់គឺជាមធ្យមមានអ្នកជំងឺតែ ៣ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។ លោកបន្តថា៖ «ពួកគេភាគច្រើនបំផុតត្រូវបានបញ្ជូនទៅព្យាបាលដោយឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ»។
លោក ហង្ស សុខហេង អាយុ ២៥ ឆ្នាំត្រូវបាននាំយកទៅមណ្ឌលព្យាបាល កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១៨ ខែធ្នូដោយអ្នកនាង ចិន្តា មុន្នី អាយុ ៣៤ ឆ្នាំដែលជាបងស្រីរបស់គាត់។
សុខហេង បានប្រើប្រាស់ម៉ាទឹកកកអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះបានគេចផុតពីការចាប់ខ្លួននៅក្នុងការបង្ក្រាប បើទោះបីជាគាត់ពិតជាធ្លាប់ជាប់នៅមណ្ឌលព្រៃស្ពឺកាលពីខែមករា។ គាត់បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់ជាសះស្បើយ»។
លោក ឃ្លោក ហួត ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យបានថ្លែងថាភាគច្រើនបំផុតក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺ ១៧ នាក់ដែលព្យាបាលនៅមណ្ឌលផ្អែកតាមសហគមន៍នៅក្នុងខេត្តរបស់លោកត្រូវបានបញ្ជូនទៅដោយនគរបាល ប៉ុន្តែលោកបានកត់សម្គាល់ថាចំនួននេះមានកម្រិតទាបណាស់ បើធៀបនឹងចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់នៅក្នុងខេត្ត។
លោកស្រី ស៊ូ សុចិន្តា អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនៅអង្គការ Khana បានយល់ស្របថា អ្នកជំងឺនៅតែមានការភ័យខ្លាច ប៉ុន្តែលោកស្រីថ្លែងថាក្រសួងសុខាភិបាលបានខិតខំប្រឹងប្រែងកែលម្អក្នុងអំឡុងឆមាសទីពីរនៃឆ្នាំនេះ។
លោកស្រីបន្តថា៖ «នាយកដ្ឋានសុខភាពផ្លូវចិត្ត និងព្យាបាលគ្រឿងញៀនកំពុងបង្កើត [នីតិវិធីប្រតិបត្តិដែលមានលក្ខណៈស្តង់ដារ] សម្រាប់ការព្យាបាលផ្អែកតាមសហគមន៍ដោយមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងសហគមន៍ ជាពិសេសមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ និងបង្កើតប្រព័ន្ធបង្អែកនៅក្នុងកម្រិតសហគមន៍»។
លោកស្រីបន្តថា ក្រសួងសុខាភិបាលនាឆ្នាំនេះ បានបង្កើតគណៈកម្មាធិការមួយ ដើម្បីកែលម្អមណ្ឌលព្យាបាលគ្រឿងញៀនផ្អែកតាមសហគមន៍ និងការប្រឹក្សាយោបល់ដើម្បីឆ្លើយតបជាក់លាក់ទៅនឹងការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន។ គំរូសាកល្បងថ្មីមួយនឹងត្រូវអនុវត្តនៅដើមឆ្នាំក្រោយនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកមានជ័យ។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «[រដ្ឋាភិបាល] កំពុងធ្វើឲ្យមានវឌ្ឍនភាពចំពោះវិធីសាស្ត្រសុខាភិបាលសាធារណៈក្នុងការព្យាបាលអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
ទោះយ៉ាងណាក្តីលោក Phil Robertson អនុប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ប្រចាំអាស៊ីបានបង្ហាញពីការមន្ទិលសង្ស័យ។ លោកបានថ្លែងថា៖ «មន្ត្រីមួយចំនួននិយាយថាពួកគេប្តេជ្ញាចាត់វិធានការ ប៉ុន្តែមិនដែលកើតឡើង»។
លោក មាស វីរិទ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងគ្រឿងញៀន កំពុងស្ថិតនៅបរទេសហើយមិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីរឿងនេះបានទេ។ ចំណែកលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការអនុវត្តច្បាប់ និងការបង្ក្រាប។
ចាប់តាំងពីការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនបានចាប់ផ្តើមចំនួនអ្នកជាប់ពន្ធនាគារបានកើនឡើងប្រមាណ ៣៦ ភាគរយគឺប្រមាណ ៣០០០០ នាក់។ នេះបើតាមលោក នុត សាវណា អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងត្រូវការគ្រប់គ្រងចំនួននេះដោយផ្ទេរ» អ្នកជាប់ពន្ធនាគារ។
លោក សាវណា ថ្លែងថា លោកមិនបានដឹងថា តើជនសង្ស័យចំនួនប៉ុន្មានត្រូវបានបញ្ជូនទៅមណ្ឌលព្យាបាលផ្អែកតាមសហគមន៍ ប៉ុន្តែបានអះអាងថា អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនតិចតួចប៉ុណ្ណោះត្រូវបានបញ្ជូនទៅមណ្ឌលស្តារនីតិសម្បទាខណៈអ្នកជួញដូរគ្រឿងញៀនត្រូវបានបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារ។
ទោះបីយ៉ាងណាក្តី វាជាការអនុវត្តទូទៅដែលតុលាការកាត់ទោសនរណាម្នាក់ដែលរកឃើញថាមានគ្រឿងញៀននៅក្នុងខ្លួនថាជា «ការជួញដូរគ្រឿងញៀន»។
លោក Robertson បានថ្លែងតាមអ៊ីមែលថា៖ «ការចាប់អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនធម្មតាហើយដាក់ទោសពួកគេថា ជាអ្នកជួញដូរហើយបញ្ជូនពួកគេទៅមណ្ឌលឃុំខ្លួនដែលសិទ្ធិរបស់ពួកគេត្រូវបានរំលោភបំពានហើយចំនួនអ្នកទោសមានចំនួនច្រើនណែនណាន់តាន់តាប់ វាមានន័យថាពួកគេនឹងប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពអមនុស្សធម៌ជាច្រើនខែ ឬឆ្នាំដោយសារការញៀនថ្នាំរបស់ពួកគេ»។
លោកបន្ថែមថា ការប្រើប្រាស់មណ្ឌលដូចជាមណ្ឌលព្រៃស្ពឺរបស់កម្ពុជា «ដែលអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនមិនទទួលបានការព្យាបាល ប៉ុន្តែប្រឈមមុខនឹងទណ្ឌកម្ម និងការប្រព្រឹត្តអាក្រក់ជាងនេះពីឆ្មាំមណ្ឌលបង្ហាញអំពីលក្ខណៈមិនល្អនៃប្រព័ន្ធនេះ»៕ PS
