ភ្នំពេញៈ សហភាពអឺរ៉ុបបាននិងកំពុងពិភាក្សាដំណើរការនីតិវិធីផ្អាកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធលើអ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ (EBA) ពីកម្ពុជា និងកំពុងរង់ចាំសញ្ញាពីជំហរនយោបាយដែលថាប្រទេសមួយនេះ អាចចៀសវាងពីការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ បើខ្លួនបើកលំហនយោបាយ និងសិទ្ធិទូលំទូលាយសម្រាប់ពលរដ្ឋ។ នេះបើតាមលោក Norbert Barthle សមាជិក សហព័ន្ធ និងជារដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងសហប្រតិបត្តិការអាល្លឺម៉ង់។
លោក Norbert Barthle បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្រោយបញ្ចប់ជំនួបជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីម្សិលមិញថា៖ «ខ្ញុំគិតថា គណៈកម្មការអឺរ៉ុប កំពុងពិភាក្សាអំពី (EBA) ហើយ កំពុងរង់ចាំការផ្តល់សញ្ញាពីកម្ពុជា និងកំពុងរង់ចាំមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេបានទទួលសញ្ញាវិជ្ជមាន និងការពិភាក្សាល្អខ្លះ»។
នៅពេលសួរថា តើលោកគាំទ្រចំណាត់ការរបស់សហភាអឺរ៉ុបក្នុងការផ្អាកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ដែរឬទេ?
លោកបានថ្លែងថា លោកមិនអាចនិយាយអំពីរឿងនោះបានទេ ពីព្រោះ វាកំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរការពិភាក្សា។ លោកថា លោកនឹងរាយការណ៍ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនៅទីនេះ និងអំពីរឿងដែលវិវត្តល្អៗមួយចំនួន។
នៅពេលសួរថាតើជំនួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក ស ខេង ទទួលបានលទ្ធផលយ៉ាងណានោះ លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមានការពិភាក្សាល្អជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីមហាផ្ទៃថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំគិតថា ពួកគេស្ថិតក្នុងរបៀបមួយល្អ។ វាជាការពិភាក្សាមួយមានលទ្ធផលល្អ ពីព្រោះខ្ញុំអាចឃើញដំណើរការដែលពាក់ព័ន្ធអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងដំណើរការនយោបាយ ដែលកំពុងកើតឡើង។ ខ្ញុំគិតថា វាជាការពិភាក្សាតាមមធ្យោបាយល្អមួយ»។
ទាក់ទងនឹងការលើកអំពី EBA ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ស ខេង នោះ អ្នកនាំពាក្យរងក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ផាត សុផានិត ថ្លែងថា លោក Norbet Barthle បាននិយាយអំពីកំណែទម្រង់ដីធ្លី និង EBA ដោយលោកគ្រាន់តែលើកឡើងជារួមថា បើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចង់ ឬក្រសួងមហាផ្ទៃ មានបំណងចង់ឲ្យមានផ្នែកអ្វី ដែលអាល្លឺម៉ង់អាចចូលរួម គឺគាត់រីករាយនឹងចូលរួម។
លោក សុផានិត ថ្លែងថា៖ «រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ មានបំណងចង់ចូលរួមជាមួយកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា និងចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការធ្វើយ៉ាងណាបន្តពង្រីកបន្ថែមនូវសមិទ្ធផលអ្វីដែលកើតចេញពីសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង២ឲ្យកាន់តែច្រើនឡើង និងធំធាត់បន្ថែមទៀត ដើម្បីប្រជាជនកម្ពុជា»។
លោកបន្ថែមថាភាគីអាល្លឺម៉ង់ក៏បានកោតសរសើរ ចំពោះការវិវត្តរបស់កម្ពុជា ដូច្នេះអាល្លឺម៉ង់នៅតែមានមហិច្ឆតាបន្តជួយ ពិសេសលើការកែទម្រង់ នៃការគ្រប់គ្រងថ្នាក់ក្រោមជាតិ បញ្ហាដីធ្លី និងបណ្តុះបណ្តាលលើផ្នែកធនធានមនុស្សផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះ បើយោងតាមគេហទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតអាល្លឺម៉ង់ដែលបានបង្ហោះ ថ្ងៃទី ២៦ ខែកុម្ភៈ ក្រោយពីលោក Norbert Barthle មានជំនួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ឲ្យដឹងថា៖ «កម្ពុជា នៅតែអាចរំឭកពីការដក EBA។ បើកចំហនយោបាយ និងសិទ្ធិទូលំទូលាយសម្រាប់ពលរដ្ឋ គឺជាអ្វីដែលសំខាន់ យើងត្រូវការការកសាងនូវទំនុកចិត្ត និងស្វែងរកដំណោះស្រាយឡើងវិញ»។
កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ លោក Nobert Barthle បានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយលោក ហ៊ុន សែន នាវិមានសន្តិភាពហើយលោកបានលើកឡើងថាវិនិយោគិន អាល្លឺម៉ង់ជាច្រើនចាប់អារម្មណ៍មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា ហើយថា អាល្លឺម៉ង់ប្ដេជ្ញានឹងជួយលើវិស័យកសិកម្ម អគ្គិសនី ការប្រើប្រាស់ ផ្ទាំងសូឡា ប្រព័ន្ធស្រោចស្រពទឹក ព្រមទាំងជួយដោះស្រាយបញ្ហាការកកស្ទះចរាចរណ៍ផងដែរ។ នេះបើយោង តាមគេហទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានបង្ហោះកាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ។
លោក Nobert Barthle លើកឡើងថា៖ «យើងនឹងដើរជាមួយគ្នា និងបន្តសហការជាមួយគ្នាឲ្យកាន់តែរឹងមាំថែមទៀត»។
ជាការឆ្លើយតប លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងអំណរគុណ និងផ្ញើការសួរសុខទុក្ខជូនចំពោះលោកស្រី អធិការបតី អាល្លឺម៉ង់ ដែលបានផ្ញើលិខិតអបអរសាទរចំពោះរូបលោកដែលបានជាប់ឆ្នោត ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកន្លងមកនេះ ហើយលោកក៏បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះការវាយតម្លៃដោយស្មោះត្រង់ចំពោះការវិវឌ្ឍ របស់ប្រទេស កម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការអភិវឌ្ឍនេះទទួលបានត្រឹមក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលនាំឲ្យប្រទេសទទួលបាននូវសុខសន្តិភាព ហើយការអភិវឌ្ឍនេះ ក៏មានការចូលរួមពីបណ្តាប្រទេសនានា ក្នុងនោះមានអាល្លឺម៉ង់ផងដែរ»។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យល់ឃើញថា កម្ពុជានៅមានពេលវេលា ដើម្បីធ្វើការចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បី ស្វែងរកលក្ខខណ្ឌពិតប្រាកដដែលសហភាពអឺរ៉ុបចង់បានពីកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «កុំព្យាយាមទាត់បាល់ដាក់កម្ពុជាដើម្បីដាក់បន្ទុក ពីព្រោះការដកឬមិនដក ព្យួរឬមិនព្យួរ វាអាស្រ័យលើសហភាពអឺរ៉ុបខ្លួនឯង។ ជួនកាលលក្ខខណ្ឌ ឬរូបមន្តរបស់គាត់ខ្ពស់ពីស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យប្រទេស កម្ពុជា ពិបាកនឹងធ្វើតាម។ យើងពិតជាចង់រក្សា EBA តែអធិបតេយ្យជាតិ និងឯករាជភាពក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តក៏ជារឿងសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមួយដែរ។ ដូច្នេះសូមកុំនិយាយថាបាល់នៅជើងរបស់កម្ពុជា តែតាមការពិតបាល់គឺ នៅខាងសហភាពអឺរ៉ុប»។
ដោយឡែក អតីតប្រធានគណបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៊ី (SRP) និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានកិតិ្តយសគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោក គង់ គាំ បានចោទប្រធានស្តីទីនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី និងអ្នកគាំទ្រលោក ថាបានយកលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិព្រមទាំងអ្នកជាប់បម្រាមធ្វើនយោបាយ ជាមធ្យោបាយរារាំងមិនឲ្យលំហប្រជាធិបតេយ្យ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សបានប្រសើរតាមការចង់បានពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន។
លិខិតផ្ញើទៅលោក George Edgar ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ លោកគង់ គាំ ប្រាប់លោក George Edgar ថា ក្នុងថិរវេលានៃដំណើរការនីតិវិធីរបស់សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ក្នុងការអនុវត្ត ឬមិនអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចការព្យួរឬដក ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនូវទំនិញគ្រប់យ៉ាង លើកលែងតែអាវុធ ពីកម្ពុជានេះ លោក គង់ គាំ បង្ហាញជំនឿថា លោក Edgar បានកត់សម្គាល់ចំពោះការប្តូរការឃុំឃាំងលោក កឹម សុខា ប្រធានរបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (CNRP) ពីនៅក្នុងគុកត្រពាំងផ្លុងមកនៅគេហដ្ឋានផ្ទាល់របស់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក គង់ គាំ បន្ថែមថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបរូបនេះ ក៏បានកត់សម្គាល់ចំពោះវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយបើកច្រកឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ CNRP ជាប់បម្រាម ១១៨ រូបអាចទទួលបានសិទ្ធិធ្វើ នយោបាយឡើងវិញមុនកាលកំណត់របស់សាលដីកាតុលាការកំពូលទៀតផង។
លោក គង់ គាំ សរសេរថា៖ «ជាប្រធានកិត្តិយសរបស់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ក្រោយរួចពីបម្រាម ខ្ញុំក៏ដូចឯកឧត្តមតំណាង EU ដែរ គឺសង្ឃឹមពីការរីកចម្រើននៃស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបន្តវិវត្តជាវិជ្ជមានបន្ថែមទៀត។ ប៉ុន្តែជាការសោកស្តាយដែលទណ្ឌិតសម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទី CNRP បក្សប្រហារ និងក្រុម សម រង្ស៊ី និយមមួយក្តាប់បានយក កឹម សុខា ព្រមទាំងអ្នកជាប់បម្រាមជាមធ្យោបាយមិនឲ្យលំហប្រជាធិបតេយ្យ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សបានប្រសើរ និងឆាប់រហ័សតាមការចង់បានរបស់មជ្ឈដ្ឋានទាំងឡាយឡើយ»។
លោក គង់ គាំ បន្ថែមថា ទន្ទឹម EU សម្រេចផ្តើមនីតិវិធីព្យួរ ឬដក EBA ពីកម្ពុជាប្រធានស្តីទី CNRPនិងបក្ខពួកបានប្រើសេចក្តីសម្រេចរបស់ EU ថា កើតឡើងដោយ សម រង្ស៊ី ហើយសូមឲ្យខ្មែរក្រៅប្រទេស ខ្មែរក្នុងប្រទេសរួមមានពលទាហានផង រួបរួមគ្នាជាមួយ EU-USA ងើបឡើងចាប់ ហ៊ុន សែន ដើម្បីទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី និងអតីត CNRP ចូលគ្រប់គ្រងអំណាចនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ នេះឲ្យខាងតែបាន។
លោកថា៖ «ក្នុងនាមជាអតីតទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ CNRP ទើបរួចពីបម្រាម ហើយបច្ចុប្បន្នជាប្រធានកិត្តិយសគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ សូមសម្តែងការសោកស្តាយ ប្រសិននៅទីបញ្ចប់នីតិវិធី EU សម្រេចអនុវត្តការព្យួរឬដក EBA ពីកម្ពុជា ព្រោះការសម្រេចអនុវត្តនោះ មិនបានលើកតម្កើងគោលការណ៍របស់ EU សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍកម្ពុជាឲ្យរីកចម្រើន រឹងមាំ ឆ្ពោះទៅជួយលើកស្ទួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ និងជំរុញការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាក់ស្តែងឡើយ»។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា ឯកឧត្តមតំណាង EU ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបន្តភាពម៉ឺងម៉ាត់ និងស្មោះត្រង់របស់ខ្លួនបញ្ជាក់ជូន EU ថាការសម្រេចការអនុវត្តព្យួរ ឬដក EBA ពីកម្ពុជាពេលនេះ គឺជាការបម្រើមហិច្ឆតាទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី និងក្រុមក្រៅច្បាប់ ហើយទម្លាក់ទុក្ខលំបាកដល់អ្នកគ្មានកំហុសដ៏ទូលំទូលាយតែប៉ុណ្ណោះ»៕