ឧត្តរមានជ័យៈ «ប្រាំ...បួន...បី ... ពីរ ... មួយ!» ជាការបន្លឺចេញពីឧបករណ៍ឧគ្ឃោសនស័ព្ទ។ ប៉ុន្មាននាទីក្រោយមករ៉ុក្កែតបានបាញ់ចេញហោះឡើងទៅលើមេឃយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
អ្នកលេងល្បែងជនជាតិថៃរាប់រយនាក់នាំគ្នាសម្លឹងមើលរ៉ុក្កែតដែលបាញ់ឡើងលើមេឃហើយទីបំផុតបានក្លាយជាចំណុចខ្មៅតូចមួយបន្សល់ទុកនូវផ្សែងសក្រាស់។ ម្នាក់ៗបានភ្នាល់ប្រាក់ជាច្រើនថា តើរ៉ុក្កែតនោះនៅលើមេឃយូរប៉ុនណា និងបានខ្ពស់ប៉ុនណា?
រ៉ុកែ្កត ដែលអាចហោះឡើងលើដល់ ២ គីឡូម៉ែត្រអាចធ្វើឲ្យអ្នកលេងល្បែងសប្បាយចិត្តប៉ុន្តែរ៉ុកែ្កតនេះបានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅខាងក្រោមមានការភិតភ័យ។ ផ្ទះ និងវាលស្រែបានរងការបំផ្លិចបំផ្លាញដោយគ្រាប់រ៉ុកែ្កតរៀងរាល់សប្តាហ៍។ ទោះបីជាអ្នកភូមិមានក្តីបារម្ភ និងមានការបង្ក្រាបនៅថៃក៏ដោយក៏ប៉ុន្តែប្រតិបតិ្តការនេះស្របច្បាប់ទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា។
ប្រតិបតិ្តករបានទទួលអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រសួងមហាផ្ទៃដែលចុះហត្ថលេខាដោយមន្រ្តីនគរបាលជាន់ខ្ពស់បើ ទោះបីជាអ្នកស្រុកចោទថា អាជ្ញាធរយកប្រាក់ពីគម្រោងនេះមកដាក់ហោប៉ៅរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលជាទីក្រីក្របំផុត គឺជាអតីតបន្ទាយអន្លង់វែងរបស់ខ្មែរក្រហមអាជ្ញាធរមិនអើពើចំពោះពាក្យបណ្តឹងទេហើយគ្រាប់រ៉ុក្កែតបានបន្តធ្លាក់ចុះមកលើផ្ទះ និងវាលស្រែ។
ការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកែ្កតគឺជាប្រពៃណីយូរមកហើយនៅថៃ។ ក្នុងអំឡុងពិធីបាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែតប្រចាំឆ្នាំនៅខែឧសភា និងមិថុនា គ្រាប់រ៉ុក្កែតដែលធ្វើនៅតាមផ្ទះបានបាញ់នៅទូទាំងនៃតំបន់ឦសាននៅក្នុងប្រទេសថៃជាផ្នែកមួយនៃពិធីបុណ្យតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនាដែលជាសញ្ញាបង្ហាញពីការចាប់ផ្តើមនៃរដូវវស្សា។ ប៉ុន្តែការលេងល្បែងនៅថៃគឺខុសច្បាប់ហើយបើទោះបីជាការភ្នាល់លើការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកែ្កតមានជាទូទៅក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរថៃនៅពេលនេះបានបង្ក្រាបលើក្រុមរៀបចំល្បែងនេះ។
អាជ្ញាធរក៏បានហាមឃាត់ស្រុកមួយចំនួនមិនឲ្យបាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែតផងដែរដោយសារក្តីកង្វល់ថា គ្រាប់រ៉ុកែ្កតអាចបាញ់ចំយន្តហោះ។
ដោយមើលឃើញឱកាសរកចំណេញក្រុមហ៊ុនកម្ពុជាដែលមានលោក ផល សាមុំ ជាប្រធានដែលបានបាញ់គ្រាប់រ៉ុកែ្កតម្តងម្កាលចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៣ មកបានពង្រីកផ្ទៃដីធំដែលមានចម្ងាយតិចជាង ១ គីឡូម៉ែត្រពីច្រកជាំសាង៉ាំឲ្យក្លាយជាកន្លែងបាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែត។
ក្រុមហ៊ុន ផលសាមុំ ខេមរៈ ឌីវើឡុបមិន បានយកកម្រៃ ៥០០ បាតពីអ្នកភ្នាល់ថៃដើម្បីចូលកន្លែងនេះដែលនៅកំពូលភ្នំដងរែក។ កន្លែងធ្វើដំណើរតិចជាង ៣ នាទីពីព្រំដែន និងតែប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីផ្នូររបស់ ប៉ុល ពត។ កិច្ចសន្យាដែលបានបង្ហោះនៅកន្លែងបាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែត និងដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក នេត សាវឿន អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិរបស់កម្ពុជាបានបង្ហាញថាក្រុមហ៊ុនបានអាជ្ញាប័ណ្ណនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំមុន។
(នៅខែមិថុនាភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានរាយការណ៍ថាក្រុមហ៊ុនកំពុងធ្វើការសាកល្បងដែលបានធ្វើឲ្យអ្នកភូមិភ័យខ្លាចរួចទៅហើយ)។ ប្រការមួយក្នុងកិច្ចសន្យាចែងថាក្រុមហ៊ុន «ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះបញ្ហាដែលមិនបានរំពឹងទុកដែលបង្កការខូចខាតដល់ទ្រព្យសម្បតិ្តរដ្ឋ និងឯកជនដែលបង្កឡើងដោយសារការប្រកួតប្រជែងនេះ»។
បុរសថៃម្នាក់ដែលជាមេដឹកនាំនៃក្រុមដំឡើងគ្រាប់រ៉ុក្កែតដែលបានបដិសេធបញ្ចេញឈ្មោះបានថ្លែងថា៖ «ពីមុនអ្នកភ្នាល់ធ្វើបែបនេះនៅថៃប៉ុន្តែថៃហាមឃាត់ទើបគេនាំគ្នាមកភ្នាល់នៅកម្ពុជា»។
លោកបន្តថា៖ «អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទទួលបានប្រាក់ប្រហែល ១ សែនបាត (២៨០៩ ដុល្លារ) រាល់ថ្ងៃដែលគេលេងល្បែងនេះ»។
ទោះបីជាមានការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យនៅខាងក្រោមក៏ដោយ ក៏ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានទាក់ទាញជនជាតិថៃរាប់រយនាក់ឲ្យមកចូលរួមដូចពិធីជប់លៀងដែរ។
នៅវេលាម៉ោង ៨ និង ៣០ នាទី ព្រឹកនៅថ្ងៃសៅរ៍កន្លែងនេះមានសកម្មភាពអ៊ូអរខ្លាំង។
តុ និងកៅអីប្លាស្ទីករាប់រយត្រូវបានរៀបចំឡើងខណៈដែលកម្មករប្រញាប់ដឹកជញ្ជូនសម្ភារសម្រាប់គ្រាប់រ៉ុក្កែតដែលបានដំឡើងនៅនឹងកន្លែង។ កម្មករអាចរកបានប្រាក់ប្រហែលពី ៥០០ បាត (១៤ ដុល្លារ) ក្នុងមួយថ្ងៃដោយដំឡើងឫស្សីបាញ់គ្រាប់រ៉ុកែ្កតនៅរោងជាងចំនួន ៣ កន្លែង។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាមិនចាំបាច់សុំការងារធ្វើទេបើទោះបីជាក្រុមហ៊ុនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បុរសកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែប្រតិបតិ្តការនេះមានស្ទើរតែទាំងអស់គឺសុទ្ធតែជាបុគ្គលិកថៃចាប់តាំងពីអ្នកលក់គ្រឿងភេសជ្ជៈ។ ប្រតិបតិ្តការទាំងអស់ប្រើប្រាក់បាតដោយការប្រើបង្គន់ត្រូវចំណាយ ១០ បាតហើយការអង្គុយលើកៅអីប្លាស្ទិកត្រូវចំណាយ ៥០ បាត។ នៅវេលាម៉ោង ១១ ព្រឹកកន្លែងនេះមានជនជាតិថៃពេញវ័យរាប់រយនាក់ភាគច្រើនមកពីខេត្តសុរិន្ទស៊ីសាកេត និងអ៊ូប៊ុនរដ្ឋចន្ទថានី។
អ្នកស្រី នាផុន អាយុ ២២ ឆ្នាំមកពីទីក្រុងស៊ីសាកេតបានមកលេងល្បែងជាមួយនឹងមិត្តភកិ្ត ៦ នាក់។ «ខ្ញុំមិនធ្វើការទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែមកទីនេះ»។
មុនពេលបាញ់គ្រាប់រ៉ុក្កែតទី ១ នៅម៉ោង ១ រសៀលអ្នកចូលរួមបានប្រមូលផ្តុំគ្នាហើយបានចាប់ផ្តើមគ្រវីលុយ។ ការភ្នាល់បានចាប់ផ្តើមបន្ទាប់មកសំឡេងស្រែកហ៊ោបានបញ្ឈប់នៅពេលអ្នកប្រកាសបានចាប់ផ្តើមរាប់ថយក្រោយ។
មិនយូរប៉ុន្មានបន្ទាប់ពីរ៉ុក្កែតត្រូវបានបាញ់ជាមួយនឹងផ្សែងខ្មួលខ្មាញ់វាបានហោះទៅលើមេឃហើយមើលទៅឃើញតូចទៅៗរហូតដល់មើលលែងឃើញដោយភ្នែកទទេ។ អ្នកមើលដែលមានពាក់កែវយឹតបានមើលអំពីចម្ងាយហោះឡើងនៅពេលអ្នកប្រកាសកម្មវិធីបាញ់បានកាន់មីក្រូហ្វូននិយាយបង្ហាញអំពីព័ត៌មានសំខាន់ដូចជាកម្ពស់ប៉ាន់ប្រមាណ និងប្រវែងដែលវាហោះឡើង។ អ្នកលេងល្បែងនេះបានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងហើយអ្នកខ្លះផ្ទុះសំណើចសប្បាយ។ ដំណើរការនេះគឺដដែលៗចំនួនប្រហែល ១៣ ដងក្នុងមួយថ្ងៃជារៀងរាល់ថ្ងៃសុក្រ សៅរ៍ និងអាទិត្យហើយពេលខ្លះក៏មានបាញ់នៅក្នុងថ្ងៃធម្មតាផងដែរ។ នៅតាមផ្លូវពីអន្លង់វែងរហូតដល់ព្រំដែនឆ្លងភ្នំកន្ទុយរ៉ុកែ្កតត្រូវបានឃើញយ៉ាងច្បាស់។ វាជាការមើលឃើញដែលជនជាតិកម្ពុជារស់នៅក្នុងតំបន់នេះដឹងយ៉ាងច្បាស់។
លោក អ៊ីម ឆឿន អាយុ ៦៦ ឆ្នាំដែលរស់នៅមិនឆ្ងាយពីជំរំរ៉ុក្កែតគឺកំពុងនៅខាងក្រៅផ្ទះរបស់គាត់ហើយកំពុងលក់គុយទាវនៅជិតព្រំដែនកាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែតុលាមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ។ លោកថ្លែងថាលោកសំណាងណាស់នៅថ្ងៃនោះ។ រ៉ុក្កែតបានហោះឡើងទៅលើមេឃហើយបានផ្ទុះធ្លាក់លើផ្ទះរបស់លោក និងផ្ទះអ្នកជិតខាងដោយបានបំផ្លាញដំបូលផ្ទះរបស់ពួកគាត់។
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីនោះតំណាងក្រុមហ៊ុនបានមកជួបលោក ឆឿន និងអ្នកជិតខាងរបស់លោកដោយផ្តល់សំណងម្នាក់ៗ ២ ម៉ឺន បាត (៥៦២ ដុល្លារ)។
លោក ឆឿន បន្តថា៖ «ខ្ញុំបារម្ភអំពីកូនរបស់ខ្ញុំនៅពេលរ៉ុក្កែតនោះធ្លាក់មកប៉ុន្តែតើខ្ញុំអាចធ្វើយ៉ាងដូចម្តេចទៅ?» «អាជ្ញាធរស្រុកខេត្តបានយកលុយពីក្រុមហ៊ុនថៃ»។ ទោះយ៉ាងណាក្តីចំពោះលោក ឆឿន បញ្ហានេះគឺស្មុគស្មាញដោយសារកូនប្រុសរបស់លោករកលុយបានតាមរយៈរត់ឌុបសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរថៃ។ «យើងពិតជាទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីកន្លែងនោះ»។
ប៉ុន្តែចុះពីជ្រលងភ្នំដែលជាកន្លែងកសិករមិនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីអ្នកលេងល្បែងនេះស្រ្តីម្នាក់បាននិយាយថាផលដំណាំរបស់អ្នកភូមិស្ថិតក្នុងហានិភ័យនាពេលថ្មីៗនេះ។ ចម្ការដំឡូងមីមួយបានឆេះរួចហើយដោយសារកាំជ្រួចរ៉ុក្កែតទាំងនោះ។
លោក ឈីម បាយ អាយុ ៥៧ ឆ្នាំដែលជាកសិករម្នាក់ដែរបានថ្លែងថា៖ «យើងមានក្តីបារម្ភប៉ុន្តែយើងមិនប្តឹងទេពីព្រោះក្រុមហ៊ុនបានទទួលការអនុញ្ញាតពីអភិបាលខេត្តរួចហើយ»។
លោក មា ជ្រន់ អាយុ ៦៣ ឆ្នាំអតីតទាហានខ្មែរក្រហមដែលកំណត់យកតម្លៃ ២ ដុល្លារពីភ្ញៀវទេសចរដែលចង់ទៅមើលផ្នូររបស់ ប៉ុលពត ដែលមានចម្ងាយប្រហែលមិនឆ្ងាយពីកន្លែងបាញ់រ៉ុកែ្កតបានថ្លែងថាប្រជាជនមូលដ្ឋានមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេចំពោះការបាញ់រ៉ុក្កែតទាំងនោះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «រ៉ុក្កែតនោះបានធ្វើឲ្យឆេះស្រែហើយនៅពេលធ្លាក់ចូលទៅក្នុងជ្រោះវាបានធ្វើឲ្យមានជាតិគីមីដល់ទឹកដូច្នេះប្រជាជនមិនអាចផឹកទឹកនោះបានទេ»។
លោកបន្តថា៖ «យើងមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេដោយសារថៃបានបង់លុយដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា»។
បើទោះបីជាប្រតិបត្តិការនេះស្របច្បាប់ក៏ដោយក៏វាមិនទំនងជាបើកចំហជាសាធារណៈដែរ។ វាមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យថតហើយភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ត្រូវបានសន្តិសុខប្រាប់ឲ្យចាកចេញពីកន្លែងនោះដោយសារឧត្តមសេនីយ៍ផ្កាយបួនម្នាក់ពីខាងកម្ពុជាដែលមិនបង្ហាញឈ្មោះគ្រោងនឹងចូលរួមកម្មវិធីនោះ។ ពាក្យចចាមអារ៉ាមត្រូវបាននិយាយដដែលៗដោយប្រជាជននៅទីនោះ និងដោយសន្តិសុខថាអ្នកកាសែតក្នុងស្រុកជាទូទៅត្រូវបានគេឲ្យលុយដើម្បីកុំឲ្យចុះផ្សាយព័ត៌មានអំពីរឿងរ៉ាវនៅក្នុងតំបន់នេះ។
ប៉ុន្តែលោក ហ៊ីង ថឹង មេប៉ុស្តិ៍ត្រពាំងព្រៃក្នុងស្រុកអន្លង់វែងបានការពារចំពោះការបាញ់រ៉ុក្កែតនេះ។ លោកថ្លែងថា៖ «លោក ផល សាមុំ បើកឲ្យលេងល្បែងនេះក្នុងដីខ្មែរដោយសារគាត់ចង់ឲ្យប្រជាជនខ្មែរទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដូចជា ម៉ូតូឌុប ឡានតាក់ស៊ី ជាដើម»។ «មិនមានរបួស ឬការស្លាប់អ្វីទេប៉ុន្តែរ៉ុកែ្កតគ្រាន់តែធ្លាក់លើដំបូលផ្ទះ និងចម្ការដំឡូងមី។ ប្រសិនបើមានបញ្ហាក្រុមហ៊ុនផ្តល់សំណង»។
លោក ថឹង បានថ្លែងថាក្រុមហ៊ុនប្រើប្រាស់កម្មវិធីបុណ្យនេះ «ដើម្បីជួយប្រជាជនក្រីក្រនៅក្នុងភូមិ»។ លោកបន្តថានគរបាលមិនទទួលបានសំណូកពីក្រុមហ៊ុនរបស់លោក ផល សាមុំ ទេបើទោះបីជានគរបាលទទួលបានការផ្តល់ឲ្យនូវប្រាក់ខ្លះនៅពេលពួកគេផ្តល់សេវាចំពោះកម្មវិធីនេះក៏ដោយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ប្រសិនបើនរណាម្នាក់ពីការិយាល័យរបស់យើងទៅពិនិត្យសន្តិសុខ ឬកត់ត្រាការបាញ់នោះពួកគេទទួលបានប្រាក់ ៥០០ បាតក្នុងម្នាក់ៗប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងមិនទៅយើងនឹងមិនទទួលបានទេ»។
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានព្យាយាមទាក់ទងលោក ផល សាមុំ ដោយផ្ទាល់ប៉ុន្តែត្រូវបានបង្វែរឲ្យជួបលោក ចាន់ ធី វិញដែលជាអ្នកកាសែតរបស់កាសែតកម្ពុជាថ្មីដែលដើរតួជាអ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រុមហ៊ុន។
លោក ចាន់ ធី ថ្លែងថាលោក ផល សាមុំ គឺជាយោធាម្នាក់ដែលទទួលបានការយល់ព្រមពីអ្នកភូមិចំនួន ១០០ នាក់នៅមុនពេលគាត់បង្កើតប្រតិបត្តិការនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រុមហ៊ុនមិនដែលទទួលបានបណ្តឹងពីប្រជាជននោះទេប៉ុន្តែប្រជាជនរីករាយក្នុងការរកស៊ីជាមួយភ្ញៀវដែលទៅលេងនៅទីនោះ»។
នៅពេលសួរអំពីពាក្យចចាមអារ៉ាមដែលថាអ្នកកាសែតក្នុងស្រុកត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឲ្យលុយលោក ធី បានថ្លែងថាលោកបានសរសេរតែអត្ថបទអំពីការងារសប្បុរសរបស់លោក ផល សាមុំ នៅក្នុងសហគមន៍តែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំទទួលបានលុយខ្លះប្រហែលពី ៤ ទៅ ៥ ម៉ឺនរៀលសម្រាប់ថ្លៃសាំងនៅពេលខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅសរសេររឿងអំពីក្រុមហ៊ុន»។ «ពួកគេឲ្យលុយតែនៅពេលខ្ញុំទៅឆ្ងាយទៅសរសេររឿងប្រសិនបើនៅជិតពួកគេមិនឲ្យប្រាក់ខ្ញុំទេ»។
លោក ធី ក្រោយមកបានទូរស័ព្ទមកភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ដោយព្យាយាមសុំកុំឲ្យមានការចុះផ្សាយអំពីការលេងល្បែងភ្នាល់រ៉ុក្កែតនេះ។
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិលោក នេតសាវឿន បានថ្លែងថាលោកនឹង «ពិនិត្យ» លើបញ្ហានេះនៅពេលទាក់ទងដោយភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍។ លោកមិនបានឆ្លើយតបចំពោះការទូរស័ព្ទទៅនៅពេលក្រោយមកទៀតទេ៕ TK/PS
