ភ្នំពេញៈ យោងទៅតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវស្ដីពីស្ថានភាពប្រភេទសត្វសំខាន់ៗក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាដែលរៀបចំដោយអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃកម្ពុជា (WCS) និងក្រសួងបរិស្ថានបានឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពសត្វព្រៃក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាត្រូវបានរកឃើញថា សត្វព្រៃ ៧ ប្រភេទ ក្នុងចំណោមសត្វព្រៃ ១៣ ប្រភេទ មានការថយចុះក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយ ខណៈស្ថានភាពសត្វព្រៃចំនួន ៦ ប្រភេទទៀតស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពមានស្ថិរភាព និងកើនឡើង។
របាយការណ៍បានបង្ហាញថា ស្ថានភាពសត្វព្រៃក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាដែលមានការថយចុះ គឺប្រភេទ ស្វាព្រាម ស្វាអង្គត់ ឈ្លូស ទន្សោង ខ្ទីង រមាំង ប្រើស។ ប្រភេទស្វាកន្ទុយស ទោចថ្ពាល់លឿង ស្វាក្ដាម ជ្រូកព្រៃ ស្ថិតក្នុងប្រភេទសត្វដែលនៅមានស្ថិរភាព។ ខណៈប្រភេទសត្វស្វាត្រោស និងក្ងោក មានការកើនឡើង។
ប្រភេទសត្វដែលកើនឡើងមានក្ងោក ៩៦៦ ក្បាល ស្វាត្រោស ១៤៨៣ ក្រុម ។ ស្ថានភាពសត្វព្រៃដែលនៅមានស្ថិរភាពមាន ស្វាកន្ទុយស ៦ ៧៥៦ ក្រុម ទោចថ្ពាល់លឿង ៦៦៩ ក្រុម ស្វាក្ដាម ៤២៤ ក្រុម ជ្រូកព្រៃ ១ ១៦២ ក្បាល និងប្រភេទថយចុះ ស្វាអង្គត់មាន ៥៦ ក្រុម ស្វាព្រាម ៣៦៤ ក្រុម និងឈ្លូស ៧៣២ ក្បាល។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយក្នុងឆ្នាំ ២០២០ WCS មិនអាចធ្វើការប៉ាន់ប្រមាណចំនួនសត្វព្រៃសំខាន់ៗ ៤ ប្រភេទ ដោយកម្រិតនៃចំនួនរាប់ឃើញមានតិចពេក គឺសត្វទន្សោង ខ្ទីង រមាំង ប្រើស។
របាយការណ៍នេះបានសរសេរថា៖ «ការសង្កេតជាទូទៅ ចំនួនសត្វព្រៃដែលចូលចិត្តរកស៊ីលើដើមឈើមានស្ថានភាពថេរ ឬមានការកើនឡើង ចំណែកឯពពួកសត្វចូលចិត្តរកស៊ីលើដីមានចំនួនថយចុះ។ ករណីទាំងនេះអាចបណ្ដាលពីមូលហេតុមួយចំនួនដូចជាការប្រមាញ់ខុសច្បាប់ ដោយប្រើអន្ទាក់ និងឆ្កែជាដើម»។ «ប្រសិនបើគ្មានការកែលម្អច្រើនក្នុងការងារគ្រប់គ្រងទេ ប្រភេទសត្វចំនួន ៤ ប្រភេទដូចជាទន្សោង ខ្ទីង រមាំង និងប្រើសនឹងបាត់បង់ទាំងស្រុងពីតំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងរយៈពេលខាងមុខដូចពពួក គោព្រៃ ខ្លាធំ និងក្របីព្រៃជាដើម»។
WCS ក៏បានសន្និដ្ឋាននៅក្នុងរបាយការណ៍ផងដែរ ទំហំនៃការគំរាមកំហែងដល់ធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះរបស់ប្រទេសកម្ពុជាគឺមានកម្រិតខ្ពស់ ហើយទោះបីជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការការពារក៏ដោយ ក៏ការគំរាមកំហែងទាំងនេះបន្តធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវចម្រុះ និងព្រៃឈើ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយលោក អូលី គ្រីហ្វហ្វ៊ីន (Olly Griffin) អ្នកវិភាគទិន្នន័យ និងជាទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសនៃអង្គការ WCS បានថ្លែងនៅសន្និសីទសារព័ត៌មានថា លទ្ធផលទាំងនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីផលវិជ្ជមានជាច្រើនកើតចេញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការអភិរក្សជីវចម្រុះសំខាន់ៗ ជាសកល នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាដូចជាការថែរក្សាចំនួនពពួកពានរដែលជិតផុតពូជបំផុតឱ្យនៅថេរ និងការធ្វើឱ្យចំនួនសត្វក្ងោកដែលជាប្រភេទជិតផុតពូជកើនឡើងវិញ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងក្នុងសន្និសីទដែរថា តំបន់ព្រៃការពារសត្វព្រៃកែវសីមាត្រូវបានបង្កើតនៅខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៦ ស្ថិតនៅក្រោមការការពារ និងអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថានដែលមានទំហំ ២៩២ ៦៩០ ហិកតា។ ដែនជម្រកសត្វនេះ គឺជាតំបន់ការពារធម្មជាតិមានសារៈសំខាន់កម្រិតអន្តរជាតិនៅក្នុងការអភិរក្សសត្វព្រៃ និងជីវចម្រុះជាច្រើនទៀត។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាមានសារៈសំខាន់កម្រិតអន្តរជាតិក្នុងការអភិរក្សសត្វដំរីអាស៊ីសត្វពានរ រួមមានទោចថ្ពាល់លឿង ស្វាកន្ទុយស ប្រភេទមំសាសី និងប្រភេទសត្វស្លាបជាច្រើនប្រភេទដែលប្រភេទសត្វ និងរុក្ខជាតិ ៧៥ ប្រភេទជាប្រភេទរងការគំរាមកំហែងស្ថិតក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការសហភាពអន្តរជាតិដើម្បីការអភិរក្សធម្មជាតិ (IUCN)។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងបរិស្ថាន និងអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃកម្ពុជា សូមប្រកាសថា បច្ចុប្បន្ន ក្តីបារម្ភរបស់ក្រុមអភិរក្សអំពីការវិនាសផុតពូជនៃប្រភេទសត្វពានរបានថយចុះ ដោយសារតែចំនួនប្រភេទពពួកពានរ ៣ ប្រភេទរួមមានស្វាកន្ទុយស ទោចថ្ពាល់លឿង និងស្វាក្តាម និងជ្រូកព្រៃមានចំនួនថេរ និងចំនួនពានរ ១ ប្រភេទទៀត គឺស្វាត្រោសកំពុងមានការកើនឡើង សត្វក្ងោកមានចំនួនកើនឡើង។ ពពួកពានរទាំងនេះស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ផ្សេងគ្នារួមមាន ប្រភេទជិតផុតពូជបំផុត ប្រភេទជិតផុតពូជ និងជាប្រភេទកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែង»។
លោក សូត្រ វ៉ាន់ឌឿន ប្រធានក្រុមផ្នែកអង្កេតសត្វព្រៃនៃអង្គការ WCS បានថ្លែងថា ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវជីវចម្រុះ មានមោទនភាពចំពោះកិច្ចការរយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំកន្លងមកក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យនេះ៕
វីដេអូ៖