.jpg)
មន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងអង្គការពិភាក្សាពីប្រព័ន្ធតុលាការពីថ្ងៃទី ៤ មីនា។ រូប ក្រសួងយុត្តិធម៌
ភ្នំពេញៈ ក្រសួងយុត្តិធម៌កំពុងរៀបចំឱ្យមាន «ក្រុមគ្រូឧទ្ទេសសន្ធានកម្ម-អ្នកសម្រុះសម្រួលវិវាទ» ដោយមានសមាសភាពពីមន្ត្រីជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រសួងយុត្ដិធម៌ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិដើម្បីធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញសម្រុះសម្រួលវិវាទនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានដល់មន្ត្រីជំនាញ និងគ្រូបង្គោលសម្រាប់ត្រៀមខ្លួនអនុវត្ដយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា។
លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្ដិធម៌ថ្លែងម្សិលមិញថា ការរៀបចំឱ្យមាន «ក្រុមគ្រូឧទ្ទេសសន្ធានកម្ម-អ្នកសម្រុះសម្រួលវិវាទ» កើតឡើង បន្ទាប់ពីកិច្ចពិភាក្សាក្នុងសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់លើកទី ៤ អំពីការរៀបចំយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី ២ មេសា តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ (Zoom) ជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិជាង ៤០ ស្ថាប័ន។
លោកថ្លែងថា៖ «បច្ចុប្បន្នយើងទទួលបានអ្នកស្ម័គ្រចិត្ដខ្លះហើយ។ តាមផែនការយើងគ្រោងជ្រើសរើសគ្រូឧទ្ទេសនេះពី ៨ នាក់ ទៅ ១០ នាក់។ ក្រុមគ្រូឧទ្ទេសសន្ធានកម្មអ្នកសម្រុះសម្រួលវិវាទមានសមាសភាពចូលរួមពីមន្ត្រីជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រសួងយុត្ដិធម៌ និងអ្នកដែលមានជំនាញសន្ធានកម្មដែលមានបទពិសោធ និងការទទួលស្គាល់ទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅ ស្រុកមកពីខាងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ អង្គការ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិដែលចាប់អារម្មណ៍ចង់ចូលរួម»។
បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន ក្រុមគ្រូឧទ្ទេសនឹងត្រូវបំពេញបេសកកម្មសំខាន់ ២ គឺ ១ ធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញសន្ធានកម្មដល់មន្ត្រីជំនាញ និងគ្រូបង្គោលរបស់ក្រសួងអំពីការសម្រុះសម្រួលវិវាទនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន។ ២ រៀបចំ ឯកសារមេរៀន វិធីសាស្ត្របង្រៀន វិធានប្រតិបត្តិ និងឯកសារសំខាន់ដទៃទៀត សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការងារសន្ធានកម្ម និងសម្រុះសម្រួលវិវាទនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ក្រោយក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងគោលនយោបាយដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការចេញជាផ្លូវការ។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «ក្រុមនេះនឹងធ្វើការសិក្សារៀបចំនូវឯកសារសំខាន់ៗមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការអនុវត្ដច្បាប់ និងគោលនយោបាយស្ដីពីការសម្របសម្រួលវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ គោលនយោបាយគឺកំណត់អំពីវិធានទូទៅ ដូច្នេះបន្ទាប់ពីគោលនយោបាយនេះចេញ គឺត្រូវមានបទដ្ឋាន វិធានប្រតិបត្ដិ និងឯកសារជាក់លាក់មួយចំនួនទៀតសម្រាប់អនុវត្ត»។
លោក អំ សំអាត នាយករងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ថ្លែងថា ត្រឹមថ្ងៃម្សិលមិញលោកមិនទាន់បានដឹងថាមានអ្នកជំនាញមកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិណាខ្លះបានចូលរួមសិក្ខាសាលាជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ក្នុងការរៀបចំឱ្យមានក្រុមគ្រូឧទ្ទេសនេះទេ។
លោកថា កន្លងមកកម្ពុជាក៏ធ្លាប់មានមណ្ឌលយុត្តិធម៌នៅតាមស្រុក ខណ្ឌ និងក្រុងមួយចំនួនក្នុងការសម្រុះសម្រួលវិវាទក្រៅតុលាការមួយចំនួនដែរ។ ប៉ុន្តែហាក់ដូចជា មិនបានចូលរួមជួយកាត់បន្ថយសំណុំរឿងនៅតុលាការនៅឡើយ។ ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការទាមទារឱ្យអ្នកសម្រុះសម្រួលមានជំនាញ និងចំណេះដឹងពីយន្តការ វិធីសាស្ត្រនីតិវិធី ផ្លូវច្បាប់មួយចំនួន និងទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីនៃបរិបទក្នុងតំបន់នីមួយៗក្នុងមូលដ្ឋាន។
លោកថា៖ «ថ្មីៗនេះក្រសួងយុត្តិធម៌បានបង្កើតនូវយន្តការថ្មីសម្រាប់ សម្រុះសម្រួលវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ។ ប៉ុន្តែចំពោះលទ្ធផល និងប្រសិទ្ធភាពនៃយន្តការនេះ យើងរង់ចាំការតាមដាន។ ព្រោះយន្តការនេះទើបតែរៀបចំចាប់ផ្តើម ហើយអ្វីដែលសំខាន់អ្នកដែលចូលរួមសម្រុះសម្រួលត្រូវតែទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាល និងការយល់ដឹងពីបរិបទមួយចំនួនជាមុនដោយឈរលើជំហរ ឯករាជ្យ ឥតលម្អៀង និងជំនាញក្នុងការសម្រុះសម្រួល»។
លោកលើកឡើងថា ប្រសិនបើយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការមានប្រសិទ្ធភាព គឺអាចជួយកាត់បន្ថយសំណុំរឿងនៅតាមតុលាការ ហើយធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងមូលដ្ឋានអាចរស់នៅដោយភាពសុខដុមរមនា តាមរយៈការកាត់បន្ថយវិវាទ គំនុំគុំកួន ការចង់ឈ្នះចង់ចាញ់ដោយសារវិវាទអាចសម្រុះសម្រួលបាន។
លោកស្រី ភាណ សោភ័ណ ប្រធានកម្មវិធីអង្គការអុកស្វាមថ្លែងថា អង្គការអុកស្វាមគាំទ្រដំណើរការនៃការរៀបចំឱ្យមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីទ្រឹស្តី ការអនុវត្ត និងទម្រង់នៃយន្តការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដោយពិនិត្យមើលទៅលើបទពិសោធជាតិ និអន្តរជាតិដែលជាបច្ច័យក្នុងការចងក្រងឯកសារទស្សនទានដែលមានការពិគ្រោះយោបល់យ៉ាងទូលំទូលាយជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងឈានទៅរកការរៀបចំបទដ្ឋានគតិយុត្តមួយសមស្របទៅនឹងបរិបទរបស់កម្ពុជា និងអាចអនុវត្តបាន។
លោកស្រីថា៖ «ក្រុមគ្រូឧទេ្ទសដែលនឹងបង្កើតឡើងដោយក្រសួងយុត្តិធម៌ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការជួយពង្រឹងចំណេះដឹង គុណភាព និងការអនុវត្តការងាររបស់សន្ធានករនៅពេលខាងមុខ ក៏ដូចជាកំណត់លក្ខខណ្ឌ ជំនាញវិជ្ជាជីវៈផ្នែកសម្របសម្រួល វិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការប្រកបដោយសុក្រឹតភាព ការជឿជាក់ពីសំណាក់ ប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រកបដោយជោគជ័យនាពេលខាងមុខ»។
បើតាមលោកស្រី សោភ័ណ អង្គការអុកស្វាមកំពុងពិនិត្យលទ្ធភាពសហការជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធក្នុងការអនុវត្តសាកល្បងនូវយន្តការដោះស្រាយវិវាទរដ្ឋប្បវេណីទាក់ទងនឹងដីធ្លី និង ធនធានធម្មជាតិ វិវាទអំពើហិង្សាក្នុង គ្រួសារដើម្បីស្វែងយល់និងដកបទពិសោធ ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងការរៀបចំជាបទដ្ឋានគតិយុត្ត និងវិធានពាក់ព័ន្ធនានាដើម្បីទ្រទ្រង់ការអនុវត្តយន្តការនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព៕
