.jpg)
លោក ជិន ម៉ាលីន នៅក្នុងសិក្ខាសាលាពីម្សិលមិញ។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ ក្រោយជំនួបពិភាក្សា ជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ជាច្រើនលើកលើគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់សម្រាប់ជួយពលរដ្ឋងាយរង គ្រោះ ក្រសួងយុត្ដិធម៌បន្ដជួបអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងពីគ្នាទៅវិញទៅមក ខណៈអ្នកដែលធ្វើការក្នុងផ្នែកនេះបានលើកឡើងថា បញ្ហាកង្វះថវិកាគឺជាបញ្ហាប្រឈមធំមួយ។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្ដិធម៌ បានថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាស្ដីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់ក្រោមប្រធានបទ «ការអភិវឌ្ឍ និងបញ្ហាប្រឈម» កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា ជំនួបលើកនេះមានគោលបំណង បង្កើនការយល់ដឹងពីគ្នាទៅវិញទៅមករវាងអ្នកផ្ដល់សេវាជំនួយផ្នែកច្បាប់ ណែនាំពីស្ថានភាពនៃការអភិវឌ្ឍជំនួយផ្នែកច្បាប់ក៏ដូចជាបញ្ហាប្រឈមដែលអ្នកផ្ដល់សេវាផ្នែកច្បាប់កំពុងជួបប្រទះដើម្បីស្វែងយល់ពីតម្រូវការនៃការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេស។
លោកបន្ដថា ជំនួបនេះក៏សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពទទួលបានព័ត៌មានសម្រាប់រៀបចំវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលសេវាជំនួយផ្នែកច្បាប់កាន់តែប្រសើរ ស្វែងរកដំណោះស្រាយ និងបញ្ហាប្រឈមនានាដើម្បីបង្កើនបរិមាណ និងលើកកម្ពស់គុណភាពនៃការផ្ដល់សេវាជំនួយផ្នែកច្បាប់ផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «ថ្ងៃនេះយើងប្រមូលគ្រប់តួអង្គ និងភាគីពាក់ព័ន្ធដើម្បីពិភាក្សាគ្នាថា តើការអនុវត្ដកម្មវិធីជំនួយផ្នែកច្បាប់របស់យើងកន្លងមកជួបប្រទះនូវបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះ និងត្រូវដោះស្រាយវាយ៉ាងដូចម្ដេច? ហើយទៅថ្ងៃមុខត្រូវរៀបចំយន្ដការយ៉ាងម៉េច ដើម្បីឲ្យការផ្ដល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព»។
លោកលើកឡើងថា កម្មវិធីជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះ មានសារៈសំខាន់ដើម្បីធានាថា គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទទួលបាននូវយុត្ដិធម៌ពិតប្រាកដនៅក្នុងសង្គម។ «ពេលខ្លះពលរដ្ឋរបស់យើងមិនទទួលបាននូវយុត្ដិធម៌ រងនូវភាពអយុត្ដិធម៌ ដោយសារតែគាត់ខ្វះនូវជំនួយផ្នែកច្បាប់។ អ៊ីចឹង ជំនួយផ្នែកច្បាប់ រួមមានទាំងការអប់រំផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ដែលទាមទារឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹងផ្នែកច្បាប់ ការប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅពេលពួកគាត់មានកង្វល់ មានបញ្ហាទំនាស់ទៅនឹងផ្លូវច្បាប់ ឬមានបញ្ហាវិវាទដែលមិនដឹងដោះស្រាយបែបណា ដែលគាត់អាចមកប្រឹក្សាជាមួយអ្នកជំនាញជំនួយផ្នែកច្បាប់»។
បើតាមលោក ម៉ាលីន គម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះ ក្រសួងយុត្ដិធម៌ បានផ្ដល់ការិយាល័យប្រតិភូមេធាវីគ្រប់រាជធានី-ខេត្ដ រួមជាមួយថវិកាផងដែរ ដែលអាចឲ្យមេធាវីប្រចាំការ។ «មកដល់ពេលនេះ នៅតាមការិយាល័យ សាលាដំបូងរាជធានី-ខេត្ដ ការិយាល័យមួយក៏មានមេធាវីប្រហែល ៥ នាក់ដែរនៅប្រចាំការនៅទីនោះ ទោះបីជាខេត្ដដាច់ស្រយាលយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ»។
លោក ម៉ាលីនឲ្យដឹងថា ក្រសួងយុត្តិធម៌បានដំឡើងថវិកាប្រមាណ ១ ២០០ លានរៀល ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ សម្រាប់គោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិស្ដីពី «ជំនួយផ្នែកច្បាប់» ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ និងពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះក្នុងការផ្ដល់សេវាផ្លូវច្បាប់ទៅដល់ទីជនបទ ខណៈកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ មានថវិកាត្រឹមតែ ៩០០ លានរៀលប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាក្តីលោក ម៉ាលីនថា ចំនួននេះនៅតែតិចតួចនៅឡើយសម្រាប់ការអនុវត្ដគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះខណៈក្នុងចំណោមមេធាវីកម្ពុជាប្រមាណ ១៥០០ នាក់ មានមេធាវីប្រមាណ ៥០០ នាក់ បានស្ម័គ្រចិត្ដចូលរួមជាមួយគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះ។
លោក ឃ្លោក ដារ៉ា ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងអន្ដរជាតិ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ នៃក្រសួងយុត្ដិធម៌ថ្លែងថា ជំនួបក្នុងសិក្ខាសាលានេះក៏មានបំណងផ្លាស់ប្ដូរយោបល់ និងព័ត៌មានលើគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់ដែរ។
លោកបន្ដថា៖ «យើងចង់បាននូវធាតុចូលពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលកំពុងតែធ្វើការដោយផ្ទាល់ក្នុងគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះ»។
លោកថ្លែងថា៖ «បញ្ហាដែលយើងកំពុងតែមានលើសេវាជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះ បញ្ហាចម្បងគឺទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាថវិកា ព្រោះអ្នកដែលយើងត្រូវជួយនោះ ភាគច្រើនសុទ្ធតែជាជនក្រីក្រ»។
លោក កៀង សុន្ទរោ ព្រះរាជអាជ្ញារង ខេត្ដព្រះសីហនុ ដែលបានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលានេះដែរបានឲ្យដឹងថា៖ «ការលំបាកបំផុតរបស់មេធាវី ដែលគាត់ចុះបេសកកម្មគឺថវិកា គាត់នៅឆ្ងាយៗ ហើយពួកគាត់ត្រូវចុះទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីបំពេញការងារ ពិសេសនៅខេត្ដព្រះសីហនុនេះ គឺត្រូវការចាយលុយច្រើន»។
លោកបន្ដថា ជុំវិញនីតិវិធីផ្នែកច្បាប់សម្រាប់ក្រុមមេធាវី គឺមិនមានការលំបាកទេ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលលំបាក គឺថវិកាឧបត្ថម្ភសម្រាប់បេសកកម្មគឺនៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ។
លោក សោ បេងថារុណ ប្រតិភូមេធាវីលើគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅខេត្ដព្រៃវែង ក៏បានឲ្យដឹងដែរថា កន្លងមកខាងមេធាវីរបស់លោក បានទទួលរឿងក្ដីមួយចំនួនពីប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងជនរងគ្រោះក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ។ «យើងមិនទាមទារសេវាអ្វីពីប្រជាពលរដ្ឋទេ ហើយមេធាវីយើងដែលធ្វើការងារជួយប្រជាពលរដ្ឋនេះ គឺសុទ្ធតែមេធាវីដែលស្ម័គ្រចិត្ដដោយមិនគិតកម្រៃ»។
លោកថា៖ «ផលលំបាករបស់យើងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងយុត្ដិធម៌អនីតិជន ដែលតម្រូវឲ្យមានមេធាវីតាំងពីដើម តាំងពីនៅប៉ុស្ដិ៍ប៉ូលិស ដែលពេលខ្លះ យើងមិនអាចធ្វើបានទេ ព្រោះគេតម្រូវឲ្យមានមេធាវីភ្លាមៗ ហើយនៅខេត្ដមិនសូវមានមេធាវីច្រើន»។
បើតាមលោក បេងថារុណ គណៈមេធាវីបានផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភចំនួន ៤០ ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយរឿងក្ដី ដោយថវិកានេះ បើគិតពីការចំណាយនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ ព្រោះមេធាវីត្រូវចុះទៅស៊ើបអង្កេតរឿងក្ដីដល់កន្លែងកើតហេតុ ដែលត្រូវចំណាយពេលច្រើន។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្ដិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលានេះដែរ កាលពីម្សិលមិញ បានមើលឃើញថា ការជជែកពិភាក្សាគ្នាលើគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់សម្រាប់ជួយប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះនេះ គឺជាគោលនយោបាយមួយដែលត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្ដថា៖ «នេះជាគោលនយោបាយមួយដែលឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្ដីត្រូវការជាក់ស្ដែងដែលកំពុងប្រឈមចំពោះប្រជាជនក្រីក្រ»។
លោក កុល ថ្លែងថា ទោះជាគម្រោងជំនួយផ្នែកច្បាប់នេះល្អ ប៉ុន្ដែចំនួនមេធាវី ដែលកំពុងអនុវត្តលើគម្រោងនេះ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ។ «យើងឃើញថា រដ្ឋាភិបាលក៏មានគំនិតផ្គួចផ្ដើមចាប់ផ្ដើមបង្កើតក្រុមមេធាវីជួយស្ដ្រី ជួយជនរងគ្រោះថែមទៀតដោយសារតែកង្វះមេធាវី។ នៅពេលមានមេធាវីហើយ កត្ដាមួយទៀត ដែលប្រឈមនោះ គឺឥទ្ធិពលនៃអំពើពុករលួយ ដែលជារឿយៗ ប្រជាពលរដ្ឋដែលទន់ខ្សោយ ដែលក្រីក្រ ពួកគាត់អាចនឹងចាញ់ក្ដី ទោះបីជាពួកគាត់មិនខុសអីលើផ្នែកច្បាប់ក៏ដោយ ដោយគេប្រើលុយ ប្រើអំណាច ឬឥទ្ធិពលនៃខ្នងបង្អែក ដែលនាំឲ្យការកាត់ក្ដីនោះ មានការលម្អៀងនាំឲ្យអ្នកទន់ខ្សោយក្លាយទៅជាជនរងគ្រោះដោយអយុត្ដិធម៌»។
លោកបន្ដថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែមានគោលនយោបាយបង្កើននូវចំនួនមេធាវី និងមានការលើកទឹកចិត្ដចំពោះមេធាវីតាមរយៈប្រាក់ឧបត្ថម្ភលើបេសកកម្មរបស់ពួកគាត់៕
