ភ្នំពេញៈ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនបានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើជាផ្លូវការនូវគំរូលក្ខន្តិកៈ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងទម្រង់ថ្មីដែលមានភាពងាយស្រួល និងចំណាយពេលតិចជាងមុន សម្រាប់ចុះបញ្ជីដីសមូហភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា។
ការប្រកាសទម្រង់ថ្មីនេះបានធ្វើឡើងនៅសណ្ឋាគារភ្នំពេញអេរ៉ាកាលពីថ្ងៃទី ២៦ តុលា ដោយមានការចូលរួមពីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងព្រៃឈើជាង ៤០ រួមទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលសរុបរួមប្រមាណ ១០០ នាក់ បន្ទាប់ពីក្រុមការងារបានចំណាយអស់ជិត ១ ឆ្នាំដើម្បីកែសម្រួលទម្រង់ថ្មីនេះ។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជាបានលើកឡើងក្នុងឱកាសនោះថា តាមរយៈសំណូមពរជាច្រើនពីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ក៏ដូចជា អ្នកពាក់ព័ន្ធបានស្នើឱ្យកែសម្រួលនីតិវិធីក្នុងដំណើរការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានលក្ខណៈខ្លី ខ្លឹម ងាយយល់ ងាយអនុវត្តដើម្បីពន្លឿនការងារឱ្យបានឆាប់រហ័សចំណេញពេល និងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
លោកបន្តថា ឆ្លើយតបនឹងសំណូមពរនេះក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានសហការជាមួយអង្គការដែលគាំទ្រសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចពិនិត្យឡើងវិញនូវលក្ខន្តិកៈ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្រមទាំងបញ្ជីសំណួរ សម្រាប់បង្កើតបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងថ្មី។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាលទ្ធផលយើងទទួលបាននូវការកែសម្រួលលក្ខន្តិកៈ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច (គំរូថ្មី) ការបង្កើតនូវទម្រង់ឯកសារដែលមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់អនុវត្តជាមួយបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច និងភាគីពាក់ព័ន្ធនានាដែលធ្វើការជាមួយសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «សិក្ខាសាលាផ្សព្វផ្សាយនេះនឹងជួយឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់បានយល់ដឹងច្បាស់ពីការកែសម្រួលលក្ខន្តិកៈ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច (គំរូថ្មី) នេះព្រមទាំងប្រគល់ជូននូវគំរូលក្ខន្តិកៈ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងដល់តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនេះសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការចាប់ពីពេលនេះតទៅ»។
លោក សៅ វណ្ណសី នាយកប្រតិបត្តិ អង្គការ ICSO បានលើកឡើងថា តាមរយៈកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំតាក់តែង និងដាក់ឱ្យប្រើនូវគំរូលក្ខន្តិកៈបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងចាស់អស់ពេលជាង ១០ ឆ្នាំមកហើយ សម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។ ប៉ុន្តែគំរូលក្ខន្តិកៈចាស់បានបង្កឧបសគ្គមួយចំនួនដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «តាមការអនុវត្ត និងរៀនសូត្របណ្តើរ គឺឃើញថា មានឧបសគ្គខ្លះទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ត (ចាស់) ក៏ដូចជា ជាការប្រើប្រាស់នូវទម្រង់បែបបទផ្សេងៗ។ ឧបសគ្គសម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច យើងក៏មានការពិគ្រោះ និងពិភាក្សាគ្នាជាមួយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យងាយស្រួលជាងមុន និងខ្លីជាងមុន ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងស្របទៅតាមសមត្ថភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលគាំទ្រក្នុងការចូលរួមចំណែកគាំទ្រដល់គោលនយោបាយនេះ»។
លោក សុត សឿង តំណាងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានថ្លែងថា ការស្នើចុះបញ្ជីដីសមូហភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនេះគឺកាន់តែមានការកើនឡើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដូច្នេះលោករំពឹងថា គំរូលក្ខន្តិកៈ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងទម្រង់ថ្មីនេះនឹងចូលរួមជួយសម្រួលដល់ដំណើរការចុះបញ្ជីនេះនៅទូទាំងប្រទេស។
លោកបានថ្លែងថា៖ «មានសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចមួយចំនួនមិនទាន់មានការវាយតម្លៃ និងសម្គាល់អត្តសញ្ញាណនោះទេ។ សម្រាប់ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ជំរុញឱ្យមានការកំណត់អត្តសញ្ញាណហ្នឹងឱ្យបានរួចរាល់ឆាប់ៗនេះ ព្រោះរឿងនេះមិនអាចពន្យារដល់រាប់សិបឆ្នាំតទៀតទេ។ យើងកំពុងតែរកយុទ្ធសាស្ត្រជំរុញការចុះបញ្ជីសហគមន៍នេះឱ្យហើយ»។
បើតាមវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា គិតមកទល់ដំណាច់ឆ្នាំ ២០១៩ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជាមានចំនួន ៥០១ សហគមន៍។
ក្នុងនោះមានចំនួន ១៥០ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ស្វ័យអត្តសញ្ញាណពីក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ រីឯសហគមន៍ចំនួន ១៥០ ត្រូវបានចុះបញ្ជីជានីតិបុគ្គលនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និងសហគមន៍ចំនួន ៣០ បានទទួលបណ្ណកម្មសិទ្ធិសមូហភាពពីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
ប្រភពដដែលឱ្យដឹងបន្តថា កម្ពុជាមានជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ២៤ ក្រុម រួមមាន ព្នង កួយ ទំពួន ចារាយ គ្រឹង ព្រៅ កាវែត ស្ទៀង ក្រោល សំរែជាដើម ឬស្មើប្រមាណ ១,៣៤ ភាគរយនៃប្រជាជនសរុប ខណៈជនជាតិទាំងនេះរស់នៅក្នុងខេត្ត រតនគិរី មណ្ឌលគិរី ក្រចេះ ព្រះវិហារ កំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង ឧត្តរមានជ័យ ត្បូងឃ្មុំ ពោធិ៍សាត់ កំពង់ស្ពឺ កោះកុង បាត់ដំបង ព្រះសីហនុ បន្ទាយមានជ័យ និងសៀមរាប៕