.jpg)
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីជួបជាមួយកម្មករនៅខេត្តស្វាយរៀងពីម្សិលមិញ។ រូបថត ហ្វេសប៊ុក
ស្វាយរៀងៈ ខណៈដែលអង្គការជាតិអន្តរជាតិ សហគមន៍អន្តរជាតិក៏ដូចជាអង្គការសហប្រជាជាតិបាននិងកំពុងរិះគន់ និងចាត់ទុកការឃុំខ្លួនប្រធាននៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជាគឺលោក កឹម សុខា ថាជារឿងនយោបាយ ហើយចាប់ដោយបំពានច្បាប់ដែលទាមទារឲ្យដោះលែងជាបន្ទាន់ក្តី ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅតែអះអាងថាលោកកំពុងធ្វើត្រូវរាល់ការអនុវត្តច្បាប់ក្នុងទិសដៅបន្តការពារសន្តិភាព។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានចេញពីម្សិលមិញរបស់សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (FIDH) ឲ្យដឹងថាអង្គការសហប្រជាជាតិបានប្រកាសថា ការឃុំខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងគឺជាការបំពានច្បាប់ ហើយបានទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែងលោក កឹម សុខា ជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌ។ ក្រុមការងារនៃអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការឃុំខ្លួនដោយបំពាន (WGAD) ក៏បានអំពាវនាវអាជ្ញាធរកម្ពុជាផ្តល់នូវសំណងជំងឺចិត្តដល់លោក កឹម សុខា ចំពោះការឃុំខ្លួនលោកដោយបំពានដែលពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។
ការប្រកាសរបស់ WGAD ដែលបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ១៩ មេសា ឆ្នាំ ២០១៨ ដែលជាការឆ្លើយតបទៅនឹងបណ្តឹងរបស់ FIDH កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៧ បានហៅការចាប់ខ្លួន និងការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ជា «រឿងនយោបាយ»។
ស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះសរសេរថា៖ «អ្វីដែលកើតឡើងគឺជានិន្នាការនៃការកើនឡើងនៃការបង្ក្រាប ការរិះគន់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល» ដែលឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខ។
WGAD ក៏បានបង្ហាញ «ការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង» ចំពោះបញ្ហាសុខភាពលោក កឹម សុខា ដែលទទួលរងការឈឺចាប់ដោយសារជំងឺឆ្អឹងកៀបសរសៃ និងស្មា សម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ ព្រមទាំងការកើនជាតិស្ករក្នុងឈាមជាដើម។ អង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលធានាថាលោក កឹម សុខា នឹងទទួលបានការព្យាបាលបញ្ហាសុខភាពត្រឹមត្រូវ «ឆាប់បំផុតតាមដែលអាចធ្វើបាន» ស្របទៅតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ។
លោក កឹម សុខា បច្ចុប្បន្នកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុងក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំជិតព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម បន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាំងពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ ដោយចោទពីបទ «ក្បត់ជាតិ» ប៉ុន្តែត្រូវមជ្ឈដ្ឋានជាច្រើនចាត់ទុកថាជារឿងនយោបាយ។
ជាងនេះទៀតលោកស្រី Debbie Stothard អគ្គលេខាធិការសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (FIDH) បានសរសេរនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនថា «ការឃុំខ្លួនបណ្ណោះអាសន្នរយៈពេល ៨ ខែលើលោក កឹម សុខា គឺមិនត្រឹមតែជាការបំពានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជាភាពអាម៉ាស់ និងឃោរឃៅ។ លោក កឹម សុខា មិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីនោះទេ និងត្រូវបានដាក់ទោសទាំងស្រុងសម្រាប់ការប្រយុទ្ធ ឥតឈប់ឈរដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ គាត់ត្រូវតែបានដោះលែងជាបន្ទាន់ជាមួយនឹងសមាជិក និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់ដែលជាប់ឃុំឃាំង»។
ដោយឡែកថ្លែងក្នុងពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយកម្មករប្រមាណ ២៨៥០០ នាក់មកពីរោងចក្រ សហគ្រាសចំនួន ២៦ ក្នុងក្រុងបាវិត ខេត្តស្វាយរៀងកាលពីម្សិលមិញលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អះអាងថា «ពួកអ្នកដែលចង់ផ្តួលរំលំ គឺគេខិតខំធ្វើការញុះញង់គ្រប់វិធីទាំងអស់»។
លោកបន្តថា បើមានវត្តមានរបស់លោកគឺពិបាកនឹងបំផ្លាញសន្តិភាពណាស់ទើបបានជា «ពួកប្រឆាំងប្រមូលផ្តុំគ្នាវាយប្រហារលោកដោយសារលោកបានរារាំងសកម្មភាពបំផ្លាញជាតិរបស់ពួកគេ ហើយលោកក៏មិនភ្ញាក់ផ្អើលដែរនូវការដែលពួកគេជេរនោះ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «តម្លៃសន្តិភាពនៅទីនេះគឺវាធំធេងខ្លាំងណាស់ មិនមែនគ្រាន់តែសម្រាប់អ្នកណាម្នាក់ទេ គឺសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាបាត់សន្តិភាពគឺបាត់អ្វីៗទាំងអស់។ អ្នកខ្លះនិយាយសុទ្ធតែប្រជាធិបតេយ្យ និងនិយាយសុទ្ធតែពីសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ប៉ុន្តែគេបានសួរទេថានៅពេលដែលអ្នកឯងទម្លាក់គ្រាប់បែកលើក្បាលប្រជាជន ខ្ញុំ តើអ្នកឯងមានបានគិតពីសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យទេ? សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យវាបានកើតឡើងតែក្នុងប្រទេសមានសន្តិភាពប៉ុណ្ណោះ»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «គ្មានអ្នកណាជេរពូច្រើនជាងប៉ុលពតទេដោយសារប៉ុលពតវាចាញ់នៅក្រោមដៃរបស់ពូ ប៉ុន្តែទីបំផុត ប៉ុល ពត ស្លាប់រកដីកប់មិនបានផង ហើយទីចុងបំផុតមេដឹកនាំប៉ុលពត ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសនៅក្នុងតុលាការកូនកាត់កម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិ។ អ៊ីចឹងអ្នកឯងជេរកាន់តែខ្លាំង ខ្ញុំយល់ថាខ្ញុំធ្វើកាន់តែត្រូវ ព្រោះខ្ញុំមានទ្រឹស្ដីមួយរបស់ខ្ញុំដែរ ពេលដែលសត្រូវសរសើរគឺខ្ញុំធ្វើខុសពេលណាសត្រូវជេរកាន់តែខ្លាំងគឺខ្ញុំកំពុងតែធ្វើត្រូវ។ នេះគឺជារឿងពិត អ៊ីចឹងសូមអ្នកឯងជេរទៀតមក ជេរថែមទៀតមក ប៉ុន្តែជេរមិនស្រួល រាសីមិនដល់ រន្ទះបាញ់ងាប់»។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថ្លែងថា លោកស្វាគមន៍ និងគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងថា លោក កឹម សុខា គួរត្រូវបានដោះលែងជាបន្ទាន់ផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងឃើញថាវាជាការបំពានច្បាប់ទាំងនីតិវិធីក្នុងការចាប់ឃុំខ្លួនទាំងការដោះស្រាយតាមនីតិវិធីច្បាប់ ព្រោះការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ៦ ខែក្រោយនៅតែគ្មានភ័ស្តុតាង ដាក់បន្ទុកទេ ហើយនៅតែបន្តឃុំខ្លួន។ តាមច្បាប់គាត់គួរតែនៅក្រៅឃុំ បើចង់បន្តរកភ័ស្តុតាងអីបន្តរកទៀតទៅ ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់មនុស្សគ្មានទោសមិនគួរនៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងទេ»។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលថានៅពេលមានការរិះគន់លោកកាន់តែខ្លាំងគឺលោកកំពុងធ្វើត្រូវនោះ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ថ្លែងថា៖ «ស្រុកគេធ្វើរូបលោក ដូណាល់ ត្រាំ ស្រាតកណ្តាល វាល...គ្មានពីណាទៅចាប់គេដាក់គុកទេ ប៉ុន្តែស្រុកយើងឲ្យតែអ្នកណានិយាយប៉ះពាល់អី ទៅចាប់គ្នាដាក់គុក រិះគន់ចាប់គ្នាដាក់គុក។ បើគេសរសើររហូតមនុស្សលែងដឹងខុសហើយ...ចេះតែនាំគ្នាហៃអើ ប្រទេសជាតិនឹងធ្លាក់ទឹក»។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ថ្លែងថាសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទាំងនេះអាចមានចេតនានយោបាយនៅពីក្រោយ ដោយសារតែការបោះឆ្នោតជាតិជិតខិតមកដល់។ អង្គការអន្តរជាតិនេះហាក់លម្អៀងដោយលើក ទឡ្ហីករណ៍ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុមអ្នកច្បាប់គណបក្សប្រឆាំង និងមិនទទួលយកការពន្យល់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោកថ្លែងថា៖ «ខាងរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការមានមូលដ្ឋានច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបញ្ជាក់ថាវាជាបទល្មើសជាក់ស្ដែង គាត់យកតែភាគីតែម្ខាងមក វាមិនមានតុល្យភាពទាល់តែសោះ»។
លោកបន្តថា៖ «ជារួមបើនិយាយពីចេតនានយោបាយ អាចមានចេតនានយោបាយដោយសារវាខិតជិតការបោះឆ្នោត បើនិយាយពីខ្លឹមសារមូលដ្ឋានច្បាប់គឺថា គាត់អត់មានបានធ្វើការសិក្សាលម្អិតទៅលើទិដ្ឋភាពច្បាប់របស់កម្ពុជាដោយគាត់លើកឡើង និងសូត្រតាម ឬក៏សរសេរតាមពីអ្វីដែលក្រុមបក្សប្រឆាំងលើកឡើងតែប៉ុណ្ណោះ»៕
