ភ្នំពេញៈ ក្រុមប្រឹក្សាកិច្ចការបរទេសសហភាពអឺរ៉ុបពីម្សិលមិញបានអនុម័តលើសេចក្តីសន្និដ្ឋានមួយ ដោយថ្កោលទោសចំពោះ «ដំណើរវិវឌ្ឍន៍នយោបាយនាពេលថ្មីៗដែលមានលក្ខណៈគួរឲ្យបារម្ភ និងការបន្តធ្លាក់ដុនដាបនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ការសន្និដ្ឋានដែលត្រូវបានអនុម័តដោយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះបានព្រមានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ក្រុមប្រឹក្សាអាចនឹងពិចារណាលើ «វិធានការគោលដៅជាក់លាក់» ប្រសិនបើស្ថានការណ៍នយោបាយមិនមានលក្ខណៈប្រសើរឡើង។
ពួកគេក៏បានទាមទារឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិព្រមទាំងលុបចោលការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីខែកញ្ញាពីបទ «ក្បត់ជាតិ» បើទោះបីជាលោកមានអភ័យឯកសិទ្ធិសភាក៏ដោយ ដោយផ្អែកលើការថ្លែងជាសាធារណៈដែលលោកបានថ្លែងជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនៅប្រទេស អូស្ត្រាលី ដែលក្នុងនោះលោកបានប្រាប់អ្នកគាំទ្រថា លោកបានទទួលជំនួយពីអាមេរិកនៅក្នុងផែនការអាជីពនយោបាយរបស់លោក។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងយកវីដេអូនេះ ជាភ័ស្តុតាងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរៀបចំធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដែលគាំទ្រដោយបរទេស។
នៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួន ក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុបអញ្ជើញគណៈកម្មការ សហភាពអឺរ៉ុប និងតំណាងជាន់ខ្ពស់សម្រាប់កិច្ចការបរទេសរបស់សហភាពអឺរ៉ុបគឺលោកស្រី Federica Mogherini ឲ្យ «ធ្វើការតាមដានដិតដល់ចំពោះស្ថានការណ៍» ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិង «បន្តការវាយតម្លៃដែលមានលក្ខណៈល្អិតល្អន់ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយចំពោះកម្មវិធីសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀង «នាំចូលទំនិញគ្រប់ប្រភេទលើកលែងតែអាវុធ»ជាមួយកម្ពុជាដែលរួមមានប្រការស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សដែលអាចនាំឲ្យមានការព្យួរកិច្ចព្រមព្រៀងអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មក្នុងករណីមានការរំលោភបំពានប្រការស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនេះក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុប «អញ្ជើញគណៈកម្មការឲ្យបង្កើនការត្រួតពិនិត្យស្ថានភាព និងបង្កើនអន្តរកម្មជាមួយកម្ពុជា»។
ការសន្និដ្ឋានក៏បានស្វាគមន៍សេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈកម្មការសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីព្យួរការឧបត្ថម្ភហិរញ្ញវត្ថុដល់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ខណៈស្នើសុំគណៈកម្មការពង្រឹងការគាំទ្ររបស់ខ្លួនទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គមស៊ីវិល។
ក្រុមប្រឹក្សាក៏ទាមទារបន្ថែមទៀតឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនឲ្យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ក្នុងលក្ខណៈខុសដើម្បីជាឧបករណ៍នយោបាយក្នុងការបំភិតបំភ័យអ្នកប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងសកម្មជនសិទ្ធិការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា កម្ពុជាជាប្រទេសមានអធិបតេយ្យភាពដែលប្តេជ្ញាចំពោះប្រជាធិបតេយ្យ។ «ពួកគេ [ក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុប] ពិតជាមិនគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែពួកគេចង់ឲ្យកម្ពុជាជានិមិត្តរូបរបស់ពួកគេ ដើម្បីអត្ថប្រយោជន៍នយោបាយតំបន់»។ លោកថ្លែងបន្តដោយហាក់បីដូចជាសំដៅទៅការគាំទ្ររបស់ចិនចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសេដ្ឋកិច្ចថា «ពួកគេភ័យខ្លាចចិន»។
លោកបានថ្លែងថា ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការហាមប្រាមអ្នកនយោបាយ ១១៨ នាក់ «មិនមែនមានន័យថាមិនមានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ»។ «ប្រជាពលរដ្ឋចង់ទៅបោះឆ្នោត សូមទុកឲ្យពួកគេទៅ... នរណាឈ្នះការបោះឆ្នោត យើងគោរព»។
ប៉ុន្តែលោកស្រី Barbara Lochbihler អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់សភាអឺរ៉ុបបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃសុក្រនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា ក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុបបានបោះជំហាននៅក្នុងទិសដៅត្រឹមត្រូវដោយដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែជំហានច្រើនជាងនេះទៀតត្រូវការឲ្យមាន។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ការដាក់ទណ្ឌកម្មគោលដៅដូចជា ការដាក់កម្រិតចំពោះការធ្វើដំណើររបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលជាន់ខ្ពស់ និងជាសញ្ញាណចាំបាច់បន្ទាន់ចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសនេះមិនអាចទទួលយកបាន»។
នៅក្នុងអ៊ីមែលមួយកាលពីម្សិលមិញ លោកស្រី Lochbihler បានថ្លែងថា «គ្មានអ្វីថ្មីនៅក្នុងសេចក្តីសន្និដ្ឋានទេ»។
លោក Frithjof Schmidt សមាជិកសភាអាល្លឺម៉ង់ ដែលបានស្វាគមន៍ការបញ្ចប់ការប្រព្រឹត្តកម្មអនុគ្រោះពិសេសសម្រាប់ទិដ្ឋាការសម្រាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សម្រាប់ការធ្វើដំណើរឯកជនបានថ្លែងថា ក្រុមប្រឹក្សាអាចធ្វើអ្វីច្រើនជាងនេះ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្រុមប្រឹក្សាបានធ្វើសេចក្តីសម្រេចរួចហើយលើការដាក់កម្រិតទិដ្ឋាការតឹងរ៉ឹងជាងមុនទៅលើសមាជិករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ជាអកុសល វាមិនទាន់កើតឡើង»។
លោក អ៊ូ វីរៈ អ្នកវិភាគនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានថ្លែងថា លោកមិនរំពឹងថានឹងមានអ្វីផ្សេងទេ។ «ខ្ញុំមិនភ្ញាក់ផ្អើល។ ភាសាមានភាពស្រពេចស្រពិល ហើយវាហាក់បីដូចជា [ក្រុមប្រឹក្សា] កំពុងព្យាយាមផ្ញើ «ការព្រមាន» ដល់កម្ពុជាអំពីផលវិបាកសេដ្ឋកិច្ចដែលអាចកើតមាន ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនាំចូលទំនិញគ្រប់ប្រភេទលើកលែងតែអាវុធ»។ «ខ្ញុំគិតថា សហភាពអឺរ៉ុបយល់អំពីថាតើកិច្ចព្រមព្រៀងនាំចូលទំនិញគ្រប់ប្រភេទលើកលែងតែអាវុធសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេចចំពោះកម្ពុជា?»។
លោកបានថ្លែងថា មូលហេតុនៃភាសាស្រពេចស្រពិលគឺដោយសារលក្ខណៈនៃស្ថាប័ននេះ។
«សហភាពអឺរ៉ុប មិនមែនជាស្ថាប័ននយោបាយតែមួយទេ ហើយសេចក្តីសម្រេចនឹងតែងតែមានលក្ខណៈយឺត និងពិបាកព្យាករណ៍»។
ទន្ទឹមនេះសមាជិកសភាអឺរ៉ុបលោក Ramon Tremosa I Balcells បានសួរគណៈកម្មការអឺរ៉ុបនៅក្នុងសំណួររបស់សភាថាតើសហភាពអឺរ៉ុបបានពិចារណាបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងទិដ្ឋាការ «ចំពោះគ្រួសាររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឬមានជម្រើសផ្សេង ដើម្បីប្រកាសថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចរយៈពេល ៣៣ ឆ្នាំ «ជាមនុស្សមិនគួរស្វាគមន៍»? និងថាតើសហភាពអឺរ៉ុបបានទាមទារឲ្យមានលទ្ធភាពសម្រាប់អ្នកកាសែត និងមន្ត្រីទូតចូលទៅក្នុងសវនាការរបស់លោក កឹម សុខា ឬអត់ព្រមទាំង «ផ្អាកទម្រង់ដទៃៗទៀតនៃការគាំទ្រឧបត្ថម្ភដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា»។
គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ត្រូវតែឆ្លើយតបនឹងសំណួរនេះជាលាយលក្ខណ៍អក្សរក្នុងរយៈពេល ២-៣ សប្តាហ៍ទៀត៕ PS