.jpg)
ឡានដឹកឈើ ចេញព្រៃកម្ពុជាទៅវៀតណាម កាលពីឆ្នាំ មុន។ រូបថត EIA
ភ្នំពេញ: អង្គការសមាគមជាតិ និងអន្តរជាតិជាង ២០ ស្ថាប័នបានដាក់ញត្តិទៅសហគមន៍អឺរ៉ុប (EU) ដើម្បីឱ្យបញ្ឈប់កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីការធ្វើអាជីវកម្មឈើ (The EUTR and FLEG/T) ជាមួយវៀតណាម ក្រោយពីពួកគេរកឃើញថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងធ្វើឲ្យព្រៃឈើកម្ពុជាហិនហោចកាន់តែខ្លាំងឡើង។
ក្នុងញត្តិកម្រាស់ ៣ ទំព័រកាលពីថ្ងៃទី ១០ តុលា ក្រុមអង្គការនេះសម្ដែងក្ដីបារម្ភ និងផ្ដល់អនុសាសន៍ឱ្យបញ្ឈប់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ព្រោះឈ្មួញវៀតណាមកំពុងបំផ្លាញរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយសូកប៉ាន់មន្ត្រីគ្រប់កម្រិតតាមខេត្តនានាដើម្បីរកស៊ីឈើមានតម្លៃក្រៅក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។
តាមញត្តិដដែលនេះបង្ហាញថា ៦ ខែឆ្នាំមុនមានឈើប្រណីតកម្ពុជាយ៉ាងតិច ៣០ ម៉ឺនម៉ែត្រគុបត្រូវបានគេឃុបឃិតលួចកាប់ពីខេត្តភាគខាងកើតរបស់កម្ពុជា។ ឈើនេះត្រូវបាននាំចេញទៅវៀតណាមក្នុងទ្រង់ទ្រាយជាឈើមូល (មិនទាន់ច្នៃ) ហើយការប្រព្រឹត្តបែបនេះត្រូវបានប្រកាសថា ខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៦ មកម្ល៉េះ។
ញត្តិនេះបានបន្តថាអាជ្ញាធរវៀតណាមមិនត្រឹមតែមិនជួយបង្ក្រាបទេថែមទាំងជួយសម្រួលលិខិតអនុញ្ញាតក្នុងការនាំចូលឈើសម្រាប់ជាខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់របស់ខ្លួនទៀតផង។ លើសពីនេះក៏មានកំណាត់ឈើរាប់ម៉ឺនម៉ែត្រគុបត្រូវបានស្តុកទុកនៅជិតប៉ុស្តិ៍តាមបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់យោធាវៀតណាមទៀតផង។
ទន្ទឹមនឹងបទល្មើសនេះគ្មានអ្នកជំនាញបច្ចេកទេសណាម្នាក់ទទួលស្គាល់ថា ការនាំចេញឈើមូលនេះគឺជាអំពើខុសច្បាប់ដែលនាំឲ្យមានការសន្និដ្ឋានបានថា អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែបន្តគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តឲ្យមានឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំជាបន្តបន្ទាប់។
ញត្តិនេះបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរវៀតណាមមិនមានឆន្ទៈជួយកម្ពុជាក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ព្រៃឈើ និងបទប្បញ្ញត្តិនាំចេញនានានោះឡើយ។ ការនាំចេញឈើខុសច្បាប់ពីកម្ពុជាមានទម្រង់ជាច្រើនអាចមានប្រភពដោយខុសច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រភេទឈើដែលត្រូវការពារ ឬផលិតផលឈើខុសច្បាប់។
ជារឿយៗក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការគេចពន្ធព្រមទាំងការប្រើលិខិតអនុញ្ញាតក្លែងក្លាយផងដែរ»។
លោក អ៊ូច ឡេង ប្រធានអង្គការកិច្ចការពិសេសសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាសកម្មជនបរិស្ថានបានថ្លែងថា កិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអឺរ៉ុប និងវៀតណាមនេះ គឺជាការធ្វើពាណិជ្ជកម្មលួចទ្រព្យកម្ពុជាជាទ្រង់ទ្រាយធំដែលមានតម្លៃរាប់រយលានអឺរ៉ូជារៀងរាល់ឆ្នាំរួចទៅហើយ ប៉ុន្ដែថ្មីៗនេះពួកគេក៏កំពុងរៀបចំចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបង្កើនការនាំចេញបន្ថែមទៀត។ ចំណែកវៀតណាមខ្លួនឯងផ្ទាល់មិនមានតំបន់ព្រៃឈើសម្រាប់កាប់លក់នោះទេ។
លោកបានបន្តថា ក្រៅពីធ្វើឱ្យពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលនៅប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែក្រទៅៗនោះ ឧទ្យានុរក្សខ្លះ អ្នកអភិរក្សខ្លះ និងអ្នកកាសែតជាច្រើននាក់ទៀតត្រូវបានគេបាញ់ ឬកាប់សម្លាប់ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទាក់ទងនឹងការទប់ស្កាត់ និងការរាយកាណ៍ពីការជួញដូរឈើខុសច្បាប់ទាំងនេះ។
លោកបានបន្ថែមថាការចុះហត្ថលេខាលើ VPA ត្រូវតែមានការពន្យារពេលដើម្បីដាក់លក្ខខណ្ឌទៅលើប្រទេសវៀតណាមដើម្បីឲ្យផ្អាកសកម្មភាពនៃការនាំឈើចេញពីព្រៃធម្មជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងត្រូវរង់ចាំរហូតមកដល់មានការកំណត់តួនាទីលើប្រព័ន្ធធានារ៉ាប់រងព្រៃឈើស្របច្បាប់នានាដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង VPA នេះឲ្យបានច្បាស់លាស់ជាមុនសិន។
លោក អ៊ូច ឡេង បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំគិតថាកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នានេះគឺនឹងធ្វើឲ្យព្រៃឈើរបស់កម្ពុជាកាន់តែរលាយហិនហោចថែមទៀត ព្រោះនៅវៀតណាមគ្មានតំបន់មានព្រៃឈើសម្រាប់កាប់លក់ទេគឺមានតែការជំរុញសកម្មភាពកាប់ឈើចេញពីប្រទេសឡាវ ឬប្រទេសផ្សេងៗ ហើយជាពិសេសគឺការកាប់ចេញពីកម្ពុជាតែម្ដងដែលជាឃ្លាំងឈើ និងជាមុខសញ្ញាដ៏ធំបំផុតរបស់វៀតណាម»។
លោក ទិន ពន្លក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានកាលពីម្សិលមិញសុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះទេ។ រីឯលោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងថា លោកកំពុងជាប់រវល់មិនអាចនិយាយបានទេ។
ចំណែកមន្ត្រីស្ថានទូតវៀតណាមប្រចាំនៅកម្ពុជាមិនអាចសុំការបញ្ជាក់ជុំវិញករណីនេះបានទេកាលពីម្សិលមិញ ខណៈមន្ត្រីសហគមន៍អឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាក៏មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានដូចគ្នា។
ប៉ុន្តែបើតាមលោក អ៊ូច ឡេង ថា លោកទើបបានទទួលការឆ្លើយតបពីមន្ត្រីសហគមន៍អឺរ៉ុបប្រចាំនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលបានទទួលញត្តិនេះពីក្រុមអង្គការជាតិ និង អន្តរជាតិទាំងនោះដោយ លោកថា មន្ត្រីនោះប្រាប់ថានឹងលើកយកសំណើនោះទៅពិភាក្សាគ្នានៅមុនពេលចុះកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នានេះ។
តាមញត្តិដដែលបានឲ្យដឹងថា កាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០១៨ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងជាសាធារណៈឲ្យមានវិធានការចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើនៅបណ្ដាខេត្តជាប់ព្រំដែនដែលមានការរៀបចំ និងការឃុបឃិតរបស់មន្ត្រីក្នុងការប្រមូលការដឹកជញ្ជូន និងការនាំចេញឈើខុសច្បាប់ដោយទ្រង់ទ្រាយធំ។
ទោះបីជាមានកិច្ចអន្តរាគមន៍បែបនេះបានលទ្ធផលច្រើននាពេលកន្លងមកក្តី ប៉ុន្ដែការបង្ក្រាបនេះនៅមានកម្រិត និងមិនបានយូរអង្វែងនោះទេ៕
