.jpg)
សត្វត្រយងចង្កំកសនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់។ រូប BirdLife International
ខេត្តរតនគិរីៈ ក្រុមអភិរក្សសត្វស្លាបព្រៃនៃអង្គការ BirdLife International (Cambodia) បានរកឃើញសម្បុកសត្វត្រយងចង្កំកស ជិតផុតពូជចំនួន ១០ សម្បុកនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ក្នុងនោះសម្បុកចំនួន ៦ បានញាស់កូនចំនួន ១២ ក្បាល។
ទោះយ៉ាងណាចំនួននេះមិនបានធ្វើឲ្យក្រុមអ្នកអភិរក្សសត្វស្លាបមានក្ដីរំភើបឡើយ ព្រោះវានៅតែជាតួលេខមួយដែលបង្ហាញថា មានការថយចុះក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នេះបើតាមការផ្សព្វផ្សាយរបស់អង្គការ BirdLife។
BirdLife បញ្ជាក់ថាក្នុងរយៈពេលពេញ ១ ឆ្នាំ (២០១៩-២០២០) ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញសម្បុកសត្វត្រយងចង្កំកសដ៏កម្រ និងជិតផុតពូជបំផុតចំនួន ១០ សម្បុកនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ខេត្តរតនគិរីក្នុងនោះសម្បុកចំនួន ៦ បានញាស់កូនចំនួន ១២ ក្បាល។ ៥០ ភាគរយនៃសម្បុកទាំងនេះរកឃើញនៅក្រៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ពិសេសនៅតំបន់ស្រែអង្គ្រង និងស្រែជ្រៃ។ «ការបាត់បង់ព្រៃឈើដែលជាទីជម្រក ការបរបាញ់ និងការរំខាននានាដែលបង្កឡើងពីសកម្មភាពរបស់មនុស្សកំពុងតែគំរាមកំហែងខ្លាំងដល់ការរស់នៅរបស់ត្រយងចង្កំកស។ កត្តារំខានទាំងអស់នេះហើយដែលបណ្តាលឲ្យសម្បុករបស់ពួកវាមួយចំនួនត្រូវបរាជ័យ ឬមិនញាស់កូន»។
ទោះយ៉ាងណាអង្គការនេះនៅខំប្រឹងប្រែងបន្តទៀតក្នុងកិច្ចការពារសម្បុកពងកូននៃសត្វជិតផុតពូជនេះ តាមរយៈការគាំទ្រដល់ឧទ្យានុរក្សក្នុងការល្បាតអនុវត្តច្បាប់ និងលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់សហគមន៍ក្នុងកិច្ចការពារ និងតាមដានសម្បុកសត្វទាំងនេះតាមរយៈគម្រោងសាកល្បងបង្កើនជីវភាពស្រូវមិត្តសត្វព្រៃ។
លោក ប៊ូ វរសក្ស នាយកកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជានៃអង្គការជីវិតសត្វស្លាប អន្តរជាតិ ឲ្យដឹងថា កាលពីខែមេសាក្រុមការងាររបស់លោកបានរកឃើញសត្វត្រយងចង្កំកសដែលកំពុងរងនូវការគំរាមកំហែងជិតផុតពូជជាង ៣០ ក្បាលនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង។ «យើងកំពុងមានការព្រួយបារម្ភអំពីការរស់រានរបស់សត្វត្រយងចង្កំកសដែលជាប្រភេទសត្វកម្រ និងជិតផុតពូជបំផុតនេះ បើទោះជាវត្តមានរបស់វានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានចំនួនច្រើនបើធៀបនឹងប្រទេសមួយចំនួន នៅក្នុងពិភពលោកក្ដី»។ លោកបន្តថា សព្វថ្ងៃនេះសត្វត្រយងចង្កំកសមួយចំនួនកំពុងបង្ហាញវត្តមាននៅលើដីកោះស្រឡាយក្នុងស្រុកសៀមបូកភាគខាងលិចខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លោក កែន សិរីរដ្ឋា ប្រធានអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា (WCS) ថ្លែងថា មានតែការដាក់ពិន័យឲ្យបានធ្ងន់ធ្ងរទៅលើជនប្រមាញ់សត្វព្រៃខុសច្បាប់ និងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងរបស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងនិងជុំវិញតំបន់ការពារអភិរក្សឲ្យចូលរួមការពារ និងអភិរក្សប៉ុណ្ណោះទើបអាចធ្វើឲ្យមានកំណើនឡើងវិញនៃប្រភេទសត្វកម្រ និងជិតផុតពូជទាំងនេះ។ «ការយល់ដឹង និងការចូលរួមរបស់ប្រជាសហគមន៍គឺជាគន្លឹះដ៏សំខាន់ឈានទៅរកភាពជោគជ័យសម្រាប់ការងារអភិរក្ស»។
សូមបញ្ជាក់ថា សត្វត្រយងចង្កំកសស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការ IUCN ជាប្រភេទសត្វ រងគ្រោះជិតផុតពូជបំផុតនៅលើសកលលោក។ បច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានច្រើនជាង ១ ពាន់ក្បាលនៅលើពិភពលោក។ ក្នុងនោះ ៩៧៣ ក្បាល ត្រូវបានគេប្រទះឃើញកំពុងរស់នៅក្នុងព្រៃនៃប្រទេសកម្ពុជាភាគខាងជើង និងភាគឦសាន ក្រៅពីនោះមាននៅក្នុងប្រទេសឡាវ វៀតណាម និងឥណ្ឌូនេស៊ី៕
