ភ្នំពេញៈ ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវមួយចំនួនរួមមានទាំងមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិផ្នែកក្សេត្រសាស្ត្រសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ (CIRAD) វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា (IPC) ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងអង្គការដៃគូកំពុងធ្វើការស្រាវជ្រាវនៅក្នុងគម្រោងមួយឈ្មោះថា ZooCov ដើម្បីបង្ហាញពីចង្វាក់នៃជំនួញសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា និងការចម្លងរោគពីសត្វព្រៃមកមនុស្ស។
គម្រោងនេះនឹងកត់ត្រានូវប្រភេទផ្សេងៗនៃវីរុសកូរ៉ូណាដែលធ្វើចលនាតាមរយៈចង្វាក់ជំនួញសត្វព្រៃ ព្រមទាំងបង្កើតនូវប្រព័ន្ធផ្ដល់ព័ត៌មានឆាប់រហ័សដែលមានភាពបត់បែន និងរួមបញ្ចូលគ្នាអំពីការព្រឹត្តិការណ៍ដែលនាំឱ្យមានការចម្លងមេរោគ។ នេះបើយោងតាមលោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Veronique Chevalier អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងនៃអង្គការ CIRAD និងវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា។
លោកស្រីបានឱ្យដឹងថា គម្រោងស្រាវជ្រាវនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង និងមណ្ឌលគិរីដែលមានរយៈពេល ១៨ ខែ។ ខេត្តទាំង ២ នេះត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសារតែមានការរាយការណ៍ថា នៅទីនេះមានការជួញដូរ និងការបរិភោគសត្វព្រៃ ហើយគេក៏បានរកឃើញវត្តមានសត្វប្រចៀវជាច្រើនផងដែរ។
គម្រោងនេះ បានចាប់ផ្ដើមកាលពីខែមេសាដោយមកទល់ពេលនេះ ក្រុមការងារបានបង្កើតនូវផែនទីបង្ហាញតួអង្គដែលពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញសត្វព្រៃ និងតួអង្គការពារសត្វព្រៃ។ ក្រុមការងារក៏បានថតទុកក្នុងបណ្ណាសារនូវសំណាកមនុស្ស និងសត្វរួចហើយ បន្ទាប់ពីពួកគេបានសម្ភាសជាមួយនឹងអ្នកដែលប៉ះពាល់សត្វព្រៃ និងអ្នកដែលមិនប៉ះពាល់សត្វព្រៃ។
នៅក្នុងបទសម្ភាសទាំងនោះ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវក៏បានសាកសួរមនុស្សដែលជាគោលដៅនៃការសម្ភាសអំពីការយល់ឃើញរបស់ពួកគេអំពីហានិភ័យ បន្ទាប់ពីមានការផ្ទុះឡើងគ្រុនផ្ដាសាយបក្សី H5N1។ ក្រុមការងារពេលនេះកំពុងរៀបចំកិច្ចប្រជុំដើម្បីបញ្ជាក់ពីបណ្ដាញឃ្លាំមើលសុខភាពសត្វព្រៃដែលមានស្រាប់ ដែលបណ្ដាញនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអង្គការ «សមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ» (WCS)។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Veronique Chevalier មានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា៖ «ផលប្រយោជន៍ចម្បងទទួលបានពីគម្រោងនេះ គឺការវិភាគអំពីហានិភ័យចម្បងៗ ឬដែលកំពុងកើតមានក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងសត្វ និងមនុស្សដែលកើតមានតាមរយៈទីផ្សារលក់សត្វព្រៃ និងការបរិភោគសាច់សត្វព្រៃនៅកម្ពុជា។ នេះជាការចូលរួមចំណែកដល់ការកំណត់វិធានការតាមដាន និងការពារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៅក្នុងប្រទេសនេះ»។
យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជាចេញផ្សាយថ្ងៃទី ១១ វិច្ឆិកា បញ្ជាក់ថាគម្រោងនេះក៏មានកិច្ចសហការពីក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងបរិស្ថាន រដ្ឋបាលជលផល និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៅក្នុងខេត្តទាំង ២ នេះ។
ក្រៅពីនេះក៏មានការចូលរួមពីអង្គការមួយចំនួនដូចជា អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS) អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិអន្តរជាតិ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍របស់បារាំង (IRD) និងសាកលវិទ្យាល័យហុងកុង។ វិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័របញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះជំងឺរាតត្បាតសកលធំៗ ៣ រួមមានជំងឺសា ជំងឺមើស និងជំងឺកូវីដ១៩ បានបង្ហាញពីលទ្ធភាពខ្ពស់នៃការចម្លងមេរោគពីសត្វទៅកាន់មនុស្ស ដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពសាធារណៈ។
លោក នេត្រ ភត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ថា ក្រសួងបរិស្ថានគាំទ្រការស្រាវជ្រាវនេះដែលនឹងអាចចូលរួមដល់ការទប់ស្កាត់បទល្មើសសត្វព្រៃផងដែរ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងបរិស្ថានរីករាយជាមួយនឹងការស្រាវជ្រាវនេះ ពីព្រោះវាជាកិច្ចការងារសំខាន់សម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ មិនមែនសម្រាប់តែប្រទេសកម្ពុជាទេ តែសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។ ក្រសួងបរិស្ថានបានធ្វើការអំពាវនាវជាយូរមកហើយតាំងពីជំងឺកូវីដ ១៩ បានចាប់ផ្ដើម ទោះបីមិនទាន់មានភាពជាក់លាក់ថា ជំងឺនេះចម្លងមកពីសត្វពិតប្រាកដឬយ៉ាងណាតែក្រសួងបរិស្ថានបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យឈប់ប៉ះពាល់ និងឈប់បរិភោគសាច់សត្វព្រៃជាអាហារដើម្បីចៀសវាងការចម្លងជំងឺផង និងដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិសត្វព្រៃដែលយើងមាន»។
ក្រសួងបរិស្ថានក៏បានធ្វើការអប់រំប្រជាពលរដ្ឋរួចហើយថា ការបរិភោគសត្វព្រៃមិនត្រឹមតែមានហានិភ័យដល់បញ្ហាសុខភាពរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងធ្វើឱ្យពួកគេប្រឈមមុខផ្លូវច្បាប់ទៀតផង។ លោកលើកទឹកចិត្តឱ្យពលរដ្ឋឈប់បរិភោគសាច់សត្វព្រៃដើម្បីចូលរួមកុំឱ្យមានការបរបាញ់សត្វព្រៃ៕