រតនគិរីៈ ក្រុមអ្នកអភិរក្សសត្វស្លាបនៅកម្ពុជាបានបង្ហាញឱ្យដឹងថា នៅក្នុងរដូវបន្តពូជសត្វត្រយងចង្កំកស នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ខេត្តរតនគិរីក្នុងឆ្នាំនេះ ការបង្កើតកូនបានថយចុះពីចំនួន ១២ ក្បាល មកនៅត្រឹម ៨ ក្បាល ដោយសារការរំខានពីកត្តាមនុស្ស ប៉ុន្តែនៅមានចំនួន ១០ សម្បុកដដែលស្មើឆ្នាំមុន។
អង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិប្រចាំកម្ពុជា បញ្ជាក់នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែឧសភាថា៖ «នៅក្នុងរដូវបន្តពូជឆ្នាំ ២០២០-២០២១ នេះ ក្រុមការងារអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ-គម្រោងលំផាត់ បានរកឃើញសម្បុកសត្វត្រយងចង្កំកស នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ចំនួន ១០ សម្បុក»។
បើតាមអង្គការនេះក្នុងចំណោម ១០ សម្បុកនេះ ក្រុមអ្នកអភិរក្សបានរកឃើញ ៦ សម្បុក មានការញាស់កូនដោយជោគជ័យ ដែលមានកូនសរុបចំនួន ៨ ក្បាល ចំណែកសម្បុកចំនួន ៤ ទៀត ក្រុមអ្នកអភិរក្សរកឃើញថា បរាជ័យក្នុងការញាស់កូនដោយសារការរំខានពីមនុស្ស ភ្លើងឆេះព្រៃ និងសត្វព្រៃដទៃទៀត។
បើតាមអង្គការនេះ ត្រយងចង្កំកសជាបក្សីកម្រជិតផុតពូជមួយនៅលើពិភពលោក ដែលកំពុងមានវត្តមាននៅប្រទេសកម្ពុជា។
អង្គការដដែលនេះលើកឡើងថា៖ «បើប្រៀបធៀបជាមួយរដូវបន្តពូជឆ្នាំ ២០១៩-២០២០ យើងឃើញថា មានស្ថានភាពថេរពោលគឺក្រុមការងាររបស់អង្គការជីវិតសត្វស្លាប បានរកឃើញសម្បុកត្រយងចង្កំកសកាលពីឆ្នាំទៅសរុបមានចំនួន ១០ សម្បុក និងចំនួនសម្បុកជោគជ័យ ៦ សម្បុក ដូចគ្នាប៉ុន្តែចំនួនកូន ដែលជោគជ័យមានការថយចុះពី ១២ ក្បាល មកនៅត្រឹមចំនួន ៨ ក្បាល»។
អង្គការដដែលលើកឡើងថា ការរំខានពីសកម្មភាពមនុស្សដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោល គឺជាកត្តាគំរាមកំហែងចម្បងមួយដែលធ្វើឱ្យសម្បុកទទួលបរាជ័យជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
អង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ អំពាវនាវឱ្យមានការចូលរួមការពារសត្វត្រយងចង្កំកស ដើម្បីចៀសផុតពីការផុតពូជនៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ប៊ូ វរសក្ស នាយកម្មវិធីប្រចាំកម្ពុជា នៃអង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភាថា ទិន្នន័យនៃត្រយងចង្កំកស នៅលើពិភពលោក នៅគង់រង្សមានតែចំនួន ១ ០០០ ក្បាលនោះទេ។
ការមានវត្តមាន ១០ សម្បុក នៅកម្ពុជានេះបង្ហាញថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ គឺជាទីតាំងមួយដ៏សំខាន់ក្នុងការគាំទ្រដល់ការរស់នៅរបស់សត្វជិតផុតពូជបំផុតមួយនេះ។
លោកថ្លែងថា៖«នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ហ្នឹង ដោយសារត្រយ៉ងចង្កំកស ក៏ដូចជាត្រយ៉ងយក្ស (ដែលជា) បក្សីជាតិរបស់យើង ដែលជាប្រភេទសត្វជិតផុតពូជបំផុតដែរនោះ គឺជាសត្វដែលសំខាន់ដែលកំពុងតែមានវត្តមាននៅទីតាំងហ្នឹង ហើយដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ កំពុងតែគាំទ្រដល់ការរស់នៅរបស់សត្វត្រយ៉ងទាំងពីរប្រភេទហ្នឹង»។
លោក វរសក្ស ថ្លែងថា អង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ សហការជាមួយក្រសួងបរិស្ថានរៀបចំផែនការអភិរក្ស និងគ្រប់គ្រងទីជម្រកនេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងរយៈពេលវែង ដោយពង្រឹងការងារអនុវត្តច្បាប់ដើម្បីជួយឱ្យមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សបង្ក្រាបបទល្មើសទាំងការបរបាញ់ និងការបំផ្លាញទីម្រក។
លោក វរសក្ស ថ្លែងថា៖ «យើងនឹងអង្កេតតាមដាននិងស្រាវជ្រាវជីវៈចម្រុះហ្នឹងជាពិសេសសត្វត្រយ៉ងទាំងពីរហ្នឹងតើចំនួនប្រជាសាស្ត្ររបស់វា មានទំនោរយ៉ាងម៉េចកើនឡើង (ឬ) ថយចុះ? ហើយ (ថាតើ)ទីជម្រករបស់វាហ្នឹងមានការបាត់បង់ហើយអ្វីដែលជាកត្តានាំឱ្យមានការបាត់បង់»។
បើតាមលោក វរសក្ស អង្គការជីវិតសត្វស្លាបអន្តរជាតិ និងក្រសួងបរិស្ថាននឹងពង្រឹងការចូលរួមរបស់សហគមន៍តាមរយៈការបង្កើតតំបន់សហគមន៍ការពារធម្មជាតិក៏ដូចជាបង្កើតកម្មវិធីលើកកម្ពស់ជីវភាពសហគមន៍ ដូចជាគម្រោងស្រូវត្រយ៉ង ឬគម្រោងទេសចរណ៍ជាដើម ដើម្បីឱ្យសហគមន៍ចូលរួមការពារសម្បុកពងកូនរបស់សត្វប្រយ៉ងទាំងពីរប្រភេទនេះ៕